bella ciao

• italyan folk müziğinin en popüler örneği olan bu şarkı bildiğim kadarıyla ilk olarak po ovası'nda sefil koşullarda çalışan işçilerden yükselmiş bir feryattır. daha sonra, ikinci dünya savaşı yıllarında ise, değiştirilmiş sözlerle faşizme ve mussolini'nin her türlü politikasına karşı çıkan, çok kıyım görmüş, çok zorluktan geçmiş (ama sonunda emellerine ulaşmış) partigiani'lerin marşı haline gelmiştir.
  nihayetinde bir halk türküsü olduğu, kulaktan kulağa geldiği için bir sürü değişik sözlü versiyonu vardır. benim en çok dinlediğim hali olan milva'nın söylediği versiyonun iddiasız ve sadakatten uzak, sırf bir fikir vermesi için yaptığım çevirisi şöyledir:
  (bu arada, bella ciao'lu kısımları "hoşçakal güzelim, hoşçakal" diye çevirdim, şarkı bende hep tarlaya gitmeden önce yataktaki karısına veda eden bir işçiyi çağrıştırdığı için, ama başka çözemediğim göndermeler de sözkonusu olabilir. hem merhaba, hem de hoşçakal anlamına geldiğini unutmayalım ciao'nun. bir de kimi laubali italyanların ağızlarına sakız olmuş, güzel çirkin demeden herkese söyledikleri "ciao bella" değil de, "bella ciao" denmesi enteresan).
  
  alla mattina, appena alzata
  o bella ciao, bella ciao,
  bella ciao, ciao, ciao.
  alla mattina, appena alzata
  in risaia mi tocca andar
  
  (sabah, daha yeni kalkmışım, hoşçakal güzelim, hoşçakal, sabah, daha yeni kalmışım, pirinç tarlasına gitmem gerek)
  
  e tra gli insetti e le zanzare
  o bella ciao, bella ciao,
  bella ciao, ciao, ciao.
  e tra gli insetti e le zanzare
  duro lavoro mi tocca a far
  
  (ve böcekler ve sivrisinekler arasında, hoşçakal güzelim, hoşçakal, böcekler ve sivrisinekler arasında, zor bir iş yapmam gerekiyor)
  
  il capo in piedi col suo bastone
  o bella ciao, bella ciao,
  bella ciao, ciao, ciao.
  il capo in piedi col suo bastone
  e noi curve a lavorar
  
  (şefimiz ayakta bastonuyla, hoşçakal güzelim, hoşçakal, şefimiz ayakta bastonuyla, ve bizi çalışmak için sıraya diziyor - ç.n: bu son dize kesin yanlış, curvere diye bir fiil yok ki, hiç anlamadım)
  
  o mamma mia! o che tormento!
  o bella ciao, bella ciao,
  bella ciao, ciao, ciao.
  o mamma mia! o che tormento!
  io t'invoco ogni doman'.
  
  (of tanrım! bu ne işkence, hoşçakal güzelim, hoşçakal, of tanrım, bu ne işkence! sana her pazar yalvarıyorum)
  
  ed ogni ora da qui passiamo
  o bella ciao, bella ciao,
  bella ciao, ciao, ciao.
  ed ogni ora da qui passiamo
  noi perdiamo la gioventu'
  
  (ve burada geçirdiğimiz her saat, hoşçakal güzelim, hoşçakal, ve burada geçirdiğimiz her saat, gençliğimizi kaybediyoruz)
  
  ma verrà un giorno che tutte quante
  o bella ciao, bella ciao,
  bella ciao, ciao, ciao.
  ma verrà un giorno che tutte quante
  lavoreremo in libertà!
  
  (ama öyle bir gün gelecek ki, hoşçakal güzelim, hoşçakal, öyle bir gün gelecek ki, hepimiz özgürlük içinde çalışacağız!)
  
  işte böyle. bir başarısızlık var çevirinin tamamına sinmiş, ben de hissettim.
• una mattina mi sono svegliato,
  o bella ciao, bella ciao,
  bella ciao, ciao, ciao,
  una mattina mi sono svegliato,
  e ho trovato l'invasor.
  
  o partigiano portami via,
  o bella ciao, bella ciao,
  bella ciao, ciao, ciao,
  o partigiano portami via,
  che mi sento di morir.
  
  e so io muoio da partigiano,
  o bella ciao, bella ciao,
  bella ciao, ciao, ciao,
  e so io muoio da partigiano,
  tu mi devi seppellir.
  
  mi seppellisci lassù in montagna
  o bella ciao, bella ciao,
  bella ciao, ciao, ciao,
  mi seppelisci lassù in montagna
  sotto l'ombra di un bel fior.
  
  tutte le genti che passeranno
  o bella ciao, bella ciao,
  bella ciao, ciao, ciao,
  tutte le genti che passeranno
  mi diranno «che bel fior!».
  
  e questo è il fiore del partigiano
  o bella ciao, bella ciao,
  bella ciao, ciao, ciao,
  e questo è il fiore del partigiano
  morto per la liberta.
  
  goran bregovic & modena city r'nin biraz neşelice söylediği marş.
• (bkz: la casa de papel) de profesör ve berlin’in birlikte söylediği şekli de harika olan nefis şarkı. sık sık loopa aldırır.
• cav bella, ciao bella seklinde yanlis bilinen sarkinin dogrusu. italyancada "seviyeli bir muhabbet ediyorduk guzelim nereye boyle hayirdir?" anlamina gelir.
• herkesin rusya orijinli sandıgı.. devrimci ruhun önde giden $arkilarinin ba$ında gelen aslında italyan halk türküsü olan ve e$siz ses ilkay akkaya dan dinlenilesi $arki...
• benim bildiğim kadarıyla mussolini ve hitler'e karşı ayaklanan italyan partizanlarının, eşlerine veda şarkısıdır.
  
  bir dörtlüğü şöyleydi :
  
  (bu dörtlüden önceki bir dörtlüde, yurdunu işgal eden düşmanla savaşmaya gittiğini söylüyordu)
  
  e se io muoio, lassu in montagna
  o bella ciao bella, ciao ciao ciao
  e se io muoio, lassu in montagna
  tu mi devi seppelir.
  
  anlamı :
  
  ve eğer ben, yukarıda dağda ölürsem,
  hoşçakal güzelim, hoşçakal
  ve eğer ben, yukarıda dağda ölürsem
  sen beni gömmelisin.
• milva'nın sesiyle dinlenildiğinde bir başkadır...
  
  insanın içinde sakladığı umudunu ve acı içinde dahi olsa özgürlüğe doğru yol alan
  yaşama isteğini anlatır aslında.
  
  şarkının sözleri değiştirilmeden önceki hali, yani en orjinal hali aşağıdaki linktedir.
  
  link : bella cioa originale
  
  türkçe sözleri ise:
  
  sabah yataktan kalkar kalkmaz,
  pirinç tarlasına doğru yola düşerim.
  sivrisinekler ve sansarlar arasında,
  yapmam gereken iş çok zordur.
  ve patron elinde bastonuyla başımıza dikilir,
  bizi zorla çalıştırır.
  lalalalalalalalalalalala...
  anneciğim nasıl bir çiledir bu,
  ağlıyorum hergün.
  burada geçirdiğimiz her saat
  kaybediyoruz gençliğimizi.
  ama bir gün gelecek,
  özgürce çalışacağız hepimiz.
• cok guzel bir halk turkusudur.. defalarca bikilmadan her dilde dinlenesi olan bir italyan turkusudur... bazi iddialarin aksine sol kulturu cok eskilere dayanan topraklardan cikmis ve o topraklarin sahiplerinden dunyanin gercek sahiplerine bir demet selam bir umudu gonderen turkudur..
  
  not: italyan tarihinde her daim fasizm ogesi bulunmus ise de her daim guclu bir direnis ve halk hareketi olmustur. zaten tarihsel kokeni olmayan birseyin bu adar cesitli ve uzunca bir sure var olabilmesi imkansizdir.
• iyi söyleyenlerden biri de rus kızılordu korosu'dur.
• italya tarihi hakkında pek birşey bilmem, ancak bu şarkının bir partizan şarkısı olduğunu biliyorum. partizan nedir onu hiç bilmiyorum.
  
  civilization 2 oynarken, eğer 1900lü yıllardaysanız bir şehri aldığınızda, şehirin etrafında partizanlar çıkıp şehri geri almaya çalışıyorlardı.