dürüstlük kuralı

• orta zekalı makul kimselerin karşılıklı güvene dayalı olarak yaptığı davranışlarından toplumun benimsediği kurallar bütünüdür.
  
  medeni kanun’un 2. maddesinde:
  
  “herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır.
  bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz.”
  
  ifadesi yer almaktadır.
  
  dürüstlük kuralına aykırılık, hakkın kötüye kullanımını doğuracaktır ve hakkın kötüye kullanımını medeni kanun 2/2’de belirtildiği üzere hukuk düzeni tarafından korunmayacaktır.
  
  hakkın kötüye kullanımının şartları
  
  hakkın kötüye kullanılmasından bahsedebilmek için;
  1. hakkın varlığı: hakkın kötüye kullanımını haksız fiilden ayıran en büyük faktör hakkın mevcudiyetidir. hakkın kötüye kullanılabilmesi için öncelikle meşru bir hakkımızın olması gerekmektedir.
  2. hakkın dürüstlük kuralına aykırı kullanımı: mevcut hak dürüstlük kuralına aykırı olarak kullanılmalı
  3. başkalarının bu kullanımdan zarar görmesi veya zarar görme ihtimalinin bulunması: hakkın bu şekilde kullanılması bir başkasının zarar görmesine yada zarar görme ihtimaline yol açmalıdır.
  
  kural olarak hakkın kötüye kullanımı somut olaya göre belirlense de bazı esasların belirtilmesi genel çerçeveyi belirlemede yol gösterici olacaktır. buna göre;
  
  * hak sahibine meşru bir menfaat sağlamaması,
  * bir başkasına zarar amacı gütmesi,
  * hakkın kullanımından doğan fayda ile zarar arasında aşırı orantısızlık bulunması,
  * kendi ahlaka aykırı davranışına dayanarak hakkın kullanımı
  * ayırt etme gücüne sahip olmayan kişi ile yapılan sözleşmenin daha sonrada geçersizliğinin ileri sürülmesi hakkın kötüye kullanımını teşkil edebilir.
  
  hakkın kötüye kullanımının yaptırımı
  
  medeni kanun madde 2/2’ye göre; “bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz”. burada ki hukuk düzeni tarafından korunmama ifadesi açıklanmaya muhtaçtır.
  
  hukuk düzeni tarafından korunmama; talep ve savunmaların nazara alınmaması, sarar görene bir dava hakkı tanınması, hukuki ilişkinin devam ettirilme talebi hakkın kötüye kullanımını oluşturacaksa hukuki ilişkiyi değiştirme veya sona erdirilmesi olarak anlaşılmalıdır.
  
  hakim hakkın kötüye kullanımını re’sen nazara almak zorundadır.