kübler-ross modeli *
-
(bkz: all that jazz)
-
(bkz: gardens of grief)
-
(bkz: frasier)
-
-
(bkz: olumu kabullenmek)
-
yasın beş evresi. çok kötü bir haber alan insanın geçirdiği evrelerdir. bu haber genelde ölümcül bir hastalığa yakalanmaktır.
her insan her evrede farklı sürelerde kalsa da genelde evrelerin sırası pek değişmez. peki nedir bu evreler?
1. inkar
hasta önce inkar eder, asla kabullenmez, kendine yakıştıramaz, hemen başka bir doktora gider. kesin yanlış tanı konmuştur diye (bir de doktor çok kesin konuşmadıysa) doktor doktor dolaşır.
2. öfke
artık tanı konmuştur ve hasta artık her şeye kızgındır. "neden o kadar insan varken bu hastalık beni buldu!", "ilk gittiğim doktor neden antibiyotik verip beni yolladı, neden anlamadı bende ne olduğunu!" gibi...
3. pazarlık
ilk sinirli günler geçer ve hasta allah'la veya kendiyle pazarlık yapmaya başlar. "şu hastalıktan bi kurtuliyim söz veriyorum bir çocuk okutucam", "şu hastalıktan bi kurtuliyim artık kimseye kötü davranmicam, kumar oynamicam vs."
4. depresyon
ve bunalımlı günler, içe kapanma, hayata küsme, normalde yapılan günlük aktivitelerin zevk vermemesi, ölümden korkma... bu evreden çıkma nisbeten zordur, çevrenin etkisi çok önemlidir. (psikiyatrik destek şarttır)
5. kabullenme
hasta artık her şeyi kabullenir, hayata daha pozitif bakmaya başlar. kalan günleri daha verimli kullanmayı planlar.
bütün bu evrelerin hızlı geçilmesi hastanın lehinedir. hasta ne kadar çabuk doktorla koopere olup kendi tedavisinin karar aşamalarına müdahil olursa durumun düzelme ihtimali de o kadar artar.
not: internette daha kapsamlı bilgi bulunabilir; anahtar kelimeler:
"the five stages of grief, denial, anger, barganing, depression, acceptance" -
her tür acı için fevkalade doğru olmakla beraber eksiktir. başına bir de 0) numbness eklemek gerek. bir tepki vermeden önceki nefes alamama, seslerin kulağa ağır çekim gelmesi, etrafa boş boş bakma, araba kullanırken arabaların yandan geçip gittiğini farkedememe, bir mide bulantısı, uyukdan yeni uyanmışcasına bir sersemlik hali.
-
türkçeye "üzüntünün beş aşaması" şeklinde çevrildiği gibi, bahsinin geçtiği kitabın ilgili bölümünde "5 stages of recieving catastrophic news" yani "'kötü haber almanın beş aşaması" başlığında irdelenir.
bu aşamalardan sonra ise "grief work" diye adlandırılan konsept devreye girer ki bu da 4 aşamadır ve türkçe de gözyaşı manasına gelen "tear" kelimesinin harfleri ile örneklenir.
to accept the reality of the loss / kaybetme gerçeğini kabul etme
experience the pain of the loss / kaybetme acısının deneyimi
adjust to the new environment without the lost object / kaybettiğin objesiz yeni çevreye uyum
reinvest in the new reality / yeni gerçeklerde yeni yatırımlar -
merhum elisabeth kubler ross tarafından geliştirilmiş bir modeldir. five stages of grief olarak da bilinir. on death and dying adlı kitabında da yer aldığı üzere insanlar büyük bir acı ve bunun ardından yasla karşı karşıya geldikleri zaman bu 5 aşamalı metodda hareketlerini çizerler.
psikoloji üstüne yazılmış sayısız kaynakla beraber, seinfeldt 'ten simpsons'a, marvel çizgi romanlarından scrubs'a kadar birçok popüler kültür ögesinde bu modele referans vardır.
bu basamaklar sırasıyla şöyledir:
(bkz: denial)
(bkz: anger)
(bkz: bargaining)
(bkz: depression)
(bkz: acceptance) -
kubler-ross modelindeki evrelerin her zaman sırasıyla gerçekleşmesi gerekmez, bazı evreler tekarlanabilir ya da hiç yaşanmayabilir.
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap