zodyak ışığı ^*

• gunes isiginin, sistemde^* bulunan toz parcaciklari tarafindan sacilmasi ile burclar kusaginda ortaya cikan isiga astronomi biliminde verilen isim.
• zodyak ışığı
  
  özellikle ilkbahar akşamları alacakaranlığın sona ermesiyle birlikte batı ufkunun üzerinde, zaman zaman samanyolu kuşağıyla da karıştırılan silik bir ışık huzmesi belirir. bu ışık huzmesi tutulum çemberini yani güneş ve gezegenlerin gökyüzünde izledikleri yolu aydınlatır.
  
  zodyak ışığı olarak adlandırılmasının nedeniyse “burçlar” olarak da bilinen zodyak takımyıldızlarının doğrultusunda olmasıdır.
  
  zodyak ışığı çok eskilerden beri insanların dikkatini çekmiş. aristoteles, zodyak ışığının yanardağlardan püsküren lav gibi yeraltından fışkıran ve gökyüzünde gizemli parlamalara yol açan bir maddeden kaynaklandığını düşünmüş. romalı yazar seneca’ysa, bu ışığı çok uzaklarda yanan ateşlerin gökyüzündeki parlamaları olarak tanımlamış. 18. yüzyılda yaşamış alman filozof ımmanuel kant’sa güneş’in bir tür buhar ya da kuşakla çevrili olduğu ve parlamanın bunun ürünü olduğu görüşündeydi.
  
  günümüzde bu ışığın, çapları milimetrenin 300’de biri ile 3’te biri arasında olan parçacıkların güneş ışığını yansıtmasıyla oluştuğunu biliyoruz. bu kozmik parçacıkların çoğunlukla kuyrukluyıldızların ürünü olduğu düşünülüyor. çünkü kuyrukluyıldızların yapılarında donmuş gazlarla birlikte toz parçaları da bulunur. bir kuyrukluyıldızın içindeki donmuş gazlar, kuyrukluyıldız güneş’e yaklaşınca süblimleşmeye (katı halden gaz haline geçmeye) başlar, toz ve taş parçaları da serbest kalır. milimetrenin binde birinden küçük olan parçacıklar güneş’in ışınımının etkisiyle güneş sistemi’nin dışlarına doğru itilirken, daha büyük olanlar sarmal yollar izleyerek güneş’e yaklaşır. her saniye yaklaşık 10 ton kozmik parçacık güneş’e düşer.
  
  zodyak ışığını görebilmek için gözlem koşullarının iyi olması gerekir. ışık kirliliğinden uzak bir gözlem yeri seçmeli, aysız bir akşamda alacakaranlığın hemen ardından gözlem yapmalısınız. ülkemizin de yer aldığı kuzey yarıkürenin orta enlemlerinde zodyak ışığını görmek için en uygun dönem ilkbahar. çünkü bu sırada tutulum çemberi ufukla en büyük açıyı yapar ve zodyak ışığı ufuktan görece daha çok yükselir. tutulum çemberinin eğimi yaz aylarında artar ve zodyak ışığının gözlenmesi güçleşir.
  
  karanlık bir gökyüzünde, zodyak ışığının ufkun üzerinde, yüksekliği 25°-30° olan belirgin bir üçgen oluşturduğunu görebilirsiniz. ufuktan yukarı çıktıkça parlamanın giderek sönükleştiğini, yaklaşık 60° yükseklikte iyice daraldığını görürsünüz. ışık daha sönük, dar bir kuşak biçiminde doğuya (sabah gözlem yapıyorsanız batıya) doğru ilerler. eğer bu dar kuşağı da görebiliyorsanız, gözlem için ideal bir yer bulmuşsunuz demektir. akşam gözlem yapıyorsanız, zodyak ışığı dünya’nın dönüşüne bağlı olarak güneş’in ufkun altına iyice inmesiyle yavaş yavaş gözden kaybolur. sabah ise alacakaranlıktan bir süre önce doğu ufku üzerinde görünür. buna “sahte şafak” da denir. alacakaranlık başladığında zodyak ışığı artık görünmez olur.
  
  -alp akoğlu
• gezegenler arası en küçük parçacıklar, güneş sistemi düzleminde güneş'e doğru toplanmış mikroskobik toz parçacıklar, moleküller ve atomlardır. çok temiz bir gökyüzünde akşam tanı bitiminde batıya doğru veya güneş doğmadan önce doğuya doğru bakarsak bu parçacıkların oluşturduğu buluttan yansıyan çok zayıf bir ışık görebiliriz. bu zayıf ışık bandına zodyak ışığı denir. astronotlar tarafından yapılan ölçümlere göre güneş atmosferinin parlak ışığıyla karışıp görünmez olmaktadırlar.
• gezegenler arası en küçük parçacıklar güneş sistemi düzleminde güneş’e doğru toplanmış mikroskopik toz parçacıklar, moleküller ve atomlardır.
  zodyak ışığı sayısız toz parçacıklarının etkisinden oluşmaktadır.
• hafta sonu görüntülemeyi deneyeceğim ışıktır. samanyolu ile de aynı kareye alabilir miyim bakacağız.
  
  edit: samanyolu ile aynı kareye alamıyorsun. çünkü samanyolu doğduğunda zodyak ışığı bitmiş oluyor. yine de fena sayılmayacak karelerle döndüm. çok soğuktu, bir ara ayaklarım dondu galiba dedim :) fotografı düzenlediğim zaman koyarım buraya da.
  
  görsel
  
  böyle bir ışık işte. görüntülemek nasip oldu bize de.
• (bkz: zodyak)