iskandinav edebiyatı

• her seyden once iskandinav edebiyati cok genis bir alani kapsar; isvec, norvec, danimarka, izlanda ve finlandiya. ancak hemen sunu da belirtmeliyim ki finlandiya'nin bu gruba katilmasi hakkindaki gorusler celiskilidir. bilindigi gibi fince'nin diger iskandinav dilleriyle uzaktan yakindan alakasi yoktur. ural-altay dil gurubundadir. diger dort dil ise germen dillerindendir ve almancaya yakindir. ancak ayni topraklarda yuzyillardir yasiyor olmalari kulturlerini benzer kilmakta dolayisiyla bu edebiyata da yansimaktadir.
  
  iskandinav edebiyatinin en onemli isimleri :
  
  isvec edebiyati
  
  august strindberg : dostoyevski ve virginia woolf gibi gelgitli bir yazar olan strindberg, genellikle henrik ibsen'den sonra en onemli iskandinav oyun yazari sayilir. ozellikle baba adli oyunu basyapitlarindan biri sayilir. ayni zamanda kadin dusmani olan strindberg uc kez evlenmis, ancak hepsinde de terkedilmistir. psikolojik sorunlari nedeniyle bizzat hastaneye basvurmus ve sonunda kansere yakalanip olmustur.
  
  selma lagerlof: nobel edebiyat odulu alan isvecli romanci. nils'in seruvenleri ve kudüs adli romanalri meshurdur.
  
  norvec edebiyati
  
  henrik ibsen: yalniz norvec'in ve iskandinavyanin degil tum dunyanin en onemli oyun yazarlarindan biridir. modern tiyatroyu kuran yazarlarin basinda gelir. nora, hortlaklar, yaban ordegi, peer gynt gibi basyapitlariyla ozellikle drama turunde devrim yaratmistir. james joyce bile ondan o kadar etkilenmistir ki henrik ibsen'i orjinal dilinden okuyabilmek icin norvecce ogrenmistir. mektuplar yollamistir ona.
  
  knut hamsun: iskandinav romaninin en onemli ismi hic kuskusuz hamsun'dur. duzenli bir egitim almamasina ragmen, kendi kendini gelistirmis ve daha ilk romani aclik ile olaganustu ilgi toplamistir. otobiyografik ozellikler tasiyan bu romanin ardindan kendini iyice edebiyata vermis ve basyapiti dunya nimeti'nden sonra nobel odulune deger gorulmustur. ancak ikinci dunya savasi sirasinda nedense nazileri desteklemis ve bu nedenle tutuklanmis ancak cok yasli oldugundan serbest birakilmistir.
  
  danimarka edebiyati
  
  hans christian andersen: dunya masal yazarlarinin prensi hic kuskusuz andersen'dir. en taninmis masallar genellikle onun elinden cikmadir. ozellikle iyi bir romanci olarak taninmak istemesine ragmen fazla onemsemedigi masallariyla meshur olumus ve ardindan masal yazimini surdurmustur.
  
  fin edebiyati
  
  kalevala: fin ulusal destanidir. lonrott tarafindan halk agzinan derlenip derli toplu hale getirilmistir.
  
  frans eemil sillanpaa : nobel edebiyat odulu almis finlandiyali yazardir.ulkemizde pek taninmamaktadir. dilimize cevrilen romanlari vardir.
  
  izlanda edebiyati
  
  halldor laxness : nobel odullu izlandali yazar laxness, maalesef ulkemizde pek taninmamaktadir. ancak ozellikle sjalfstaett folk adli yapiti dunya edebiyati acisindan oldukca onemlidir. dilimize bu yapiti henuz cevrilmemistir ancak salka valka adli romani turkceye cevrilmistir.
  
  (bkz: avrupa edebiyatı)