gracchus brothers

• bir tribunus plebis olan tiberius gracchus i.ö. 133 yılında halk meclisinden toprak reformuyla ilgili bir yasa geçirdi. bu yasa yeterince toprağı olmayan roma vatandaşlarına toprak sağlama amacındaydı. aslında roma'da eski ve tutulan generallere toprak dağıtılması için reformlar yapılırdı fakat tiberius bunu oldukça genişletmeye calışmıştır. bu yasa roma tarihinde bir devrim niteliğindedir.
  
  fakat iş bu yasanın hangi prosedürü izlediğine gelince işler degişir. kanunlar önce senato'ya onaylattırılmalı ve ardından halk meclisinden geçirilerek uygulanmaya başlanırdı. tiberius resmi prosedürü çiğneyerek senato'nun tepkisini çekti. senato görmezden gelinemeyecek bir devlet kurumuydu.
  
  senato ve halk meclisi arasında yaşanan sonu gelmez tartışmalardan sonra olay sivillere de yansıyınca roma'da sokak kavgaları patlak verdi. tiberius gracchus bu sokak kavgaları sırasında yandaşları gibi öldürüldü.
  
  bu olaydan 9 yıl sonra i.ö. 123-122 yılları arasında gaius gracchus halk tribunluğuna seçildi. gaius halk meclisinden bir dizi yasa çıkarttı. yeni yasalar roma'da atlı sınıfı'nın (equites) çıkarları gözetilerek düzenlendi. equites tüccar ve müteahhitlerden oluşan, yeni yasa sayesinde mahkemelerde jüri üyeliğinden ticari imtiyazlara kadar geniş yetki ve haklara sahip olan romalı yeni bir burjuva sınıfıydı. boylece senato'nun karşısına yeni ve güçlü bir sınıf çıkarma amacı güdülerek, senato'ya ait bazı yetkilerin halk meclisine verilmesini sağlayan yasa, devletin yararına olmaktan ziyade bireysel çıkarlara göre tanzim edildiğinden senato tarafından hoş karşılanmadı. gaius ise senato'ya karşı tutumunda bir değişiklik göstermedi. yine senato ve halk meclisi tarafları arasında çıkan iç olaylarda gaius gracchus öldürüldü.
  
  gaius gracchus zamanında roma'da halka bedava buğday dağıtımına başlanmıştı. yapılan yardım iyi bir hizmet olmasına rağmen daha sonra devletin sırtında önemli bir yük haline geldi. aslında ara sıra yapılan bir yardım olan bedava buğday dağıtımı, ilerleyen zamanlarda bir zorunluluk haline gelerek imparatorluğun çöküşüne kadar devam etti; roma'ya olan göçleri hızlandırarak nüfus artışına, işsizliğe, hırsızlığa, fiyatlarda istikrarsızlığa, yiyecek sıkıntısına sebep oldu.
  
  grachhus kardeşlerin devlet idaresindeki yöntemlerine sokak kavgalarında öldürülmeleriyle verilen yanıt roma'da sağduyu ve mantığın, sınıflar arası hoşgörü ve samimiyetin geri plana atıldığının ve siyasetin tükendiğinin bir belirtisi, gelecekte meydana gelecek iç karışıklıklarında bir habercisidir.