gambler's fallacy

• tesadufi bir olayın;
  
  az önce olduğu için yine olacağına inanmak,
  az önce olduğu için olmayacağına inanmak,
  bir süredir olmadığı için yine olmayacağına inanmak,
  bir süredir olmadığı için artık olacağına inanmak,
  
  yanılgılarının hepsini kapsayan enfes yanılgı; az ekmeğini yemedim.
• burada önemli olan peş peşe gerçekleşen olayların birbirleriyle ilişkili olup olmadığıdır. örneğin yazı tura atarken sonucun ne olacağı daha önceki yazı tura oyunlarının sonucuna bağlı değildir. bu nedenle on yüz bin milyon kere tura gelmişse bir sonraki sefer artık yazı gelir demek yanılgıdır, gaflettir. ancak bir deste iskambil kağıdından peş peşe dört kız çektiğinizde bir sonraki kız olmaz demek akıllıca olacaktır, çünkü bu olaylar ilişkilidir. lakin hayat asla bu kadar basit değildir. sorun olayların ilişkili olup olmadığını anlamaktadır. on yüz bin milyon kere tura gelmiş bir parayla yazı tura atarken ben tura geleceğine inanırım. hilelidir lan o para.
• birbirinden bağımsız olayların birbirini etkilediklerini düşünme eğilimi.
• bu sefer tersi gelir: (bkz: doubling strategy) (bkz: martingale stratejisi)
  
  bu sefer de aynisi gelir: (bkz: hot hand phenomenon) (bkz: hot hand fallacy)
  
  http://en.wikipedia.org/…artingale_(betting_system)
• (bkz: kumarbaz safsatası)
  
  istatiksel hata safsatasıdır. bir olayın geçmişte nadir gerçekleşme durumundan yola çıkılır ve bu yüzden gelecekte daha yüksek bir olasılıkla gerçekleşeceğini düşünme hatası yapılır. isminin kumarbaz safsatası olmasının sebebi ise kumarbazların 15 kez yazı geldikten sonra 16. atışta tura geleceğini iddia etmeleridir. aynı zamanda buna due effect de derler. yani şimdiye kadar gerçekleşmedi, böylece bundan sonra gerçekleşme ihtimali arttı düşüncesi. halbuki önce yazı gelmesi ile sonra tura gelmesi arasında bir bağlantı bulunmaz. 100 kere üst üstte attığınızda 100'ünde de yazı gelebilir.
• (bkz: sayisal lotoda 1 2 3 4 5 ve 6'nin cikmasi)
• ing. kumarbazın yanılgısı.
• çoğumuzun gündelik hayatta da sıklıkla düştüğü yanılgı. psikolojik olarak kendimizi inandırmak istediğimiz bir durum. birden fazla opsiyonu olan bir durumun üst üste aynı şekilde sonuçlanması neticesinde bir sonraki tekrarı buna göre yorumlama hatasıdır. halbuki bu olayların her biri kendi içinde değerlendirilmelidir ve buna göre bir olasılık yapılmalıdır. netice itibariyle aynı durum 1 milyon kere tekrar edip aynı sonuçlanabilir ve hepsinde de sonucun ne çıkacağı aynıdır; kümülatif olarak değerlendirilemez.
  
  ekonomi teorisinde de sıklıkla bu hataya düşülür ve özellikle borsa gibi enstrümanlarda ekonomi psikolojisi sayesinde bazıları büyük paralar kazanırken bazıları ise bu yanılgı nedeniyle kazançlarından olabilir.
• (bkz: clustering illusion)
• daha önce sıkça gerçekleşmiş bir hadisenin artık nadir olacağına inanma yanılgısı
  basit bir örnek:madeni parayı attığımızda üst üste 5 kez tura gelince artık 6.'nın yazı geleceğini düşünürüz oysa ki yazı çıkma ihtimali de tura çıkma ihtimalide eşittir