vidin

• bulgaristan'ın kuzey batısında, romanya sınırında bir şehir.
• (bkz: suna vidinli)
• (bkz: vidin caddesi)
• cok yogun bir turk nufusa sahipken, surekli gocler nedeniyle artik sadece kucuk bir cemaat kalmistir.
• romanya, bulgaristan ve yugoslavya'nın (bkz: inadına) birbirine yaklaştığı noktaya yakın, içinden tuna geçen şehir. osmanlı imparatorluğu'nda vilayet merkeziydi.
• içimden geçen şehir. içinden geçilmez.
• şehrin kalesi, hababam sinifi romanına konu olmuştur.
  
  inek şaban'ın dolabından (filmdeki gibi tereyağı değil) leblebi aşırmak isteyen kafadarlar, kilidi nasıl kıracaklarını planlarlarken, bir umutsuzluk anında tulum hayri "vidin kalesi gibi dolap, ne yapsak?.." gibisinden bir cümle sarfetmiştir.
• (bkz: vidin.ru)
• gazi osman paşa'nın meşhur plevne savunması öncesinde kumandan olarak atandığı şehir.
• yeni tarih dünyası isimli ve 1953 baskılı bir dergide, mehmed halid bahri isimli yazar kaynağını belirtmediği ve hususi bir kütüphanede bulduğu fakiri isimli birinin burada"destan-ı muharebe-i vidin" isimli ve 1878 tarihli bir eserde bulduğu şiiri yayınlar. ben de naklediyorum.
  
  gidi vidin senin başın kavgalı
  balyemez topların altın halkalı
  böyle cenk olmamış dünya duralı
  ahrete kalmıştır işi vidinin
  
  vidinin etrafı dolanı sazlar
  üstünde uçarlar turnalar, kazlar
  şehit oldu nice gelinler, kızlar
  kanlara bulandı taşı vidinin.
  
  vidinin içinde çoktur erenler
  hadd-ü hesapsızdır cenge girenler
  kumbarayla seksen kişi kıranlar
  ah eyleyip düştü başı vidinin
  
  atılan gülleler hiç vermez ara
  kadı ile müftü verdiler vîre
  ulah beyler imiş böyle bir sıra
  kan ağlayıp aktı yaşı vidinin
  
  cümle istihkâmlar buldu metanet
  izzet paşa etti bir nice gayret m
  şükrolsun islâmlar buldu selâmet
  hamd-ü senâ oldu işi vidinin.
  
  vidinin etrafı yüksek kayalar
  başbaşa urmuştur ağlar analar
  bayrağını çekip gitti yayalar
  kan ile yoğruldu aşı vidinin.
  
  ol vidin şehrinin yüksek kalesi
  bizim çektiğimiz mürted belâsı
  kabul oldu sabi sübyan duası
  ahrete kalmıştır işi vidinin
  
  vidin dedikleri bir düz ovada
  sabi sübyanların eli duada
  yavrucukalr öksüz kaldı yuvada
  kanlara bulandı taşı vidinîn
  
  fethi baba derler kalenin başı
  gülleyle yıkıldı duvarı taşı
  kuru peksimettir cümlenin aşı»
  zar eyledi düştü başı vidinin
  
  vidinde olanlar mahzenler kurdu
  attı ulah gülle üstüne vurdu
  kimin deldi, kimin yanında durdu
  kan ağlayıp aktı yaşı vidînin
  
  zengin fakir girdi yerler altına
  vidin kaldı imdi kara bahtına
  arzuhal tapşursam hünkâr tahtına
  hamd-ü sena oldu işi vidinm
  
  karıştı bilcümle cihan-ü âlem
  denizler mürekkep, ağaçlar kalem
  vasfını yazamaz hâfız-ı kelâm
  kan ile yoğruldu aşı vidinîn.
  
  hasmımız karşıdan çağlayıp akar
  vîdînli yalıda imdada bakar
  ulah galip geldi durmaz top atar
  ahrete kalmıştı işi vidînin.
  
  murad baba diyen murada erdi
  kale kapısından gülleler girdi
  kimin şehit etti, kimin urdu
  kanlara bulandı taşı vidînin.
  
  medhîni eyleyim garip kulların
  mevlâm fırsat verip açsa yolların
  efaman düşmanın gördük hallerin
  var mıdır cihanda eşi vidînin.
  
  bir tunadan bir funaya bağaidı
  gülle île kurşun ciğer dağladı
  bir ulah köpeği bunu eyledi
  bağlandı hüdaya başı vidînin.
  
  ahali sancağı çekip yürüdü
  hak erenler içimizde var idi.
  on iki gün muhasara sürdü
  ah eyleyip düştü başı vidînin.
  
  asakir ahali çıktı burca
  el etti cümlesi birden kılınca
  perşembe günüydü hafta gelince
  kan ağlayıp aktı yaşı vidinîn.
  
  sultan abdülhamit sen binler yaşa
  üç tuğa müstahak bu izzet paşa
  görülmeyen işler hep geldi başa
  kalmadı yolu, yoldaşı vidinîn.
  
  izzet paşa idi ordunun başı
  tunaya karıştı gözünün yaşı
  hem asilzadedir bulunmaz eşi
  hamd-ü sena oldu işi vidînin.
  
  on iki günde biz bulduk selâmet
  bize erenlerden buldu himmet
  bunca cepane ile bunca mühimmat
  kan ile yoğruldu aşı vidinîn.
  
  bize haktan oldu bu işler heman
  böyle cenk olmamış çoktur zaman
  atıldı nice top, nice bin havan
  hakka yarar geldi işi vidînin.
  
  fakirî bu çengin destanın yazar
  kâfirin derdinden olmuştur bîzâr
  kulların hak etsin affa seza var
  vasfını edemez kişi vidînin.