mekanik saat

• pilli saatlere benzemeyen, hepsinin teker teker kendine ait bir ruhu ve atan kalbi olan saatlerdir mekanik saatler; 10dolarlık bir poljot da, 100bin dolarlık bir breguet de...
  
  mekanik saatin ne olduğunu tam olarak anlamak için, horology tarihi incelenmeli önce... sonra şu anlaşılmalı: mekanik saatleri anlamak ve kolleksiyonunu yapmak zor iş; sadece zaman yetmez, sadece aşk yetmez, sadece uğraşmak yetmez, sadece para gömmek yetmez; hepsi lazım.
  
  mekanik saat ustalığı, almanya ve isviçre'nin almanya bölgesi denen yerde konuşlanmıştır genel olarak... "ama panerai italyan markası", "ama vacheron constantin fransız markası" lafları boş; zira ikisinin üretimhanesi de isviçre'de...
  
  çok derin teknik ayrıntılara gitmeden dökelim:
  
  1. pilli saatler kadar dakik değiller. "isviçre saati bu, ölüm gibi dakik" gibi laflar, anca toplum tarafından çok kaliteli olduğu düşünülen, ama mekanik saat dünyasında anca yeni başlayan seviyesinde olan saatlerin^*** reklam sloganıdır. mekanik saatlerle aşk meşk yaşamaya başlamadan önce; aşırı dakik olmadıklarını, haftada 30sn-5dk kadar yamulmanın normal olduğunu kabul etmek gerek... saatin yerle yaptığı açı bile dakikliğini etkiler, saniye çatalı saatte 10000-40000 defa hareket eder, ben de günde bu kadar hareket etsem birkaç saniye şaşarım herhalde...
  
  2. saati kurduktan sonra, pandül hareket ederek kurulma direncini boşaltır, saat bu sayede ilerler... kabaca söylemek gerekirse; makina dizayn edilirken, extra aparatlar eklenip çalışma süresi artırılabilir... kendinden kurmalı^* saatler ise; bu işlemi saatin göbeğindeki yelkene benzer mekanizmayla yaparlar, o yelken, saat hareket ettikçe döner, saati kurulu tutar... bileğe deyince çalışmak gibi bir olay yok...
  
  3. mekanik saatler bakım gerektirir. bu bakım saatin fiyatıyla alakasız... bir mekanik saatin, parça değişimi + rutin bakımı saatten pahalıya gelebilir; zira artık dedike^* işçilik (kısacası bir veya daha fazla kişinin, belirli bir süre, sadece tek müşteriye özel çalışması) ucuz bir şey değil. ve de saatin içindeki makinenin işçilik maliyetiyle alakası yok, daha ucuz makineye servis vermek için daha az zaman ayrılmıyor.
  
  4. vacheron constantin (veya xxx) iyi bir markadır, ama bir saatin üstünde vacheron constantin yazıyorsa, "o saatle villa satın alırım ben aaabi", veya "bu saati ben tükkanına götürürsem hemen bana karşılığında para veriyorlar" lafları şehir efsanesi. değerlerini pek kaybetmezler, belli bir noktadan sonra değer kazanmaya başlarlar; ama hiç bir zaman o markanın butiğine girip, al saatini ver paramı diyemezsiniz; saat işi yapan mağazalara satabilirsiniz, veya kollektörlere...
  
  5. her mekanik saat markasının kendine has bir hayran kitlesi ve komunitesi var; arkadaş arayan bulur.
  
  6. rutin bakımları sağlandığında, ömür boyu hatta ömürler boyu işlemeye devam ederler....
  
  7. mekanik saat ustalığı, alaydan yetişip 2 senede piri olunacak bir hadise değil, 10yıllarca uğraşmak ister... çok başarılı saat ustaları ara sokakta boktan bir dükkanda bulunmazlar, öyle birine saatinizi emanet ederseniz anasını belleyip size öyle geri vereceği şüphesiz. büyük saat ustaları, saat firmalarının bünyelerindedir...
  
  mekanik saatlerle ilginiz yoksa ama babanızdan dedenizden vs, çalışmayan bir mekanik saat kalmışsa, restöre edilsin istiyorsanız; o saati köşe başındaki saatçiye götürmek yerine, paranıza kıyıp markası neyse onun servisine vermek en temizi...
  
  saat bilimi^* tarihine büyük etkileri olmuş adamlar:
  
  (bkz: abraham louis breguet)
  (bkz: bruce alvin kock)
  (bkz: aaron lufkin dennison)
  (bkz: rupert gould)
  (bkz: john harrison)
  (bkz: jens olsen)
  (bkz: richard of wallingford)
  (bkz: simon willard)
  (bkz: jules audemars) & (bkz: edward piguet)
  (bkz: antoni patek) & (bkz: adrien philippe)
  (bkz: françois constantin) & (bkz: jean-marc vacheron)
  (bkz: richard mille)
  (bkz: hans wilsdorf)
  (bkz: giovanni panerai)
  (bkz: robert hooke) - unutulmuş, feeling the blanks saolsun.
  
  birkaç alakalı terim (alfabetik sıralama değil; solaktik sıralama -- önce gelen daha önemli değil)
  
  (bkz: horology)
  (bkz: watch winder)
  (bkz: cape cod)
  (bkz: safe queen)
  (bkz: hand wind)
  (bkz: self wind)
  (bkz: tritium)
  (bkz: luminova)
  (bkz: timezone)
  (bkz: 8 days)
  (bkz: marine chronometer)
  (bkz: balance cock)
  (bkz: pandül)
  (bkz: gpf mod dep)
  (bkz: tourbillon)
  (bkz: perpetual)
  (bkz: base)
  (bkz: watchsmith)
  (bkz: wostep)
  (bkz: tapiola)
• saatlerin üstünde veya arkasında yazan "x jewels" (x burda sayıdır) veya "x rubys" hatta "x emeralds" ibareleri, saatin makinesindeki çark direklerinin tepelerinde bulunan, sürtünmeyi optimize edici değerli taşlardır. (teoride periyodik olarak değişmeleri gerekir 10-15yılda bir, fakat değişmeseler de saatin çok uzun yıllar sorun çıkartmaması olası) saatin estetik görüntüsüyle alakaları yok.
• kaldığımız yerden devam edelim; mekanik saat üreten firmalar alfabetik sırayla aşağıda...
  
  (bkz: audemars piguet)
  (bkz: alain silberstein)
  (bkz: blancpain)
  (bkz: breguet)
  (bkz: breitling)
  (bkz: bell ross)
  (bkz: cartier)
  (bkz: chronoswiss)
  (bkz: chopard)
  (bkz: de bethune)
  (bkz: dewitt)
  (bkz: dubois & depraz)
  (bkz: ebenhard)
  (bkz: ennebi fondale)
  (bkz: franck muller)
  (bkz: glasshütte)
  (bkz: greubel forsey)
  (bkz: girard perregaux)
  (bkz: hublot)
  (bkz: iwc)
  (bkz: jacques etoile)
  (bkz: jaquet droz)
  (bkz: jaeger lecoultre)
  (bkz: lange söhne)
  (bkz: longines)
  (bkz: maurice lacroix)
  (bkz: movado)
  (bkz: minerva)
  (bkz: mont blanc)
  (bkz: officine panerai)
  (bkz: omega)
  (bkz: parmigiani)
  (bkz: paul picot)
  (bkz: patek philippe)
  (bkz: pierre kunz)
  (bkz: philippe dufour)
  (bkz: piaget)
  (bkz: richard mille)
  (bkz: rolex)
  (bkz: roger dubuis)
  (bkz: speake marin)
  (bkz: tag heuer)
  (bkz: ulysse nardin)
  (bkz: vacheron constantin)
  (bkz: vulcain)
  (bkz: zenith)
  
  dipnot: mutlaka mekanik saat yapan başka firmalar da vardır fakat; listeyi hazırlarken sadece mekanik saat yapan, veya şimdiye kadar yaptığı saatlerin ezici çoğunluğunun mekanik saatler olduğu firmaları yazdım. vacheron constantin'in bile pilli saati var sonuçta, ama bvlgari gibi 10 tane saati varsa bikaç tanesi mekanik gerisi pilli saatler yapan firmaları veya seiko gibi mekanik saat kültürüyle çok alakası olmayan firmaları listeye dahil etmedim.
  
  buna rağmen unutulmuşlar olabilir, hatırlatılırsa eklenebilir.
• eveet, nerde kalmıştık?
  
  mekanik saatlerin değişik kasa malzemelerini inceleyelim:
  
  çelik
  titanyum
  alüminyum (günümüzde high end saatlerde artık hiç kullanılmıyor)
  sarı altın
  beyaz altın
  platin
  tantalyum
  pvd kaplama
  seramik
  
  şimdi de son popüler malzeme: karbon fiber...
• kendimiz çalıp, kendimiz oynamaya devam...
  
  mekanik saatler aşağıdaki kategorilerin ortaya çıkardığı ihtiyaçlar yüzünden yapılmıştır ve kağıt üzerinde de halen öyle yapılıyor...
  
  denizcilik (ve askeri denizcilik)
  dalgıçlık (ve askeri dalgıçlık)
  pilotluk (ve askeri pilotluk)
  yeni çağ ticareti
  yarış
  trencilik
  
  uzunca bir zamandır, mekanik saatler bu işlerle uğraşanlara değil, son kullanıcılara arz ediliyor. dolayısıyla yukardaki kategorilerin işlevlerini kısmen de olsa korumakla beraber, kategorilerle alakasız insanların da ilgisini çekebilecek şekle kayıyor dizaynları. (mesela somut örnek olarak 1000metre dalabilecek dalgıç saatine altın kasa koymak) buna jargonda cartierization deniyor. cartierleşme olarak türkçeleştirilebilir, türkçeleştirdim gitti...
• (bkz: a lange söhne)
  (bkz: corum)
  (bkz: cvstos)
  (bkz: oris)
  forestier & cie
• (bkz: zemberek/#12215675)
• mekanik saat, kolleksiyonu yapılan bir şeydir.
  mekanik saat biriktirmek maskulen bir hobidir. erkek hobisidir.
  
  bu hobinin önündeki en büyük engel ise kadınlardır. mekanik saate giden parayı israf olarak görürler. erkeklerin hobilerini burunlarından getirirler. bütün erkekler mekanik saat hobisine ayırdıkları vakit ve parayı karılarından/nişanlılarından vs saklama eğilimindedirler.
  
  oysa bunca tantanaya ne gerek var. göz koyduğun saati alamamaktansa, kedinin ciğere baktığı gibi bakınmaktansa; karıyı boşa, sevgiliyi yolla daha iyi. hobine de rahat rahat devam et.
• (bkz: no box or papers)
• (bkz: minute repeater)