beberuhi

• 1898 yılında isviçre'de faaliyet gösteren jön türkler tarafından çıkarılan aylık mizah dergisidir.
  
  dergiyi çıkaran beberuhi lakaplı bir kişidir. aynı zamanda derginin başyazarı da olan bu kişinin kim olduğu net olarak bilinmemektedir. beberuhi, karagöz oyununda yer alan tiplemelerden bir tanesidir. dergide bol bol karagöz hacivat, bekri mustafa tiplemeleri kullanılmıştır. bu temayla da siyasi hicivler yapılmış; sultan ikinci abdülhamit ve yakınları fena halde topa tutulmuştur.
  
  başyazar beberuhi kendi macerasını şöyle bir mizahi dille anlatmıştır:
  ''esselamunaleyküm ey kârî (okur). artık istanbul'da barınmanın imkanı kalmadı. arkadaşlardan bekri mustafa sertüfek, hacivat ise serdalkavuk edildiler. geçen gün bizim kahveye uğradım. bir de ne göreyim: perde, zerde, tahta, mahta, alet-edevat hepsini yıldız'a çekmişler. kahveci ''aman görünme seni arıyorlar'' dedi. meğer bizim toraman serhafiye olmuş! evimi soyup soğana çeviren o değil miymiş! bu sebepten istanbul'da perdemizi kuracak yer kalmadı. feleğin sillesi, hamid'in tekmesi, sansür ve hafiyelerin (sus!) demesi bizi cenevre'ye kadar attı.''
  
  dergide karikatürlere yer verilmekteydi. bu karikatürlerin tümü siyasi içerikliydi ve tümünde abdülhamit'e hiciv vardı. bazı örnekler:
  
  - derginin ilk sayısının kapağında beberuhi'nin abdülhamit'in burnunu sıktığı görülür: görsel
  - ''böyle sersem bir millet ayağımın altında, mahsul-i sayi olan hazineler öbür ayağımın altında bulundukça şu avrupa hükümetlerini kukla gibi oynatır eğlenirim'' yazılı bir karikatür: görsel
  - abdülhamit bir yandan da burnuyla özdeşleşmiş bir hükümdardı. bu karikatürde burnunun testereyle kesildiği, ardından da eşeğe dönüştüğü görülmektedir: görsel
  - kellerle dolu bir bilardo masası, abdülhamit, avrupalı liderle bu masada bilardo oynuyor: görsel
  
  dergide çıkan eleştiri yazılarından iki örnek:
  
  ''hükümetin işlerinin darmadağın olmasına sebep sultanın hep câhil adamları iş başına getirmesindendir (...) bu padişahın kendisi cahil olduğundan mıdır, nedir cahillerle kendi tabiatında olanlarla muhabbeti çok.''
  
  ''bayram için temenni ederim:
  abdülhamid'in bir kilo dinamitte çarpılmasını,
  sadrazam rıfat paşa'ya bir çuval saman,
  bahriye nazırı hasan paşa'nın bir deli katırın kuyruğuna bağlanıp dağlarda çarpılmasını,
  şeyhülislam'a din iman,
  dahiliye nazırı memduh paşa'nın açlıktan ölen biçare milletin sopası altında can vermesini...''
  
  dergi, cenevre'de neşredilip, posta yoluyla osmanlı ülkesine ulaşmaktaydı. dergide abdülhamit'in ve hükümetinin yukarıdaki örneklerde de görüldüğü gibi oldukça ağır eleştirilmesi ve alaya alınması üzerine, çok geçmeden yıldız sarayı'ndan bu dergi hakkında iradeler çıktı. birtakım tedbirler alınarak derginin ülkeye girmesi engellenmeye çalışıldı. daha önce ülkeye giren sayılar da toplatıldı. cenevre başkonsolosu atıf bey'e bir an önce bu derginin fişinin çekilmesi minvalinde talimatlar gitti. atıf bey'in girişimleri sonucunda da derginin yayın faaliyetleri kısa süre içinde durduruldu.
  
  velhasıl beberuhi'nin ömrü kısa olmuş, yalnızca beş sayı çıkarabilmiştir.
  
  kaynaklar:
  + muammer göçmen - isviçre'de jön türk basını ve türk siyasal hayatına etkileri (1889-1902) - iü doktora tezi.
  + #tarih dergisi
  + academia
• modern zamanlarda çaycı hüseyin olarak hortlayan karagöz karakteri
• beberuhi'nin sahneye çıkarken söylediği türküsü vardır bir de :
  dimeto, dimeto, beberuhi
  dimeto, dimeto, beberuhi
  
  vardım haleb'e bindim dolaba
  paraları verdim rakı şaraba
  yalel yalel yalel yalel...
  
  kaplumbağamı nalladılar,
  sırtına semer bağladılar,
  yalel yalel yalel yalel...
• evet beberuhi kısa boyludur ama taktığı şapka sayesinde normal bir insan kadar uzun boylu bir siluet çizer...
  karagöz-hacivat ortamının korkunç bulduğum elemanlarından biridir.
• osmanlı dönemi paşa karılarının kocalarını aldatma yöntemidir. evlilikleri rutine giren hatunların libidolarını biraz olsun serinletmek için abazan cüceleri komşunun çocuğu ayağına eve buyur edip kunduzu şenlendirme lerine vesile olan muhteşem bir tezgahtır. kendisi cüce ama zekeri hatırı sayılır beberuhi lerin en şöhretlisi karınca hayri dir. boyuyla yarışan zekerinin yanısıra dilini kırbaç gibi kullanabilmesi paşa karılarından ziyade, nazır hatunlarını çılgına çevirmiştir.
• bebe ruhi geleneksel türk tiyatrosunda, karagöz oyununda yardımcı kişidir aslen.
  zenne, tiryaki, tuzsuz deli bekir, çelebi ve ağız taklidi yapan tipler meslektaşlarıdır.
• karagöz oyununda, istanbul ağzıyla konuşan, sevimsiz, laf taşıyan, arabozucu cüce tiplemesidir. başında kocaman bir külah bulunur. şımarık ve küstah olup genellikle karagöz ile dalaşır.
  
  (bkz: http://xn--trkglgekuklalar-ctb2h31c.com/… (514).jpg)
  
  halk arasında, sevimsiz, bücür ve budala kişiler için kullanılır.
• ibiş komikliğine ve gulyabani tuhaflığına sahip cüce karakter.
• cüce olmasinin yaninda bi de kamburdur kendisi.
• (bkz: recai kutan)