uygur alfabesi

• harfler birbirine bitiştirilerek yazılır, bu yönüyle arap alfabesine benzer. ama arap alfabesindeki gibi ince değilder harflerin şekilleri, dolgun, tombul harflerdir ve gözüme her zaman bir harfin bir diğerinden hiç bir farkı yokmuş gibi görünür.
  ulusal moğol alfabesi'nin kökeni olduğu düşünülmektedir.
  bugün xinjiang'da (sincan / doğu türkistan) yaşayan uygurlar ise, modern uygurca'yı yazıya dökerken arap alfabesi ya da çinlilerce geliştirilmiş pinyin yazı sistemine dayalı "uygur latin alfabesi"ni tercih ederler.
• 18 harften olusan alfabe. bu harflerin 3'u unlu, 15'i unsuzdur.
• türkoloji öğrencileri için (en azından öğrencilikleri süresince) alfabeyi okuyabilmek, gerektiğinde yazabilmek gereklidir. ilk karşılaşma ise unutulmaz. kısmen çin alfabesiyle arap alfabesini andıran harflerde ilk okunan "şimdi ayvayı yediniz"dir. tanju oral seyhan meşhur müstehzi haliyle "birbirinize başkalarının bilmediği bir alfabeyle mektup yazacaksınız, fena mı? ilan-ı aşk edin uygurca. öylesi daha kolay öğrenirsiniz" demişti. öğrendikçe eğlenceli geldiyse de mektup yazamadık tabii. hey gidi.
• kökeni süryani alfabesine dayanan soğd alfabesi temel alınarak oluşturulmuş bir alfabedir.
• türkçenin fonetiğine yatkınlığı tartışmalıdır. runik abecesi varken ne diye kullanılmış, anlamış değilim.
• günümüzde kullanılan uygur alfabesi arap alfabesindeki harflerin modifiye edilmiş versiyonlarını kullanır ve pek çok arap alfabesi kökenli alfabenin aksine bir ebcet değil, gerçek bir alfabedir. tüm ünlü harfler yazıda gösterilir.
• "göktürk alfabesine göre oranla daha çok yaygınlık kazanmıştır. öyle ki bu yazıyı nasturi hirstiyanlar ve budistler de kullanmışlardır."
  
  annemarie von gabain , "alttürkissche grammatik, leipzig 1950, s 15 - 28. bu yazı, ve metinler için başvurulacak temel kaynaktır.
• türklerin, göktürk alfabesinden sonra kullanmış oldukları ve türk yazı sistemleri içinde önemli bir yer tutan alfabedir. doğu türkistan’dan istanbul’a kadar geniş bir alanda kullanılmıştır. uygur alfabesi türkçenin yazımı için elverişli olmadığı halde bin yıl gibi uzun bir süre kulanılmıştır. uygur alfabesiyle yazılmış eserlerin çoğunu budizm, maniheizm ve hıristiyanlığa ait metinler meydana getirir.
• soğd alfabesini temel almıştır. kaşgarlı mahmut, "divanü lugati't-türk" eserinde bu alfabe için, "türk alfabesi" diye bahsetmiştir. aynı zamanda, fatih sultan mehmet, otlukbeli savaşı'dan sonra özbek hanıma gönderdiği zafername'yi bu alfabe ile yazdırmıştır. ^*
• moğol imparatorluğu tarafından da kullanılmıştır.