truism

• retorikte "malum'un ilamı" denebilecek bir kavram (totoloji ile karistirmamak lazim). cogunlukla dogrulugu herkese (ya da cogunluga) malum olan ve varligi zaten tartismaya konu olan kavrami doguran tartisma ve savlamalarda kullanilan bir metoddur. (kotu bir) ornek vermek gerekirse:
  
  "ben senin annenim, seni ben dogurdum. firt dedin karnimdan ciktin, annelere sagi duymaliyiz, o halde bana laf etmeye hakkin yok" bir totolojik truism ornegidir. zira: bir kisinin varligi zaten annesi olmasi onculune tabiidir. anne olabilmek icin de bir kisiyi dogurmak gerekir. bu argumanin tartismaya hic bir faydasi olmadigi gibi , tartismaya konu olan olaya da (eger tartismanin konusu cocugun nesebi degilse) cevap vermemektedir (totolojik kismi). annelere saygi duyulmasi gerekliligi ise bir truismdir, ama bir tartismada truism mevcut sayginlik yitimini genel kanilarla dayatamaz. o halde truism ne ise yarar? cogunlukla truism bir retorikte mevcut dinamigi hatirlatmak icin uzerine insa edilecek tabam yaratmak icin kullanilan bir metoddur.
  
  "arz dustukce talep yukselir", "damlaya damlaya gol olur", "dogruya yanlis demek yanlistir" gibi truismler de savlamaya hazirlanan perspektifte gecerli olan mevcut dinamikleri arguman oncesi netlestirmek icin kullanilir. tabi bir cok truism (ornekte de goruldugu uzere) iyi planlanmis bir retorigin degil laf kalabaliginin bir parcasi olarak, "dogru bir seyler soyluyor" intibagi yaratmak icin kullanilir.
  
  soyleyecek cok da dogru seyi olmayan birinin, ozellikle de is gorusme ve mulakatlarinda truismlerden sasmamasi lazim.
  
  misal mulakatta su sorulmus olsun:
  
  ev hayatinizdaki duzensizlik hala devam ediyor mu?
  
  soru tamamen tuzak amacli soruldugu icin, truismi hak etmektedir. zira "hayir devam etmiyor" derseniz ister istemez ev hayatinizin duzenli olmadigini kabul etmis oluyorsunuz. evet hala devam ediyor ise isinize gelmedigi asikar olan sik. bilmiyorum sizi gerizekali gibi gosterecek. o halde:
  
  "bir calisanin ev hayatinin duzenli olmasi cok onemlidir. verimli bir ozel hayat verimli bir is hayati olarak yansir. aile ici diyalogu iyi olan, duzeni oturmus birisinin su su su gorevi layigiyla yerine getirmesi mumkundur. ben de bu goreve talibim. aile hayatim enfes."
  
  simdi ne yaptiniz? bir: kimsenin karsi cikmayacagi, degerleri fikrinizmis gibi sundunuz. iki, soruya yanit vermeden aile hayatinizin enfesligini anlattiniz. uc, uzun sure konusup, sorudan kacmadiginizi gosterdiniz.
  
  uzun sure suleyman demirel'i izlemis herkesin uc asagi bes yukari bilecegi bir yontem olan truismi size anlatmak icin su vajinizlara yonlendiriyorum:
  
  yollar yurumekle asinmaz
  dundur bugun bugundur
• apaçık, herkesçe bilinen gerçekleri tekrar tekrar dile getirerek yerleşik doğrularla oynamak, onları biraz yerinden oynatmak. gerçeğin belini kendi çıkarına doğru doğrultmak. bir malumu ilam, pir bedihi hakikat.
  
  bu oyuncaklı sözcüğü çok sevdim; devam...
  truism kendi içinde su götürmez, herkesçe bilindiği varsayılan gerçeklerin eğri ve doğrularını aslında zıttı olan falsism içine yediriyor, ikisi bir oluyor. çok hoş, evet...
• (bkz: malumu ilam)
• ing: a statement that is obviously true and says nothing new or interesting.
  
  basit bir truism örnegi kullanacak olursak;
  you cannot use reason and logic to change someone's opinion when they did not use reason and logic to form their opinions.
• özdeşlikolabilir mi matematikteki karsiligi.