psykhe

• aslen eros ile psykhe . okudugum en guzel mitolojik oykulerden biridir . pan'dan tutun da hades yoktur $imdi aklima geldi . belli ba$li butun mitolojik karakterler vardir yine de icinde ..
• eros'un aski. (bkz: eros)
• a$k'ın(yani eros'un) sevdiği güzel,genç kız..psyche
  mitolojide,aradığını bulamayan ruhun yazgısı simgeler..
  ayrıca yunanca kelebek ve ruh anlamına da gelmekte.çoğu kez ruh,ölümden sonra bedeni terk eden bir kelebek olarak gösterilirmiş.
• üç kızı olan bir kralın en küçük ve dünyalar güzeli kızıdır psyche. o kadar güzeldir ki halk artık aphrodite tapınaklarına da gitmez olmuştur. psyche adına tapınaklar yapılır ve bir ölümlü olmasına rağmen psyche'ye tapılır. bu olay aphrodite'i delirtir. zaten güzelliğinin bir basit kadınla kıyaslanması aşağılayıcıdır, hele ki bu kıyasta kaybetmek daha da korkunçtur. derhal oğlu eros'a bu küstah ölümlüyü dünyadaki en rezil, aptal ve çirkin erkeğe aşık etmesi görevini verir. mamafih, psyche o kadar güzeldir ki eros onu görünce şaşkınlıktan hazırladığı aşk okunu kendisine batırır.
  psyche'nin ve eros'un ölümsüz aşkı bu şekilde başlar. devamını anlatmamam daha uygun olur, zira çok uzun ve güzel bir öyküdür. sorunlar ortaya çıksa da ^*, saf bir masal olarak biter bu aşk öyküsü ^*.
  mitoloji'deki en güzel hikayedir. biraz saf ve fakat iyi niyetli psyche, aşk ile yaşayan eros'u bir kez daha görebilmek için her türlü acıyı çekmeye, hatta ölmeye razı olacaktır. tanrılar onları öyle çok severler ki hikaye olması gerektiği şekilde (fakat sadece bazı anlatımlara göre), yani güzel biter.
• ailesi tarafından bir canavara a$ık olması icin kırlara bırakılan zawallı kızcagız. kıskanc ablaları gaza getirdi bunu ondan eros un suratını görmeye çalı$tı.
• (bkz: psyche)
• ruh icin kullanilan hellen terimi. fakat psikoloji ya da psikiyatri gibi cagda$ kavramlari gözönüne alirsak, hatali davranmi$ olur ve hellenlerin ruhu bizim gibi anladigini dü$ünme yanilgisina dü$eriz. konu üstüne en eski kaynagimiz olan homerosta, ruhu, yani psycheyi özgür-ruh olarak, bireyi simgelerken buluruz; ancak bayginlik veya ölüm durumunda ortaya cikar. öte yandan, fizyolojik fonksiyonlari vücutsal-ruh yerine getirir ki bunlar icin thymos ve menos gibi isimler kullanilir.
  
  ölüler ülkesine, yani yeraltina giden psyche'dir ve cogunlukla, ama herzaman olmamak kaydiyla, ölülere de psychai ^* denir.
  
  arkaik devrin sonlarina dogru iki önemli geli$me vuku bulur. ilki, pythagoras ve baska filozoflarin reenkarnasyon kavramini ortaya atmalari; ikincisi ise, psyche'nin thymosla iliskilendirilip, bilincin merkezine oturtulmasidir.
  
  hellenistik dönemden itibaren ise erosun a$ik oldugu kadindir. apuleiusun masalimsi hikayesi amor ve psycheye model olu$turur.
• eros, her gece ziyaret ettigi psykhe'ye, kendisini gormeye cali$mamasi ko$uluyla olumsuzluk vaat eder, ama merakini yenemeyen psykhe, bir kandil yakarak uyudugu sirada eros'a bakar. kandilden yanagina bir yag damlasi du$mesiyle uyanan eros, kacar ve bulu$tuklari saray yok olur. afrodit'in hizmetci gibi kullanmaya ba$ladigi psykhe, sonunda zeus'un yardimiyla yeniden eros ile bir araya gelerek evlenmi$ ve olumsuzluge kavu$mu$tur.
• tutkunun anası
  (bkz: passion)
• psykhe, miletos kralının kızıdır, hatta kralın üç kızının en güzelidir, ki bu güzellik yüzünden tanrıça aphroditenin gazabına uğrayacaktır. psykhenin eşsiz emsalsiz güzelliği, ölümlülerin aphroditenin bir sureti sanarak^* ona tapmaya başlamalarına neden olmuştur, bu da aşk ve güzellik tanrıçasının pek hoşuna gitmemiştir. hırsından deliye dönen aphrodite, psykhenin ailesine kızlarını tek başına bir dağa bırakmalarını buyurur ve oğlu erostan, kendisine saygı duymadığına inandığı bu kızı çok çirkin bir ejdere aşık etmesini ister. (bu arada, bir başka anlatımda, psykhe oldukça kendini beğenmiş ve güzelliğine mağrur, kimseleri beğenmeyen bir kızdır, hatta aphrodite'ye kendisi meydan okuyacaktır ve eros annesine jest yapmak için bu kibirli kızı çok çirkin bir deve aşık etmek isteyecek ama yanlışlıkla kendisini vuracaktır.) eros, annesinin emrettiği gibi psykheyi bulur, ama yayını gererken kızın güzelliğine vurulur ve oku hedefini şaşırarak, prensesin kalbi yerine kendininkini bulur. böylece, annesinin emrine karşı gelerek, kızı gizlice bir saraya yerleştirir ve geceleri yanına gelmeye başlar, tek şartı, bilindiği üzere, psykhenin kendisini görmek için hiçbir girişimde bulunmamasıdır. masalın burası, çeşitli kitaplarda farklılıklar gösterir, bir rivayete göre, kendisini gizlice görmeye gelen kızkardeşleri ikisinin arasına fitne sokar ve erosun aslında çok çirkin bir gulyabani olduğunu, bu yüzden kendini kimselere göstermediğini söylerler, bir diğer anlatımda ise, erosun, dokunuşuna çok güzel gelen yüz hatlarını psykhe hiçbir etki olmadan sırf kendisi merak eder. neyse, bir gece erosla birlikte olduktan sonra, psykhe usulca kalkar ve içi yağ dolu kandili alarak eşine bakar. çirkin bir adam görme korkusuyla yatağına tuttuğu ışık, erosun nurlar içinde parıldayan güzeller güzeli suretini aydınlatır... kocasının sırf yakışıklı değil, aynı zamanda bir tanrı olduğunu anlayan psykhenin eller titrer, ve bu yüzden kandilden erosun omzuna kızgın yağ damlar. sıçrayarak uyanan eros, prensesin yaptığını anlar ve kırgın bir şekilde sarayı terk eder. psykhe acıya dayanamayarak kendini bir nehre atar, ama dalgalar güzelliğine kıyamaz ve onu kıyıya geri bırakırlar. o günden sonra, psykhe, yani ruh, erosu, yani aşkı bulmak için bütün dünyayı dolaşmaya başlar. sonunda gururunu da çiğneyerek tanrıça aphroditenin kapısını çalar, aşk tanrıçası sürekli başına bela olup duran bu kızın üzerine atılarak önce bir güzel dövüp parçalar, ona "can sıkıntısı" ve "hüzün"ü arkadaş olarak verip bir sürü tatsız işe koşar. psykhe gık demeden hepsine katlanır. sonunda eros onun kendisine olan bağlılığını anlar ve zeusa giderek sevgilisini kurtarıp ölümsüz yapması için yalvarır. zeus bunları kabul eder ve bütün olymposun katıldığı, ilham perilerinin güzel kokular saçarak dans ettikleri bir düğünle ikisini evlendirir.
  masalın başka bir versiyonunda ise, eros aşk sarayını terk ettikten sonra, ikisi de bir süre korkunç bir aşk acısıyla kıvranırlar, sonunda aphroditenin ana yüreği baskın çıkar ve oğlunun sevdiği bu kıza acıyarak bazı görevleri yerine getirmesi karşısında onu affedeceğini söyler. perilerin yardımıyla bu görevlerin üstesinden gelen psykhe sonunda aşkına kavuşur.
  
  bu güzel öykü, aynı zamanda pek çok simgesel anlamla yüklüdür, ama azra erhatın belirttiği üzere, genel teması şudur: sevgi ile ruh birbirinden ayrılmaz, ama bu birlik br çok engeli korkusuzca aşmak ve düşmanları alt etmekle gerçekleşir.