zal

• jerzy kosinski'nin pinball romanında bahsi geçen kavram:
  
  "melankolinin yumuşattığı öfke ve acı. polonyalılar ve onlar gibi uzun süre baskı altında kalmış halklara özgü bir duygudur. zal, chopin'in tüm eserlerine sinmiştir."
  kitapta buradan yola çıkarak afro-amerikan piyanistlerin chopin yorumlarına ister istemez zal karışacağından bahsediliyor.
  
  bunun üzerine küçük bir araştırma yaptım. chopin'in müziğindeki duygunun zal olduğu oldukça bilinen ve konuşulan bir durummuş meğerse. kitabı okumasam bir chopin dinleyicisi olarak hayatım boyunca öğrenemeyecektim belki de. franz lizst de vaktinde bu noktaya değinmiş. özellikle mazurkalarında zal'ın baskın olarak yer aldığından bahsediliyor. ayrıca rubinstein'ın chopin yorumlarında zal'ını hissettiği söylenmekte.
  
  aklıma ister istemez blues ve caz geldi. bir başka uzun süre baskı altında kalmış toplum olan afro-amerikanların müziklerinde de zal mevcut belki de.