mekr

• bir kimseye hic ummadigi yerden tuzak kurmak, hile yapmaya calisarak ona zarar vermek.
• eski dilde hile, düzen, hile ile aldatma...
• "olmuş halk-ı cihan mekr de üstad
  kim sahib-i şöhret-i şeytan unutulmuş."
  
  yani;
  insanlar hile hususunda o kadar uzmanlaşmış ki, şöhreti hile yapmak olan şeytan bile unutulmuş, insanın gerisinde kalmış.
• "karıların mekri büyüktür." kemal tahir - dil dosyası
• arapça kökenli, hile, düzen, aldatma anlamlarına gelir. osmanlıca belgelerde "mekr ü hile" şeklinde yaygın olarak rastlanılmaktadır.
  
  mekr kelimesi ile yapılan bazı tamlamalar bulunmakta, anlam açısından farklılık ortaya çıkmaktadır. örneğin, mekr-i mahmud, bir kimsenin iyiliği için, iyi niyetle yapılan hileyi, mekr-i mezmum ise kötü niyetle yapılan hileyi/aldatmacayı ifade etmektedir.
  
  farsça kökenli engz kelimesi ile oluşturulan mekr-i engiz terkibi, hile yapan kimseyi yani faili tanımlar.
  
  toplumcu-gerçekçi temaları işleyen şiirleriyle tanınan ünlü divan şairi nabi, bir beytinde kelimeyi şu şekilde kullanır;
  
  bu denlü la’beden sonra dil-i zârı o mekr-engîz
  dürûğ-âmîz bir va’de ile şâd etmesin n’etsin
  
  aktarabildiğim kadarıyla günümüz türkçesi;
  
  bu kadar yalan sözden sonra kalbi yaralayan o hileci,
  yalanlarla karışık vaade sevinmesin de ne yapsın