*

  • shakespeare'in yazdığı julius caesar oyununda marcus antonius'un caesar'ın ölümünden sonraki tiradı.
    caesar öldürülmüştür, halk da bu ölümün ülke için hayırlı olduğunu düşünmektedir. marcus antonius cenaze töreninde konuşmak için brutus'dan izin ister, brutus da verir. üstelik halktan marcus antonius'u dinlemelerini ister. marcus antonius alır sazı eline:

    dostlar, romalılar, yurttaşlar, dinleyin;
    ben caesar’ı gömmeğe geldim, övmeye değil.
    insanın ettiği kötülük yaşar ardından,
    iyilikleriyse toprağa girer kemikleriyle.
    bırakın, öyle olsun caesar için de.
    soylu brutus muhteris dedi caesar için:
    öyle idiyse, ağır bir suç bu,
    ve caesar bütün ağırlığıyla ödedi suçunu.
    burada brutus ve ötekilerinin izniyle
    (çünkü brutus şerefli bir insandır,
    ötekiler de öyle, hep şerefli insanlardır)
    konuşmaya geldim caesar’ın cenazesinde.
    dostumdu; vefalı ve dürüsttü bana karsı;
    ama brutus muhterisdi diyor:
    brutus şerefli bir insandır.
    caesar nice esirler getirdi roma’ya,
    fidyeleriyle devlet hazineleri doldu:
    bundan ötürü mü muhteris göründü caesar?
    fakirler ağlayınca gözleri yaşarırdı;
    bir muhteris daha katı yürekli olsa gerek,
    ama brutus muhterisdi diyor,
    brutus’sa şerefli bir insandır.
    geçen bayram hepiniz gördünüz,
    krallık tacını üç kez sundum ona,
    üçünde de almadı. ihtiras denir mi buna?
    ama brutus muhterisdi, diyor;
    brutus’sa şerefli bir insandır, şüphesiz.
    ben brutus’a karşı konuşmuyorum, hayır;
    bildiğim kadarını söylüyorum yalnız.
    hep sevdiniz onu bir zamanlar,
    boşuna da değildi, elbet sevginiz;
    sonra ne oldu da yanmıyorsunuz ölümüne?
    ey düşünce, yırtıcı hayvanlar arasına kaçmışsın;
    insanlar yitirmiş akıllarını... bağışlayın beni;
    yüreğim şurada şimdi, caesar’ın tabutunda:
    konuşamam dönünceye kadar bana.

    konuşmadan sonra durumlar değişir, halkda brutus aleyhinde düşünceler gelişmeye başlar.. en nihayetinde marcus antonius'un ordusu brutus'un ordusunu yener.

    not: çeviri sabahattin eyüboğlu'ya aittir.
  • "dostlar, romalılar, yurtdaşlar (ya da vatandaşlar)" hitabı ve " brutus, ki kendisi çok şerefli bir insandır" repliği ile oldukça tanınan ve bir çok eserde kendisine atıfta bulunulan bir tirattır. kanaatimce söz konusu tirada yapılan en başarılı atıf arturo uinin önlenebilir tırmanışı adlı güzide eserde yapılmıştır orası ayrı.
  • orjinali de aşağıdaki gibidir :

    friends, romans, countrymen, lend me your ears;
    i come to bury caesar, not to praise him.
    the evil that men do lives after them;
    the good is oft interred with their bones;
    so let it be with caesar. the noble brutus
    hath told you caesar was ambitious:
    if it were so, it was a grievous fault,
    and grievously hath caesar answer'd it.
    here, under leave of brutus and the rest--
    for brutus is an honourable man;
    so are they all, all honourable men--
    come i to speak in caesar's funeral.
    he was my friend, faithful and just to me:
    but brutus says he was ambitious;
    and brutus is an honourable man.
    he hath brought many captives home to rome
    whose ransoms did the general coffers fill:
    did this in caesar seem ambitious?
    when that the poor have cried, caesar hath wept:
    ambition should be made of sterner stuff:
    yet brutus says he was ambitious;
    and brutus is an honourable man.
    you all did see that on the lupercal
    i thrice presented him a kingly crown,
    which he did thrice refuse: was this ambition?
    yet brutus says he was ambitious;
    and, sure, he is an honourable man.
    i speak not to disprove what brutus spoke,
    but here i am to speak what i do know.
    you all did love him once, not without cause:
    what cause withholds you then, to mourn for him?
    o judgment! thou art fled to brutish beasts,
    and men have lost their reason. bear with me;
    my heart is in the coffin there with caesar,
    and i must pause till it come back to me.
  • hurriyet gazetesinde cikan kendisi ile yapilan roportaja gore sinan tuzcu'nun basindan gecen, bence oldukca komik bir olayin ana ogesi:

    "
    konservatuvarda okurken bir oyuncu arkadaşım "otobüste çalışmak çok keyifli oluyor" dedi. sınavlara çalıştığım bir dönemdi. sezar’da "dostlar, romalılar" diye meşhur bir tirad vardır. kalabalık bir otobüste, fenerbahçe’den kadıköy’e doğru giderken "kendime baktırabilir miyim" dedim ve birden "dostlar, romalılar, vatandaşlar... beni dinleyin" diye bağırmaya başladım. millet yorgun argın evine gitmeye çalışırken, tepesinde birisinin bağırmasını kaldıramamış olacak ki, sağdan soldan birileri beni iteklemeye başladı. bir tanesi "ne romalısı lan! biz türküz türk!" diye bağırıp, beni tartaklamıştı.
    "

    roportajin tamami icin: http://kelebek.hurriyet.com.tr/…6338460.asp?gid=180
  • en guzel yani da halktan bir kac kisinin cikip, "susun bir sey diyecek marcus antonius" seklinde labarba yapmasidir. nasil ki "dostlar, romalılar, yurttaşlar, dinleyin;" bir sekilde gulme vesilesi ise bu da topluluk arasinda, tabi ki tiradi bilenler icin, yarilma hususunda bahane olacaktir.
  • ayrica kriz yonetimine de cok guzel bir ornektir. dikkat edilirse kimseye toz kondurmadan lafi gedigine koymak icin ozenle secilmis kelimelerle yazilmistir.
    bir evet derken, bir hayir der ve bir anda halki kendi yanina, sezar'in yanina ceker. takindigi tavir saldiri ya da gosterisli bir savunma degildir. aksine bir ileri bir geri giderek kafalari karistirmis yeri geldiginde de vurmustur. insanlarin egolarini tatmin ederken bir yandan da tekrar dusundurmustur.
  • kanimca shakespeare tarafindan et tu brute sekansi gibi abartilan, gercekte ise muhtemelen "caesar i bu hainler oldurdu, size miras birakan caesar i; hemen bu ibneleri domaltalim" den azicik daha hallice bir konu$ma olmasi cok daha mantiklidir..

    nakledilen antik hayvanligi ile marcus antonius bu tiradin onda birini ruyasinda gormez..

    her ne $ekilde olursa olsun, iki tarafin da dogrularinin oldugu ama haklinin olmadigi bir mevzuun cozumune ba$langictir..

    (bkz: philippi)
  • turkce cevirisinde bir yanlis yapilmis olabilir diye dusunuyorum. "friends, romans, countrymen" girisi "dostlar, romalilar, yurttaslar" diye cevrilmis ya sanki countrymen'in yurttaslar olarak cevrilmesi yanlis gibi geliyor bana. roma imparatorlugunda romalilar diye hitap edilen kitle zaten vatandaslik hakkini haiz olanlardi. romans zaten yurttaslar, countrymen ise geri kalanlar olsa gerek. bir de koleler var ama onlari sallayan yok tabi. neyse yamuluyorsam duzeltirim.
  • marlon brando'nun bu tiradi bir atisi vardir ki orda halktan biri gibi kaliverirsiniz ekranin basinda.
  • shakespeare'in yazdığı en iyi tiradlardandır. julius caeser'i öldürdükten sonra roma'yı caesar'ın hırsı ve tiranlıktan kurtardığını söyleyen brutus'un ardından, marcus antonius bu tirad ile romalıları galeyana getirerek iç savaşa neden olmuştur. savaşı marcus antonius, lepidus ve caesar'ın yeğeni octavian'ın oluşturduğu second triumvirate kazanmıştır. brutus ve diğer suikastçiler hakkın rahmetine kavuşmuştur ve daha evvel yönetim biçimi cumhuriyet olan roma, savaş sonrası imparatorluğa dönüşmüştür.
hesabın var mı? giriş yap