destani

• lazca destanlar içeren birol topaloğlu albümü. sözleri ve müzikleri anonim, derlemeleri birol topaloğlu'na ait olan bir saat beş dakikalık keyif.
• (bkz: destan)
  
  farsça kökenden lazcaya girmiş bir terim. destanlar önemli toplumsal olayların ve dönemin yaşam biçimlerinin nesilden nesile aktarılmasında önemli bir kaynaktır. lazlar için bilinenden farklı bir anlam içeren destani; kendine has melodik bir tavrı olan müzikal bir yapının ifadesidir. hemen hemen her laz genci aşık olduğunda onu etkileyen bir destani yazar ya da icra eder. 1970'lere kadar canlılığını koruyan bu gelenek, artık gündelik yaşamın hızla değişmesi ve geleneklere bağlı üretim biçimlerinden hızla uzaklaşılması nedeniyle yok olmaktadır. destani'nin mutlaka bir müzikal formu mevcuttur, sözlerin müzikle beraber söylenmesi, hikayenin akılda kalıcılığını daha da sağlamlaştırmaktadır isteyen herkes kendi hikayesine uygundestanını yazar ve kendince uygun bir destani formunda söyler. yani sözler kişiye göre değişse de formlar belli başlıdır.
  
  ***
  
  destaninin sözleri 11 heceli olup 100-150 dörtlükler şeklinde uzun olabildiği gibi kısa dörtlükler de olabilir. tek tek icra edilebildiği gibi ikişerli (ekooneyi) de söylenebilir. dörtlüklerin ilk üç dizesi uyumlu kafiyeler şeklinde yazılır, dördüncü dizenin ise ilk ç diziye uyumlu olmamasına dikkat edilir. yani dörtlüğün anlamına güç katması esastır.
  
  ***
  
  geleneksel destan söylemedeki en önemli özellik, destani'nin ilk iki dizesi nin nefes alınmadan tamamlanmasıdır. destani'yi hem kadın hem erkek söyleyebilir. bu anlamda sınırlanmamıştır ama geçmişte daha çok kadının söylediği bilinmektedir. sadece insan sesiyle söylenebildiği gibi kemençe, kaval veya tulum eşliğinde de söylenebilir.