anaksimenes

• i.ö 570-526 yıllarında yasadi.
  miletoslu 3. filozof
  herseyin özünün hava ve ucucu madde oldugunu dusundu.
  suyun sıkılmısh hava olması gerektigini suyu daha da sıkıstırırsak toprak olur,atesinde incelmis hava oldugunu sölermish.
  su ates topragin özü havaymısh.
• felsefe tarihindeki tek gerici filozof. anaksimandros "arke nedir?" sorusuna "sonsuzluktur(apeiron) diye cevap verdikten sonra anaksimenes "havadir" diye cevap verip, sonsuz bir arkeden sonlu bir arkeye geri donus yapmisti.. anaksimandros'tan once thales suyun (yani yine sonlu bir maddenin) arke oldugunu soylemisti.. yine eskisi gibi sonlu bir arke onerdigi icin gerici olarak nitelendirilir..
• birçok felsefe tarihçisi anaximenes'in arkhe'yi hava, ya da tanımlanabilir, elle tutulur(sonlu?) bir ilkeye dönü$ yaptığı için gerici ilan etmişlerdir. lakin anaksimandros arkhe olarak apeiron'u bellemiştir fakat "ee? peki bu sonsuz arkhe'den nasıl sonlu şeyler çıkmıştır?" sorusunu bo$vermi$tir ve hikayeler anlatmıştır.. "ba$langıçta sıcak soğuk olanı bir küre gibi sarmıştı, sonra soğuk, sıcağa 'de süttür güt' dedi, olanlar oldu." şeklinde..
  
  bütün bunlar yerine anaximenes her $eyi "havanın yoğunla$ması ve gev$emesi"nin sonucu olarak açıklamaya çalışmıştır, pek de güzel felsefi olarak ilerleme göstermiştir.. (bkz: herakleitos)
• antik yunan felsefesinde iki tane anaksimenes vardir. lampsakoslu anaksimenes, diogenes'in öğrencisi ve iskender'in hocasıydı. iskender'in asya seferine katıldı ve iskender onun hatırı için, dareios'un müttefiki olan lampsakos şehrine dokunmadı.
  
  miletoslu anaksimenes(m.ö. 550 - 480) ise, anaksimandros'un öğrencisi ve miletos okulunun son temsilcisidir. eserlerinden hiç biri günümüze kadar ulaşamamıştır. düşüncelerini ancak diogenes leartios'un bir açıklamasından öğreniyoruz. bu açıklama da, theophrastos'un anaksimenes üzerine yazdığı bir incelemeye dayanmaktadır. anaksimenes'e göre her şeyin esası, thales'in düşündüğü gibi su değildir; anaksimandros'un söylediği gibi bir sonsuzlukta değildir; fakat sudan daha etkili ve daha belirli olan "hava" (aer) olduğunu kabul etmiştir. ona göre her şey havdan gelir ve havaya döner. onun genişlemesi ve yoğunlaşmasıyla su ve toprak meydana gelir. ayrıca, anaksimenes'in, anaksimandros'un bulduğu güneş saatini geliştirdiği söylenir.
• dünya görüşü; "doğallıkla materyalist ve natüralist bir anlamda, bütün monistçe- pantheistçe" olan miletos'un 3 numaralı filozofu. ("" arasındaki söylem, felsefe hocası walther kranz a aittir.)
  
  şimdi daha öz yazalım; miletos ilkçağ filozoflarının gidişatı şöyledir desek; ->,o,<-
  
  üçüncüsü, yani "<-" anaksimenes'tir. anaksimenes aslında doğa tözünün uçsuz bucaksız -sonsuz- olduğunu söylüyor! ve buna hava diyor. yani onun havası aslında ilkçağ felsefesinde nehir akıntısının geriye yönelmesi durumundan ziyade, daha kişisel ve orjinal bir bakış açısıyla, akıntının adının konması halidir. yani; sonsuzluk fikri anaksimenes le birlikte devam ediyor, son bulmuyor.
  
  zira; "hava tanrı imiş."
• evrimle ilgili ilk düşünceleri ortaya atanlardan biridir. şöyle demiş: canlılar güneşle buharlaşan sudan oluşmuştu. insanlarsa başlangıçta başka bir hayvana, yani balığa benziyordu.
• evrim düşüncesi şu an için saçma gelse de enteresan bir hikayeye dayanır. anaksimenes, bir sabah her zaman yaptığı gibi kalkar ve deniz kenarına düşünmek için gider. fakat durumundaki terslik vakit ilerledikçe ortaya çıkacaktır. o, oturduğu yerden kalkmaz ve denize öylece bakıp durur. milet halkı da ilerleyen vakitlerde durumu farkeder ancak ellerinden hiç bişi gelmez. bütün uyarılarına rağmen filozof yerinden kalkmamakta hatta kendisine seslenenleri dahi duymamaktadır. anaksimenes, ertesi günde o şekilde oturur ve bu uzun düşünmeyi yerinden hiç bişi olmamış gibi kalkarak sonlandırır. milet halkı anaksimenes'in bu esrarengiz hareketine bir anlam verememektedir ve içlerinden biri dayanamayıp ona sorar;
  
  - " neden iki gündür orda öylece oturup duruyorsun? "
  
  anaksimenes'in cevabı basit ve düşündürücüdür;
  
  - " şu deniz ne kadar değişik, ne kadar güzel bir varlık, biz insanlar gelsek gelsek balıktan gelmişizdir."
  
  hatta bazı mitlere göre anaksimenes'in bu usamlama sonucu uzun bir süre başka kelam etmediği belirtilmektedir.
• ilk olarak ruh(psyche) kavramını ortaya atan ve bunu havayla bağdaştıran kişidir aynı zamanda. "tüm canlıların ruhu vardır." demiştir kendisi.
• felsefe tarihinde bir geri adım olarak görülse de, yaşadığı dönemden yüzyıllar sonra bile "önemli" bir filozof olarak görülen düşünür. bunun belki de ne büyük nedeni orta çağ felsefesiyle benzerlik gösteren "ruh" kavramını felsefeye sunmuş olmasıdır.
  
  (bkz: http://www.onurcoban.com/2012/09/anaksimenes.html)
• temel tözün hava oldugunu söyler. tin havadır. ateş süzülmüş hava. hava yogunlaştiginda önce su olur, yoğunlaşması arttıkça, toprak ve sonunda taş durumuna geçer.
  
  yerin yuvarlak bir masa gibi oldugunu ve havanın herseyi kusattigini düşünmüştür.
  
  batı felsefesi tarihini kitabından
  (bkz: bertrand russell)