la chanson de roland ^*

• roland'in sarkisi diye turkce ye cevirebilecegimiz bir fransiz destanidir. frank krali charlemagne'in savaslarini anlatir. ayrica nedense her seferinde bir fransiz gordugumde suratina haykirmak istedigim kelimedir.
• efsane'nin bir bolumunu olu$turan chanson de roland, charlemagne doneminde ya$ami$ olan ve gercekten de efsane olan bir imparatorluk $ovalyesi roland ve kankasi oliver'in sava$larini ve olumlerini anlatir. aslen roland fransiz degil cermen kokenlidir, zaten o zamanlarda fransa'dan ziyade imparatorlugun ismi frank-cermen imparatorlugu olarak anilir.
  
  roland bir yandan charlemagne efendi'nin (o tam kan fransizdir^*) emeviler'i avrupa'dan cikartmasi icin yaptigi sava$larda yer alir, bir yandan da charlemagne'nin yegeni ile evlenmek uzeredir. hatta mustakbel e$ine "sana ve kralima ihtiyacim olunca borumu ufleyecek ve sizi yardima cagiracagim, merak etme" tadinda gonul rahatlatma amacli sozler sarfeder. lakin son sava$ta charlemagne kuvvet gondermekte gecikir, emevi kuvvetleri birer birer savunma hatlarini yarar, roland arkada$i oliver'in boruyu uflemesi yolundaki yakari$larini son saniyeye kadar dinlemez ve dayanir. en son ucurumun kenarinda sadece roland ve oliver kalinca roland boruyu ufler ve du$man hatlarina atilir. olur tabi haliyle, sonradan charlemagne borunun sesini duyar, sava$ yerine geldiginde cok gectir, tepede roland ve oliver'in parca parca edilmi$ cesetlerini gorunce derhal emevilerin hepsinin kilictan gecirilmesini ve cesetlerinden bir duvar orulmesini emreder. (bu kisim fransiz efsanesinde yer almaz, orijinal kaynagi olan endulus'lu bir tarihcinin notlarindan derlenen kopyasindan - fransizlarin altin makas'i sagolsun - cikartilmi$tir).
  
  daha da ilginci, chanson de roland efsanesi iki insana ilham kaynagi olmu$tur, ilki robert browning, childe roland to the dark tower came'in sonunda kahramani olan roland'a boru ufletmektedir, ikincisi de j r r tolkien'in boromir olmeden insignia olan borusunu ufletmesidir.
• isteyenler http://members.aol.com/chansonro/chanson.htm adresinden tum metni okuyabilirler.
• okulda carmina burana eşliğinde oynadığım tiyatronun adı ve konusu. gayet iğrenç bir oyun olmuş olmasına rağmen temelde bu efsaneyi anlatıyordu. konuşma falan yoktu paso klasik müzikle hareket ediyoduk. üstüne üstelik roland'ı oynayan kişilik çok şişman bir insandı, izleyenler çelişkiye düşmüştü. zaten kimse de beyenmediydi
• hikaye aslında gerçeğe dayanmaz. şöyle ki fransızların kahramanca savaştıklarını söyledikleri emeviler değildir, aslında onlar basklarla savaşmışlardır...
• papa 7. samuel'in baskıları sonucu dinden afaroz edilmiş roland isimli bilimadamı, şair, ressam, kimyacı ve simyacının afaroz edilmeden önce kutsal mahkemde son yargılanışında ona yapılan baskıların geneline verilen isim... o dönemde kilisenin kutsallığını simgeleyen ve "ne büyüksün ulu papa" anlamına gelen "chanson" kelimesini roland'a zorla söyletmeye kalkmışlar ve "chanson de roland" diyerek baskı kurmuşlardır...baskılara boyun eğmeyen bilim adamı sonunda chanson demeyerek kendini hıristiyanlığın dışında bulmuş ve sonra islamiyeti seçerek "hasan abd'ül ruhan" adını almıştır...araştırmalarını din ve kutsallık üzerine sürdürken ruhunu teslim etmiş ve şehadet mertebesine yükselmiştir...hasan abd'ül ruhan
• fransız edebiyatında ki yeri ingiliz edebiyatındaki beowulf hikayesi ile kıyaslanabilecek yapıt
• hacli seferleri icin yaratilmis ideal sovalye portresi, olmeden once yerde yatan baronlarina soyledigi sozler, vedasi ve olumu tarihin en gorkemli kahramanlarinda bile az rastlanacak turdendir, hele bir de olmeden once durendalla konusmasi vardir ki roland i kahramanlik mertebesinin en ust noktalarina yukseltir.
• fransızca'nın geldiği dil olan "romane" dilinde yazılmıştır,fransızlar ilk edebiyat eserleri olarak "chanson de roland"ı gösterirler,ve "chanson de roland" tamlaması "şanson dö rolan" okunur.^*
• avrupalilarin battal gazisi gibi bir eserdir. roland kardesimiz hikayenin tumunde sorunlu bir portre cizmektedir. genel olarak konusmalari ideal bir paladin replikleridir. (bkz: battalname)