göğermek

• (bkz: meseler gögermis)
• olgunlaşmak
• (bkz: basi goge ermek) ^*
• morarmak anlaminda da kullanilabilen sifatimsi.
  or:
  "-ne bi¢im vurdun lan omzuma? baksana gogerdi!"
• bugünlerde pek bir sevdiğim kelime. tüm çağrışımları bile güzel: yeşermek, çiçek açmak, olgunlaşmak ama toyluktan yeni çıkmak..
  
  elma göğerir, domates göğ olur. hep bir tazelik, olmuşluk, olmamışlık beraber duruyor bu kelimede.
  
  "hangi dost dikmişti şu tomurcuğu
  göğsümün içinde göğerip duran"
• göğe ermek iken göğermek'e ulanmış anlaşılan.anlamı da;büyümek,olgunlaşmak,değmek(bu da anadoluda kullanılan,tam olgunluğa erişmek anlamında bir kelime)
  gövermek de muhtemelen başka bir yörenin yorumu
  peynire göğermiş denmesinin sebebi de,küfün peynir üstünde göğermesi,büyümesidir,küflenen bir madde ilk halinden tabiiyki kütle olarak daha büyüktür^*
• "göğermek" ve "gövermek" aynı kelimenin iki farklı söylenişidir. ilki, kelimenin kökensel olarak daha doğru ve daha yaygın kullanılan halidir; ikincisi, tdk'nın kullanımıdır. telaffuzda, burada bir "w" sesinin olduğunu ("göwermek" gibi), w sesi resmi kullanımda olmadığı için kelimenin iki şekilde de yazıldığını da belirtelim.
  
  diğer "renk kökü + ermek" (yeşermek, sararmak...) şeklinde oluşturulmuş kelimeler gibi bu kelime de "gök rengine dönüşmek" anlamına gelmektedir. ama "gök" rengini göğe baktığımız zaman gördüğümüz renk (mavi / açık mavi) olarak düşünmeyelim. gök, "çok açık, kirli beyaza yakın mavi ya da yeşil" anlamında kullanılır. tam olarak "yeşile ya da yeşilimsi maviye dönmekte olan bir şeyin, bu dönüşümün başlarındaki hali"ni belirtmekte kullanılır. kelime "ağarmak" kelimesinin zıddı olarak düşünülebilir. "ağarmak" kelimesinde koyudan beyaza doğru bir farkedilir bir açılma söz konusuyken, "göğermek" kelimesinde beyazdan renkliye doğru bir değişim söz konusudur.
  
  "morarmak" olarak düşünülen anlamı için, o moraran yerlerin bazen çok açık mor/yeşil tonlar aldığını hatırlayın. asıl kastedilenin o renk olduğunu düşünüyorum. "ekinler göğerdi" kullanımında ise ekinlerin yeni yeni filizlenmesi, tarlada seyrek olarak görünen ekinlerin tarlayı beyaza yakın yeşile boyaması düşünülmelidir. "peynirin göğermesi" durumunda da oluşan küfün renginin benzer şekilde olduğu düşünülebilir.
  
  yine, beyaz çamaşırların, renklilerle birlikte yıkanması durumunda mavimsi/yeşilimsi renk alması için de "çamaşırlar göğerdi" kullanılır.
  
  kelimenin "göğe ermek" ile hiç alakası yoktur.
• kara lahana, maydanoz vb sebzeler bir süre beklediğinde renkleri sarıya çalar. işte o zaman "maydanozlar göğerdi" denir.
• (bkz: gövermek)
  (bkz: göğermiş peynir)
  (bkz: gözünün kökü göğermek)
  (bkz: göğnük)
• 1.yeşermek, yeşillenmek: arpa gördü göğermiş aç eşek / buldu can derdine ilâç eşek (şeyhî).
  karac’oğlan der bu da böyle olsun / başındaki kuru dalın göğersin (karacaoğlan).
  güver bostanım güver / nazlım boynunu eğer (halk türküsü).
  2. mâvileşmek.
  3. morarmak: göğermiş iki çeşmi benzi solmuş (yahyâ bey).
  
  kaynak: kubbealtı lügatı
  
  (bkz: gövermek) (bkz: güvermek)