led

• i$ik yayan flamansiz yari iletken (diyot) lambalara led denir. bu elemanlar ce$itli boyutlarda (1-1,9-2-2,1-3-5-10 mm vb.) uretilirler. 2-20 ma gibi cok az bir akimla calistiklarindan ve sarsintilara dayanikli olduklarindan her turlu elektronik devrede kar$ımıza cikarlar. i$ik, bir yari iletkende, p tipi madde icine enjekte edilen bir elektronun oyukla birle$mesi ya da n tipi madde icine enjekte edilen bir oyugun elektronla birle$mesi sonucunda olu$ur. bu olaydaki temel esas, elektronlarin enerji kaybinin i$ima olarak ortaya cikmasidir.
  ledlerin yaydigi i$inların renkleri kirmiz, sari, ye$il, turuncu, mavi, pembe vb. $eklindedir. bunlardan kırmızı led en yuksek verimli olan tiptir. ayrıca ledler normal ko$ullarda yakla$ik 100.000 saat boyunca i$ik verebilirler. led diyodlarin yapisinda kullanilan galyum arsenik (gaas), galyum arsenik fosfat (gaasp), galyum fosfat (gap), cinko, nitrojen vb. gibi maddelere gore ortaya cikan i$igin rengi de farklı olmaktadir. yani yarı iletken icine konan elementler ledin yaydigi i$igin rengini belirlemektedir. ye$il renk veren ledlerin icinde nitrojen bulunmaktadir. nitrojen miktari artirildikca i$ik sari olmaktadir. kirmizi renk elde etmek icin ise cinko ve oksijen kullanilmaktadir.
  
  kirmizi led en az 1,5 - 1,6 volt ile cali$irken, turuncu 1,7 volt, sarı 1,8 volt, ye$il 2,2 - 2,4 voltta i$ik yaymaya ba$lar. yakla$ik 2,5 ile 4 volttan yuksek gerilimler ledlerde bozucu etki yapar. yuksek dc gerilimlere baglanacak ledlere seri olarak on direnc baglanir. lede baglanması gereken direncin degeri;
  
  rseri = (besleme gerilimi-led gerilimi)/led akimi dir. pratikte led akımı 10ma ile 20ma arasında bir degerdir.