newspeak

• (bkz: 1984)'te, ocenia'nin resmi dili (ancak halk arasinda oldspeak konusulur, bu sadece gazetelerde falan gecen bir dildir). ingilizcenin daha kuralli daha basit halidir, dusunme katsayisini minimuma indirir.
  
  uc kategoriye ayrilir:
  
  a vocabulary
  gunluk konusma dilini icerir, sozcuk sayisi sinirlidir ve anlamlari daralmistir (daha kesinlesmistir). (come sadece bir yerden bir yere gelmek demektir mesela)
  
  b vocabulary
  birlesik kelimelerden olusan politika dili. ornegin: "goodthink," herkesin inandigi/dusundugu gibi dusunmek (ki bu iyi kabul ediliyor); "minitrue," ministry of truth; "oldthink," newspeak'ta yer almayan sozcukler icin kullanilir, yani nesnellik, rasyonalite, onur, demokrasi, bilim, din vs tek bir sozcukte ifade edilir ki kafalar karismasin..
  
  c vocabulary
  teknik terimleri icerir.
  
  grameri de dusunme payi birakmayacak kadar kolaydir:
  bazi sozcukler hem isim hem fiildir (think)
  bazi fiiller -ful eki ile (speedful: rapid)
  zarflar -wise ile (speedwise: quickly) (goodwise: well) yapilir.
  good better the best diye kasmazlar, good gooder goodest deyiverirler
  ayrica, her kelimenin anlami su sekillerde kuvvetlendirilibilir: hede, plushede, doubleplushede (onyuzbin baloncuk gibi..)
  gecmis zamanlar hep -ed ekiyle yapilir (thinked)
  tum cogullar -(e)s ile yapilir (lifes)
  
  butun bunlarin altinda (bkz: ingsoc) ve (bkz: big brother) yatar..
• dusunme yetenegini azaltmak, istenmeyen dusuncelerin kafalarda yer etmesini, tanimlanmasini engellemek amaciyla dili kucultmek, kisaltmak.
  (bkz: george orwell), (bkz: 1984), (bkz: askeri kisaltmalar)
• eski kelimeleri yok ederek kelime haznesini daraltarak 1984den bir iki nesil sonrainsanlarin isyan dusuncesini amaclayan dusunseler bile ifade etmelerini imkansizla$tiran kitabin en korkunc ve en yaratici buldugum yani. diger $eyler o kadar dikkatimi cekmedi fakat newspeak hakkinda biraz kafa yorunca kilitleniyorusunuz. cunku alternatif bir 1984 sonrasi zamaninda kotu olan hersey tipki olmayan bir rengi dusunmek kadar imkansizla$icak.
• george orwellın 1984 romanında anlatılan tamamen baskı altına alınan toplumun yeni lisanıdır. oldukça ilginç mantıklarla oluşturulmaya çalışılan toplum dilidir. örneğin "iyi" kelimesinin karşıtı olan "kötü" yer almaz yenikonuş'ta. "güzel" kelimesinin belirtici derecesini arttıran "süper, harika, olağanüstü vb." kelimeler de kalkar dilden. "artı güzel" ve "çiftartı güzel" denir onun yerine. bu yeni dille yapılmak istenen, amaçlanan aslında oldukça etkileyicidir. tamamen yalınlaştırmak ve esas ilginci çirkinleştirmektir dili. yorum katmadan, kişisel takdir ya da yermeleri anlattırmamaktır insanlara. dili özelliksiz bırakmak. sanatı zorunluluğa çevirmek bi nevi. otomatikleştirmek konuşmaları, yazmaları teknolojik hale getirmek içerik ve yapı bakımından. belki de romanda insanların değişen yaşama biçimlerine ait en korkutucu değişikliktir. sürekli her yaptıklarını izleyen ya da dinleyen teleekranlar bile değil.
• önceleri news ve peak kelimelerinin birleşiminden oluştuğunu sandığım, ancak new ve speak in kombinasyonu sonucu oluşmuş george orwell yapımı bir dil.
• orwell'in 1984'ünde toplumsal afazi yaratmanin bir yöntemi olarak geliştirilen dil. amaç düzene zararlı düşünceleri yaşatacak kelimelerin kaldırılması ve dolayısıyla bu kavramların daha oluşamadan yokedilmesidir.
• (bkz: doublespeak)
• "times: 3.12.1983 bb'in günlük emri çiftartıiyi değil kaynak yokkişiler tekrar tüm yaz kayıtöncesi yüksekdenet
  
  eski dildeki biçimi şöyle olabilirdi:
  
  büyük birader times'ın 3 aralık 1983 sayısındaki günlük emriyle ilgili haber son derece yetersiz olup var olmayan kişiler kaynak gösterilmektedir. tümünü yeniden yazıp, dosyalamaya göndermeden önce yüksek makamlara göster."
  (bkz: 1984)
• içinde freedom^* kelimesini barındırmayan dil.
• george orwell'ın dilbilimci kimliğiyle döktürdüğü teorisi. ayrıca politics and the english language'de buna benzer altı kural sıralamıştır:
  - kitaplarda görmeye alışık olduğunuz benzetme, metafor vs leri günlük konuşmada sakın ola ki kullanmayın.
  - kısa bir kelime işinizi görecekse, uzun olanı tercih etmeyin.
  - bir kelimeyi cümlenizden çıkardığınız takdirde anlam değişimi olmuyorsa, çıkarın gitsin.
  - etken cümle kurmak varken, edilgen cümle kullanmayı aklınızdan bile geçirmeyin.
  - anadilinizde karşılığı var ise, yabancı kelime - terim kullanmayın.
  - barbarca birşey söylemektense, kurallardan herhangi birini çiğneyebilirsiniz...