abese

• malûm, kur'an-ı kerim peygamber efendimiz aracılığıyla bütün mü'minlere seslenir. ezelî ve ebedî bu böyledir. dolayısıyla sûrede bahsi geçen ikaz (azar demeye dilim varmaz, hâşâ) peygamber efendimiz kadar hepimize de edilmiştir. bu noktayı atlamamak lâzım. yani herhangi birisine malı, mülkü, itibarı, nüfuzu gibi sebeplerle imtiyaz tanınamaz. bu sebeple başta islamiyeti anlatmak olmak üzere her hususta hüküm böyledir sonucu çıkarılabilir. bu sûrenin (bu hususta bir ilmim yok, elbette okuduklarıma dayanarak söylüyorum) manâsı böyledir.
  
  ayrıca sûrenin nâzil olmasına sebep olan abdullah ibn-i mektum, sürekli yanlış yerde yanlış zamanda olan bir adam değildir. eğer öyle olsaydı peygamber efendimiz bedir ve uhud savaşlarında orduya kumanda etmek üzere başa geçtiğinde, medine'de kendilerine vekil olarak bu zâtı tayin edip bırakmazdı. yanlış yer yanlış zaman adamı demek biraz insafsızlıktır. kendisi âmâ olup, kıymetli bir sahabedir.