hesabın var mı? giriş yap

  • amerika'da hollywood ve broadway 'de 1970'lere kadar kullanılan medya / film / tiyatro ingilizcesi.

    biz de ki zeki müren türkçesi'nin karşılığıdır. günlük hayatta kullananı bulunmaz , çünkü konuşmak için özel bir eğitim gerektirir.

    hollywood'da sessiz sinemadan sesli sinemaya geçilmesi ile her aktörün ve figuranın , özellikle göçmen olanlarının aksanının anlaşılması zor olduğu için , film çeken stüdyoların toplanarak üzerinde anlaşmaya vardığı ortak aksan olmuştur.

    filmler bu aksan ile dublajlanmış veya aktörlere bu aksan öğretilmiştir.

    ayrıca amerika birleşik devletlerinde uzun bir süre entel kesim ile taşra / işçi sınıfını ayıran aksan olmuştur. 1950'li yıllar itibarı ile sinemanın daha da yaygınlaşması , seyircinin çoğalması ve yerel aksanların filmleri daha inandırıcı kılması neticesinde yavaş yavaş sinema ve sanatta ki yerini kaybetmeye başlamıştır.

    zira amerikan iç savaşı'nda geçen bir filmde texas'lı çiftlik sahibinin bu aksan ile konuşması ne kadar komik duruyorsa yeşilçam'da her 3 filmden birinde köyden istanbula göçen gurbetçilerin harika türkçe konuşması o kadar saçmadır.

  • amazon ormanlarinda tukenmis bir halkin dili.
    ve belki dunyanin en yalniz adami aurá 'nin.
    gorsel- 1

    35 yil once brezilya'nin kuzeyinde pará'da, amazon ormanlarinin derinliklerinden iki adam cikagelmis.
    kayip bir kabilenin son uyeleri oldugu anlasilan bu iki adama, aura ve aure demis yetkililer.
    gorsel 2
    gorsel 3

    civardaki obursu yerli halklar, kabileler az bucuk biliniyormus. ama bu ikisinin konustugu dili kimse anlayamamis.
    dil uzmanlari getirmisler. bunlar uzak, kucuk yerli kabilelerin dillerini bile konusabiliyormus. ne var ki, onca yillik egitimleri, devirdikleri onca lugat, o kadar bilgi dagarcigi, bu iki yabani adamin dilini cozmeye gelince pire olmus, bit kadar olmus, gozden kaybolmus.
    gorsel 4

    yetkililer, iki yabani adami 87'de ormanda ortaya cikislarindan itibaren o toplama kampindan bu toplama kampina surukleyip durmus .
    ama uyum saglayamamis, yerlesik yasama gecememis ikisi de.
    sonra bir dil uzmani gelmis, kendini konuya vakfetmis. onlarla zaman gecirip, dogaya cikip, kaynasmaya calisip epeyce sozcuk ogrenmis. kayda 800'e yakin, baska ornegini gormedikleri sozcuk gecirmis.
    yerli dillerinde sikca goruldugu uzere, bunlarin cogu hayvan, bitki, meyve adlari. cok azi eylem, baglac.

    aure, sanki abisiymis gibi ardina saklanmis aura'nin. pek iletisim kuramamis oburku insanlarla. aura, onu kollamaya calismis.
    gorsel 5
    yillar sonra sancidan ayaga kalkamaz olmus. bir suru macerayla buyuk kente hastaneye goturmusler. son evre kanser.
    kisa bir tedavi sonrasi gocup gitmis.
    gorsel 6

    simdi aura, ihtiyar, topal bir adam olarak bir kulubede boncuk diziyor. goge bakiyor. hamaginda uyuyor.
    gorsel 7

    arada cikip konusursa da kimsecikler anlayamiyor. zaman zaman ugrayan o dil uzmanini saymazsak.
    kameraya cekerken vefat eden arkadasini soruyorlar. kendi dilinde bir meyve ismi, kus ismi soyleyip gokleri gosteriyor.

    surada ise insana dokunan bir sahne: aura nin yalnizligi
    yalnizliktan catlayacak gibi oldugu bir gece, gidip kampta onune cikan kim varsa iletisim kurmaya calisiyor.
    ama oburleri hadi oturup dinleseler, agzindan cikan tek sozcugu bile anlayamiyorlar.
    aura oyle bunalmis ki. oyle daralmis ki. anlatiyor, ciziktiriyor, soyluyor, konusuyor, soruyor, anlatiyor.

    belki dunyanin en yalniz adami simdi. orada, amazon ormanlarinin kiyiciginda.
    virane bir kulubede kimsenin isitemedigi, kavrayamadigi seylere cenesini yoran. asla anlasilmayan.
    gunun sonunda kimsesizligin, yankisizligin, yapayalnizligin icinde gozlerini yumup sabah dogacak gunu bekleyen topal ihtiyar.

    oykusunun tamami:
    nhk'nin belgeseli

    not: okurlardan, dostlardan gelen elestiriler uzerine buraya kisiel bir not birakiyorum. yukariki yaziyi hakkiyla cikaramamisim. aura'nin yalnizligini dosdogru anlatamamisim. temel noktalar eksik kalmis (neden geri donmemisler? kabileye n'olmus? nicin portekizce ogrenmemisler? vesair ilk akla gelen sorularin yanitlari gibi) bazi yerlerdeyse lastik gibi uzamis duygusallik. bunlar icun ozur diliyorum.
    tabii bunun kendimce nedenleri var. atalar "demir tavinda dovulur" demis. tavini kacirinca, soguk demire vura kira sekil veremiyorsun iste. gunluk akis suresinde aklimda kalmis, belki kenara konu basligi not dusulmus vesair mevzulari hastayken yatakta, ucus beklerken, uykum kacinca filan fismekan dizebilmisim vakit darliginda. o da anca bu kadar olmus. tabii atalarin her seye bir lafi var, "osuruklu gote cavar ekmegi bahane" diye de bosa dememisler. neticede bu yazilar bu vaziyete gelmis. bakalim duzeltebilicez mi hayirlisiynan.

  • 1886 doğumlu boks dünyasının unutulmuş şampiyonlarından birisidir.

    görsel

    1.71 boyuna rağmen kendisinden uzun rakipleriyle karşılaşıp başarılı olan bir boksördür. aynı zamanda birden fazla ağırlık sınıfında şampiyon olmuştur ama amerika'da ağır sıklet şampiyonluğu siyahi olduğu için engellenmiştir. kendisine ırkçı lakaplar takılırken (boston'un katran bebeği) döneminin beyaz boksörlerine kurtarıcı imajı oluşturan lakaplar takılırdı. onurlandırılırlardı.

    beyaz şampiyon boksörlerin siyah rakiplere yenildiklerini görmek istemediği bir dönemde, bir unvan için yarışmasını engelleyen ırksal engellerle karşılaşır. ingiltere, avustralya, kanada ve meksika'nın ağır sıklet şampiyonu olmasına rağmen, langford, amerika birleşik devletleri'nde asla şampiyonluk kazanamayan en iyi boksörlerinden biri olarak kabul edilir.

    19 haziran 1917'de fred fulton ile bir maç sırasında, langford sol gözünde görüşünü kaybeder. tek gözü kör olmasına rağmen para için boksa 8 yıl daha devam eder. sonunda diğer gözünü de kaybeder ve unutulur gider. harlem'de bir apartman dairesinde yoksulluk içinde yaşamaktadır. 1944 yılında new york herald tribüne gazetesinden al laney, kaybolan bu boksör için hikaye yazmaya karar verir.

    arama yaparken sam'in öldüğü bilgisine bile ulaşır ki o kadar unutulmuştur. en sonunda harlem'de bulur, dairesinde sadece radyosundan başka birşeyi olmayan kör bir adamdır. körlerle ilgili bir vakıftan her ay aldığı birkaç dolar ve günde iki kez gelen yemekle geçinmektedir. gazeteci haberi yapınca aynı zamanda new york zenginlerinden bağış toplar. kurulan fon ile aylık 50 dolarlık gelir elde eder.

    1956 yılında vefat eder.

    başarılar ve ödüller

    *kanada'nın spor onur listesi (1955)
    *ring boks onur listesi (1955)
    *nova scotia spor onur listesi (1955)
    *nova scotia'nın 20. yüzyılın en iyi erkek sporcusu (1999)
    *uluslararası boks onur listesi (1990)
    *orta siklet şampiyonu (galler)
    *ağır siklet şampiyonu (ingiltere, ispanya, meksika)
    *dünya renkli ağır siklet şampiyonu (1910)
    *yarım asrın boksörü ( canadian press )
    *ring dergisinin boksun "tüm zamanların en iyi 100 boksörü" listesinde 2. sıra

  • türk kahvesi denilen şey bir zamanlar gerçekten de türktü, çünkü kahve yemen'de yetişiyordu ve yemen 110 yıl öncesine kadar türk toprağıydı.

    sabah yenilen yemeğin adı kahvealtı. amaç kahve içmek, yediğin şey de kahvenin altına yeniliyor, kahve mideyi yakmasın diye. dünyada eşi benzeri var mı bu ibarenin bilmiyorum. günün ilk öğününün adını kahveyle ilişkilendiren başka bir kültür ben görmedim.

    tabi arabistan elden gidince, kahve ithal etmek pahalı olduğu için karadeniz'de çay üretimi başlamış. karadeniz çayı da orijinal çay değil tabi ama biz alıştık. ben alıştım en azından. çin, hindistan, sri lanka çaylarını sevmiyorum. darjeeling first flush bulursam içerim o ayrı tabi. yoksa zift gibi seylon çayını ne yapalım.

    şunu da söyleyeyim, karadeniz çayı gerçekten kaliteli çay olsaydı onu da bulamazdık, çünkü ihraç edilirdi ve tıpkı fındık gibi, badem gibi türkiye'de yetişmesine rağmen ulaşılması zor bir ürün olurdu. karadeniz çayını bizden başka kimse içmediği için uygun fiyata alabiliyorsunuz. kıymetini bilin.

    şu anda da döviz sıkıntısı olduğu için öyle kahve ithal edilecek içilecek filan bunları unutmak lazım. çaya devam. zaten iyi kahve türkiyeye gelmiyor. içtikleriniz çöp.

    bir süre önce yurtdışından iki kilo çekirdek kahve sipariş ettim, gümrükteki adam bana "türkiye'de kahve mi yok?" dedi. sanki türkiye'de kahve yetişiyor. konteynerle getirene de aynı soruyu sorabilir mi acaba? biz içimlik iki kilo getirdik diye olay oldu. bu millete laf anlatmaktan yorulduğum için haklısın hocam dedim, vergisini ödeyip geçtim. bu da böyle bir anımdır.

  • iniş sırasında pilot "sayın yolcularımız iniş takımları açılmıyor pamuk eller cebe ehe mehe" desin, hostes kızlarımız da para toplasın.