karl marx

• "filozoflar sadece dunyayi cesitli bicimlerde yorumlamakla yetindi; oysa asil mesele onu degistirmektir" demis olan hakiki marksist.
  
  ne yazik ki bunlari derken, aziz augustinusun platonu, aquionolu tommasonun aristoyu yorumlayarak hiristiyanliga ve yuzlerce yillik skolastik felsefeye sekil vermis olduklarini unutmus. aslinda o kadar gerilere gitmeye de gerek yok. hayatinin buyuk bolumunu gecirdigi ingilterede john locke sayesinde ortaya cikmis deneycilik ve liberalizm akimlarini hatirlamak yeterli. bu bakis acilaridir ki fransiz devrimini hizlandiran voltaireleri, rousseaulari etkilemistir, bu liberal dusuncelerdir ki yeni yeni kurulmakta olan abdnin ekonomik altyapisini olusturmustur.
  
  yalniz yine de marx'a hakkini vermek lazim. cok yoksul yasadi ve bilinmeyen biri olarak oldu, lakin olumunden sadece 50 sene sonra dunya nufusunun ucte biri, sozde de olsa, onun ideolojisinden dogan sistemlerin yonetiminde yasiyordu. deterministik tarih gorusunde^** ve ongorulerinde yanildi ama bu kadar etkili olarak, resmen dedigini yapti.
  
  edit: bati felsefesi tarihindeki rolu icin (bkz: felsefenin oykusu/#6636093)