şemail

• resulullahin siret ve sureti ile ilgili haberleri bunyesinde toplayan esere denir. semailler bir nevi biyografi gorevini ustlenir diyebiliriz. bu basliktaki ilk ornek resulullah hakkindaki haberleri derleyerek es-semail adi altina alan tirmiziye aittir.
  
  alt baslik olarak (bkz: hilye)
• (bkz: semayil)
• şemail
  huy, karakter.
• (bkz: shemale)
• ruhsuz, heyecansız, kupkuru bir dursun ali erzincanlı şiiri.
  
  6+5 hece vezniyle yazılmış. ara sıra beliriveren özgün ifadeler beylik sözlerin arasında boğulmuş. o’na yakışır bir şiir olmaktan çok uzak.
  
  ne uzun ne kısa kararında boy
  soyu ibrahim'den ne asil bir soy
  saçları hoş siyah dalgalı bir koy
  kemâlini giydir beni benden soy
  âlemlere rahmet yüzünü göster
  bu kul varlığından soyunmak ister
  
  güneş pervânesi o güzel yüzün
  nurundan ışığı vardır gündüzün
  solmaz bir gül rengin ne kış ne güzün
  tecelli ediyor yüzünde özün
  hasretim, yanarım, yüzünü göster
  kölen bu devletle avunmak ister
  
  simsiyah gözlerin âhû misâli
  dâim hakk'a bakar her an visâlin
  beyazı ölçüsü gözde kemâlin
  kaşların sûreti gökde hilâlin,
  râzıyım rûyada yüzünü göster
  âşık maşukuna can sunmak ister
  
  bir tutam sakalın birkaçı beyaz
  mübarek vücudun serin kış ve yaz
  cânımı yoluna kurban etsem az
  dostlar defterine köleni de yaz
  açıver kapını yüzünü göster
  gönül hasretinden yakınmak ister
  
  duyular mükemmel, dişleri inci
  kokusuna tutkun, yaşlısı genci
  yürürken koşmadan olur birinci
  kapına gelmiş bir garip dilenci
  açıver ne olur yüzünü göster
  garip ayağına kapanmak ister
  
  yukarıdan aşağı heybetle iniş
  yürüyüşünde var hep bu görünüş
  âdetin baktığın tarafa dönüş
  bize nasip olsun hayırlı bir düş
  kerem et ne olur yüzünü göster
  kim böyle bir düşten uyanmak ister
  
  seni ilk görenler korku çekermiş
  sonra ülfet eder hemen severmiş
  benzerini asla görmedim dermiş
  erenler yolunda giderek ermiş
  benzeri bulunmaz yüzünü göster
  gönüller nurunla yıkanmak ister
  
  zâtının nûrundan vermiş sana can
  hilkate ruhunla başlamış rahman
  yûsuf'ta yok sende olan hüsnü an
  ahlâkındır senin, mûcize kur'an,
  alemlere rahmet, cemâlin göster
  kölen rahmetine sığınmak ister
  
  ümmetin üstüne titreyen sensin
  müjdeci, uyaran, gel diyen sensin
  kulunu allah'a sevdiren sensin
  gecemi gündüze çeviren sensin
  ey hakk'ın şâhidi yüzünü göster
  kul şehâdetinle tanınmak ister
  
  hakk'ın halilisin, habibi sensin
  gönüllerin eşsiz tabibi sensin
  en güzel hutbenin hâtibi sensin
  ümmetin en büyük nasibi sensin
  aşkımın leylası yüzünü göster
  gönül seni gözden sakınmak ister
  
  en güzel, en üstün ahlak senindir
  cömertlikte kemâl el-hâk senindir
  şefaatte en son durak senindir
  miraç senin, refref, burak senindir
  sen gördün, bize de cemâlin göster
  pervâne şem'ine hep yanmak ister...
• kelimenin genel anlamı, huylar, tabîatler, ahlâklar anlamına gelse de özellikle bir kişinin, peygamberin hâl, hareket ve tavırları, şekil ve şemâilini, kısaca şemâil-i şerifeyi anlatır.
  
  şemâil, delail, hasais, şemâilnâme veyahut da hilye adı verilen bir edebî türün doğmasına vesile olan ve peygamberin vasıflarını, dış görünümünü, hatta ilk bakışta gereksiz ayrıntılar gibi görünen bazı kıl tüy meseleleri odağına alan bu eserler, zamanla gerçek anlamda kıl ve tüye odaklanan bir yöne de evrilmiş.
  
  örneğin hilye-i hakani, peygamberin sakalındaki beyaz kılların tam sayısını verir: 17!
  tirmizi ise şemâil-i şerif adlı eserinde peygamberin beyaz saçlarını sayar: 12 veya 14!
  1850'lerde pakistan'ın sind eyaletinde bulunan richard francis burton ise okullarda çocuklara peygamber'in vücudunda kaç kıl bulunduğunun öğretildiğini yazar şaşkınlıkla : 3'ü beyaz olmak üzere tam 104.472 tane! (s. 135)