paris komünü

• almanya-fransa savaşında parisli işçiler burjuva hükümet tarafından silahlandırılmış ve başkentin alman birliklerine karşı savunulması için ulusal muhafız içinde örgütlendirilmişlerdi. fakat fransız burjuvazisini, hohenzollern birliklerinden duyduğu korkudan çok daha fazla kendi proleterlerinin korkusu sardı. paris teslim olduktan sonra, cumhuriyetçi hükümet işçileri silahsızlandırmaya girişti. ama savaş onlarda çoktan bir isyan ruhunu canlandırmıştı. parisli proleterler, tezgâhlarına geri dönmeyi ve silahlarını ellerinden bırakmayı reddettiler. silahlı işçilerle hükümet birlikleri arasında bir çarpışma oldu. tarih 18 mart 1871 idi. işçiler galip gelmişlerdi; paris ellerindeydi ve 28 martta başkentte komün olarak bilinen bir proleter hükümet kurdular. ancak bu uzun sürmedi. komünün son direnişçileri de, kahramanca bir direnişten sonra 28 mayısta burjuva birliklerin saldırısı karşısında yenik düştüler. bunu, proleter devrime katılanları hedef alan kanlı misillemelerin yapıldığı haftalar ve aylar izledi. fakat kısa süren varlığına rağmen komün, proleter mücadele tarihindeki en önemli olay olarak kaldı.