milgram deneyi

• yine irb'nin olmadığı şanslı zamanlarda, otoriteye uyum ve itaatkarlık üzerine yapılmış en ünlü sosyal psikoloji deneylerinden. bu deneyin en büyük numarası saygın bir kurum olan bir üniversitede yapıldığında %70'e varan itaat sonucunu vermesidir. aynı mizansen üniversite dışında yapıldığında bu oran neredeyse %10'lara düşer. aslında çoğu zaman gözden kaçırılan ve bence bu deneyin en önemli bulgusu şudur; insanların yüksek uyum ve itaat davranışı sergileyebilmeleri için, öncelikle emri aldıkları kişi(ler) ve bağlı oldukları kurumlara, baştan kabul edilmiş ve yüksek bir güven duymaları gerekmektedir. hani 450 volta çıkan deneklere sempati duyamasam da, adamların ne düşünerek böyle davrandıkları bence açık, "bu deney ülkenin en iyi üniversitelerden birinde yapılıyor, tehikeli bir durum olsa kesinlikle devam et demezlerdi, bu adamlar yanılıyor olamaz". kurumlar ve kişilere olan bu güven ortadan kaldırıldığında sonuçların tekrarlanamamış olması, sürecin (özellikle) kuruma güven faktörü olmadan aynı biçimde işlemeyeceğinin en büyük kanıtıdır.