hesabın var mı? giriş yap

  • birçok kişinin disney ile tanıdığı ancak aslında yüzyıllardır çin edebiyatında yer alan kadın bir asker. özellikle disney'in son filminin, 1998 yapımı filmlerinden çok farklı olduğu söylense de aslında 2020 yapımı film, mulan'ın diğer hikayelerinin bir karışımıdır.

    hikayeye göre genç bir kız orduda babasının yerine geçer ve ülkesinin kurtarılmasına yardımcı olur. bu hikaye yüzyıllardan beri anlatılmaktadır ve tahminlere göre ilk ortaya çıkışı kuzey wei hanedanlığı (386-535) döneminde gerçekleşmiştir. araştırmalara göre mulan aslında hayali bir karakterdir ve hikayesi çinin kuzeyinde yaşayan kadınların daha özgür olmasından yola çıkarak anlatılmaya başlanmış, daha sonraki dönemlerde ise kadınların yaşantısına göre hikayesi de değişerek şekillenmiştir.

    asıl çalışma mulan'ın şiiri olarak kayıtlara geçmektedir ve 6. yüzyıldaki moğol ve türk akınlarının bölgede halkı üzerindeki etkisini anlatmaktadır. ardından genel mulan'ın şarkısı isimli çalışma ise tang hanedanlığı (618-907) yılları arasında yazılmıştır ve çalışmanın ana teması aynı kalsa da dönemi ve bölgesi değişikliğe uğramıştır. efsane daha sonra song hanedanlığı (960-1279) döneminde tekrar değişikliğe uğrar ve birkaç yazarın ortak çalışmasıyla tek bir eser ortaya çıkarılır.

    16. yüzyılda oynanan kadın mulan isimli tiyatro ilk ortaya çıkarılan mulan'ın şiirinden esinlenerek sahnelenir. şiir ve tiyatro oyunu mulan'ın evliliğiyle ve mutlu bir sonla biterken, değiştirilen çalışmaların sonu ise hükümdarın cariyesi olmaması ve ailesine utanç getirmemesi için mulan'ın kendisini öldürmesiyle bitmektedir. 1939 yapımı mulan orduya katılıyor filminde ise mulan bir vatansever olarak resmedilmiş, aileye olan bağlılığı ise değiştirilerek yerini koşulsuz vatan sevgisine bırakmıştır.

    mulan'ın günümüzde bilinen hikayesi yakın zamanlarda çıkan filmlerde anlatılanlardır. bu hikaye antik çin dönemlerinde geçmektedir. modern ve antik hikayeler aynı konuyu ele almakta ve benzer şekilde anlatmaktadır. genç bir kızın yaşı ilerlemiş babası orduda görev almak üzere askeriyeye çağırılır, babasının yerine ise kızı orduya katılır ve emirlerini eksiksiz yerine getirerek vatanını kurtarır, evine döner ve ailesini onurlandırır. disney filmlerinde orduya kızların katılması yasaklanmıştır ancak buna rağmen mulan cinsiyetini gizleyerek orduya katılır ve düşmanlara karşı beklentilerin üzerinde mücadele vererek vatanını kurtarır. asıl hikayede ise mulan 12 yaşında bir kızdır ve cinsiyeti hiç sorgulanmamıştır ancak hikayenin en sonunda ortaya çıkar ve orduda birlikte savaştığı arkadaşlarını şaşırtır.

    asıl şiir han hanedanlığının çöküşü ile sui hanedanlığının yükselişi arasındaki bir dönemde geçmektedir. bu dönem üç krallık dönemi olarak bilinmektedir ve üç krallık döneminin bitişinden sonra ülkeyi kısa ömürlü hanedanlar yönetmiştir. bu kısa ömürlü hanedanlıklardan birisi wei hanedanlığıdır ve bu hanedanlık xianbei birliğine bağlı toba tarafından kurulmuştur. xianbei birliği ise aslen moğol olmakla birlikte türk soyundan gelmektedir ve çin kültürünü ve geleneklerini benimsemiştir.

    şiir mulan'ın dokuma tezgahında oturmasıyla, örgü örmesiyle ve iç çekmeleriyle başlar. ardıdan iç çekmesine sebep olan sevdiği kişi sorulduğunda mulan ordunun askeriye için erkekleri orduya çağırmasından, hanın ordusunu ilerlettiğinden ve babasının adının da çağırılanlar listesinde olduğundan bahseder. mulan'ın erkek kardeşi henüz bir bebektir ve babası ise orduda görev alamayacak kadar yaşlıdır, bu sebeple mulan ailesine babasının yerine orduya katılmak istediğini söyler. kimse mulan'a bu konuda itiraz etmez ve mulan bir at ve diğer ekipmanlarını alarak savaşmak üzere orduya katılmaya gider. mulan dövüş sanatları, ata binme ve okçuluk konularında oldukça yeteneklidir.

    mulan orduya büyük bir başarıyla hizmet eder ve önemli bir hükümet görevinde yer alması istenerek ödüllendirilir ancak bu ödülü kabul etmez. ordudaki arkadaşlarıyla köyüne döner, evine girer ve elbiselerini değiştirip kadın kimliğini ortaya çıkarır. ordudaki arkadaşları mulan'ı görünce "12 sene boyunca mulan ile yan yana savaştık ve mulan'ın kız olduğunu hiç bilmiyorduk" derler. şiirin sonunda anlatıcı insanları tavşanlara benzetir ve yan yana geldiklerinde erkek ve dişi tavşanları ayırmanın kolay olmadığını, aynı durumun insanlar için de geçerli olduğunu söyler ve şiir sona erer.

    sonraki dönemlerde çıkan mulan'ın şarkısı ise tang hanedanlığı döneminde ortaya çıkmıştır. bu eserde dönem değişmiştir, düşmanlar ise moğollar yerine an lushan gibi bölgedeki isyancılar olmuştur. hikaye aynı olmakla beraber ordudaki görevin önemine daha çok vurgu yapılır ve konfüçyüs ideolojisi hikayeye katılır. hikayenin ana fikri yine mulan'ın babası yerine orduya katılması ve ülkesini savunmasıdır. konfüçyüs ideolojisinde kişinin aileye değer vermesinin topluma değer vermesi ve böylece ülkesine değer vermesi fikri bulunmaktadır.

    tang döneminde çıkan mulan'ın şarkısı ile kadın mulan tiyatro oyunları arasında geçen dönemlerde mulan'ın farklı bir anlatımı ortaya çıkmamıştır. tiyatronun yazarı xu wei, karakterin soyadından çiçek anlamına gelen hua olarak bahseder ve hikaye boyunca sürekli erkek olarak düşünüldüğünü, küçük bir kızdan erkek bir savaşçıya dönüşmesini anlatır ve hikayeyi evlilik ile bitirir ki evlilik o dönemlerde oldukça önemli bir durumdur.

    tiyatro oyunu kuzey wei döneminde geçer ve erkekler isyancı haydutlarla savaşması için orduya çağırılmaktadır. bu dönemde çinin güneyindeki haydutlar sürekli kuzeye doğru akınlar düzenleyerek kuzey wei krallığı için sorun oluşturmaktaydı ve kuzey wei krallığı haydutlara karşı gelebilmek için orduya katılma çağrısında bulunmuştu. yani tiyatro oyunu da yine zamana ayak uydurarak dönem değişikliğine uğramıştı.

    tiyatro oyunu iki sahneden oluşmaktaydı, ilk sahnede mulan'ın savaşa gitmeye karar vermesi konu alınırken ikinci sahnede savaş ve eve dönüş anlatılırdı. birinci sahnede mulan durumu anlatır, ekipmanlarını almaya gider, köyünden uzaklaşır ve kız kimliğini geride bırakarak bir erkeğe dönüşürdü. ardından orduya katılır ve isyancılarla savaşmak için silahlarıyla eğitim görürdü. sonraki sahneyse isyancıların saklandığı mağaraya saldırıyla açılırdı ve ardından hua mulan isyancıların liderini esir alır ve komutanı tarafından onurlandırılırdı.

    xu wei'nin oyunu mulan'ın diğer dönemlerdeki hikayelerini de etkilemiştir ve önceki dönemlerdeki hikayeler de düzenlenerek tekrar anlatılmıştır. sui hanedanlığının gerileme döneminde yazılan hikaye değiştirilmiş ve düşmanlar isyancılar olmuştur. hikayeye göre türkler, çinde çıkan isyanları desteklemekteydi ve mulan babası türk, annesi ise çinli olan bir ailenin kızıydı. türk hükümdarı mulan'ın babasını askere çağırdığında onun yerine mulan orduya katılır ve dou xianniang isimli kadın bir savaşçı tarafından esir olarak tutulur. dou, mulan'ın yeteneklerinden etkilenir ve hayatını bağışlayarak kendisinin yardımsı yapmaya karar verir. savaş bittiğinde mulan eve döner ve babasının öldüğünü görür. han durumun farkına varır ve mulan'a bir davet göndererek hareme gelmesini ve cariye olmasını ister. mulan ise bu utançla yaşamak yerine kendisini öldürmeyi seçer.

    bu hikaye sadık, efsanevi ve kahraman mulan'ın hikayesi adıyla ve küçük değişikliklerle tekrar anlatılmıştır. bu çalışmada mulan'ın büyük babası zhu ruoxu, karanlık sanatlarda büyük bir ustadır ve bildiklerini daha büyük bir usta olan li jing'den öğrenmiştir. zhu, bu güçleri kendisi için kullanmayı kabul etmez ancak torunu mulan'a öğretmeye karar verir. yıllar sonra savaş çağrısı geldiğinde babası yerine mulan savaşa gider ve dövüş sanatlarında yetenekli olduğunu kanıtlayarak orduya katılır. orduya yeni katılanları gözetleyen li jing, mulan'ı tanır ancak belli etmez. mulan adını wu zhao olarak söyler ve kısa sürede generalliğe kadar yükselir. mulan bu sırada birçok macera yaşar ve karanlık sanatlarda daha yeteneklerini daha ileriye taşır. yaşadığı bir macerada mulan'ın bir dağın tepesine tırmanması gerekir ve bu dağın tepesine geldiğinde bir keşiş mulan'a sihirli bir deve verir.

    mulan bu sihirli devenin yardımıyla düşman generalini yener. ardından mulan, tang hükümdarı taizong tarafından önemli bir devlet konumuna getirilir. mulan, cinsiyetini ortaya çıkarır ve kadınların gelemeyeceği bir konum söylendiği için bu teklif geri çekilir. cezalandırılmak yerine mulan'ın ünvanı prenses wu zhao olarak değiştirilir ve evine gönderilir. ardından hükümdarın fikri değişir ve mulan'ın geri dönmesini ister. mulan hükümdara daha önceden yalan söylediği için hükümdarın tekrar karşısına çıkmayı kabul etmez ve eğer giderse idam edileceğini düşünür. masumiyetini kanıtlamak için mulan kendisini öldürür.

    mulan orduya katılıyor 1903 yılında yazılmış, han hanedanlığı döneminde geçen ve düşmanın hun komutanı xiongnu olduğu bir çalışmadır. hikaye temelinde aynı konuyu anlatır ancak önceki çalışmalara göre erkeklerin korkaklığını ve kadınların cesaretini daha çok ön plana çıkarır.

    bu hikaye çinli bir kadın olan şair ve yazar qui jin'i önemli ölçüde etkilemiş ve kendisinin çabalarıyla yozlaşmış qing hanedanlığı devrilmişti. geçen zamanda qui jin yakalanmış ve idam edilmiş olsa da bütün yaşananlar sonucunda birçok kadın sesini önceki zamanlara göre daha çok duyurmaya başlamıştır.

    mulan efsanesi çinde ilk kez 1939 yılında mulan orduya katılıyor çalışmasıyla film haline getirilmişti. bu filmde mulan büyük bir vatansever olarak gösteriliyor ve yaptığı kahramanlıklarla ordudaki erkekleri utandırıyordu. orduda aldığı görevi layıkıyla yerine getirmesinin ardından mulan evine dönüyor, askerdeki en yakın arkadaşına aslında kız olduğunu gösteriyor ve bu iki çift evleniyordu.

    mulan daha sonra diğer çin yapımı filmlerde yer almış olsa da ulusal çapta insanların dikkatini 1998 yapımı disney filmiyle çekmişti. bu filmde aynı hikaye anlatılıyordu ancak disney'in tarzına özel eklemeler yapılmış ve bir ejderha, çekirge ve at eklenmişti. filmin sonunda mulan evine dönüyor, ailesiyle tekrar bir araya geliyor ve komutanıyla evlenmesi öneriliyordu. bu filmde konuşan bir ejderha bulunması sebebiyle çin hükümeti kendi kültürlerinde kutsal bir yere sahip olan varlıkla dalga geçilmesini hoş karşılamadığını belirtmişti.

    son yapılan 2020 filmi mulan, hikayeyi yeni nesillere anlatmaktadır. filmin başlarındaki bir sahnede mulan atını sürerken yanına iki tavşan gelir ve atla birlikte koşmaya başlarlar. bu sahne, mulan'ın şiiri çalışmasının sonunda anlatılan erkek ve dişi tavşanların birbirinden ayırt edilmemesine bir göndermedir. ayrıca kadın savaşçı dou xianniang da bu filmde görünür ve karanlık sanatlarda büyük bir ustadır. disney bu film ile 1998 yapımı filmlerini tekrar anlatmak yerine dou gibi karakterleri kullanarak mulan'ın diğer hikayelerinde anlatılanları da birleştirmiştir.

  • f klavye hakkında bir başka yanlış anlayış da: "q klavye dilimize uygun değil o yüzden diğer toplumlardan geride kalıyoruz".

    oğlum q klavye hiçbir dile uygun değil zaten. anlatmadılar mı size? q klavye dile uygunluk gözeterek değil, tam tersine ingilizce'de sık kullanılan harfler daktiloda aynı anda birbirine çarpıp takılmasın diye uzak dursun diye tasarlanmış, "yavaş olsun" diye. ingilizce'ye uygun klavye q klavye değil dvorak klavye.

    amerikalı da biliyor "dilimizi daha hızlı yazacağımız bir klavye olsa çok süper oluruz lan" demeyi ama kalkıp dvorak'ı zorlamıyor standart haline getirmiyor. niye? çünkü benim gibi sorgulayabilen bi kafaya sahip: (bkz: #27901261)

  • efsanevi bir adam.

    7 yaşında programlama öğrenmeye başlar, daha lisedeyken bir çok uluslararası siteyi hobi olarak kırıp adminlerini bilgilendirir ki babası ile bir tartışması sonucunda babası bilgisayarı elinden alıp kilitler. bu esnada parker yalnızca "baba log out olmam lazım" diye ağlanır nitekim fbi kendisine ulaşmakta geç kalmaz, zarar vermediği için yalnızca kamu hizmeti yapmakla cezalandırılır. lisede bir sene full a alıp bir sene kalmaktan son anda kurtulur ki bunu da sadece kimsenin kuklası olmadığını göstermek için yapar.

    ailesinin kolej ısrarına rağmen lise bitince internet yoluyla tanıştığı ekürisi, bir diğer yetenekli hacker shawn fanning'in napster projesine destek vermek için san francisco'ya taşınır ki bu evden ilk ayrılışıdır. partiler içinde boğulurken napster'ı yaparlar, ilk senede milyonlarca kullanıcıya ulaşmalarına rağmen telifli müzik dosyalarını illegal paylaştıklarına karar verilir ve napster doğduktan 14 ay sonra hakim kararı ile kapatılır. daha sonra yeniden açılmasına rağmen hem piyasada rakipler oluşması, hem de fanning'in diğer ortaklarının dahi çocuk parker'ı uzaklaştırması nedeniyle napster asla eski seviyesine dönemez.

    2001-2004 yılları arasında plaxo'yu kurar ki kurana kadar ve kovulduktan sonra yine işsizdir. yatırımcılarının onu kovması uyuşturucu yüzündendir.

    2004'de bir gün oda arkadaşının stanford'da okuyan kız arkadaşının bilgisayarında thefacebook yazısını görür. o andan itibaren ne parker, ne zuckerberg, ne de dünya artık eskisi gibi olmayacaktır. new york'da tanışırlar ve kısa sürede kaynaşırlar. parker işsiz olmasına karşın hala bir bmw kullanıyordur, 20 yaşındaki zuckerberg'i kafalar ve mentörlüğünü yapmaya başlar. nitekim facebook'a zuckerberg'den fazla inanan ve bugün geleceği noktayı o zamandan tasarlayan parker'dır. facebook'un başkanı olarak yatırımcılarla pazarlık eden, yönetim kurulunun 5 koltuğundan 3 tanesi daimi olarak koparan ve bu sayede yahoo'nun 2007'de yaptığı 15 milyar dolarlık teklifin reddedilebilmesine imkan sağlayan da...

    ancak yine rahat durmaz ve 2005'de kiraladığı bir evde parti esnasında uyuşturucu kullanımı ile suçlanır. ceza almamasına karşın yatırımcı baskısı ile facebook başkanlığını bırakmak zorunda kalır. hali hazırda 7% facebook hissesine sahiptir zaten...

    2010 yılında davos'ta bölgenin gece hayatından şikayet eden bir açıklama yaptı, seneye büyük bir yer bulabilirse bir kaç rock star arkadaşı ile tüm zamanların en büyük forum partisini organize edecekmiş.

    ara sıra eski arkadaşı shawn "napster" fanning ve chatroulette'in 18 yaşındaki kurucusu andrey ternovskiy ile bir araya gelip fikir üreten parker, tüm aşırılıklarına rağmen kanser araştırmaları için en fazla bağış yapan kişilerden biri.

    linkedin kurucusu ve parker'ın eski arkadaşı reid hoffman onunla ilgili "ona neden katlanıyoruz? iki sebepten; birincisi olduğu yere değer katar, ikincisi çok sadıktır", paypal kurucusu peter thiel parti canavarı dedikleri ve muhtemelen uyuşturucu bağımlısı olan (proposition 19 için 100.000$ bağışlamış) parker'ın howard hughes'un torunu olduğunu düşünüyor. wikipedia kurucusu jimmy wales ise onun bir sanatçı olduğunda ısrarlı. kendisi ise "benim için her zaman bir peri masalı değildi. tüm başarım hatalarımdan doğdu. çocukluk hayalleriniz her zaman başarı hikayesidir, gerçek ise çok daha ağır ve dramatiktir" diyor.

    not: türkçe güzel kaynak yoktu, sağdan soldan bulup toparlayıp çevirdim. sonra bana gelip abi o öyle değil diye çemkirmeyin.

  • lütfen sayın başbakana, evet çıkması halinde kendisinin görevi bırakacak bir başbakanlığı olmayacağını anlatsınlar.

    neye evet dedirtmek istediğini lütfen okusun artık ya.

  • hasta hissettiğim için bugün ofisten erken çıktım, ortaklar caddesi'nden mecidiyeköy'e yürüyorum bir iki saat önce... carrefour'u biraz geçince karşıma 16-17 yaşlarında tinerci bir çocuk çıktı.

    t: allahına kurban olayım abla, bir dur, bir dinle.
    r: dinliyorum kardeşim, anlat.
    t: allah benim belamı versin, seni rahatsız ediyom ama yalan söylüyosam şurda can vereyim kardeşime bez almam lazım.
    r: anladım, yemin etmen gerekmiyor ama bez alacak kadar param yok (gerçekten de param yok, birkaç lira bozuk para var cebimde).
    t: abla sen şimdi diyon ki bu kesin başka bir bok alacak ama bez alacağım abla, allah çarpar, yemin ettim bak.
    r: güzel kardeşim, ben sana para verdikten sonra ne alırsan alırsın, o senin bileceğin iş ama inanıyorum ben sana. sorun şu ki cebimde para yok, bozukluklar var, 2 lirası dolmuş için bana lazım, 1 lirasını da sana vereyim.
    t: allah razı olsun abla.

    şimdi buraya kadar olan kısmı standart para isteyen-para veren muhabbetiydi ama buradan sonrası asıl beni düşündüren. çünkü konuşmaya başlayana kadar ben vicdanı sömürülecek bir yabancıydım, karşımdaki çocukla insan gibi konuşunca bacı oldum bir anda ve hemen erkek koruma kalkanları açıldı.

    t: bu arada elbisenin düğmesi açılmış abla, ilikle onu istersen.
    r: biliyorum, düğme açılmadı, elbisenin dekoltesi o.
    t: abla, it var, kopuk var. iyi insansın sen, rahatsız ederler üzülürüm. gerçi ben görürsem seni rahatsız ettiklerini takarım pıçağı abla.
    r: beni rahatsız edemezler, sen merak etme. ben kendimi savunurum.
    t: abla küçücük kadınsın, nasıl savunacan kendini?
    r: bir bu kadar da yerin altında var, merak etme kardeşim. rahatsız edenin ağzına sıçarım ben.
    t: feminist misin sen abla saçlar falan kısa?
    r: feministim.
    t: erkeklerden nefret mi ediyon?
    r: yoo, ne alaka?
    t: ama saygı da duymuyon di mi?
    r: bana saygı duyanlarına saygı duyuyorum, saygı duymayanlarına saygı duymuyorum.
    t: ben sana saygı duyuyom abla.
    r: ben de sana saygı duyuyorum kardeşim.
    t: harbi mi?
    r: harbi.
    t: ben bez almıycam, paranı geri vereyim mi?
    r: yok, sende kalsın ama dikkat et kendine...
    t: sağol abla, allaha emanet. eğer biri rahatsız eder de ağzına sıçamazsan haber ver, deşeriz cigerini.

  • odamı yeşile boyamış.
    o damı yeşile boyamış.
    o, damı yeşile boyamış.
    o da mı yeşile boyamış?

    yukarıdaki 4 cümlenin anlamı da aynı diyorsanız benim daha söyleyecek bir şeyim yok. de/da, noktalama işaretleri, her ne geliyorsa aklınıza dilde olmasının bir nedeni var işte, niye kullanmamak için bahane üretiliyor anlamıyorum!