gökçen efe

• (bkz: kadın sanılan erkekler)
  
  tire'nin ünlü eşkıya efelerinden gökçen efe'nin düzenli ordu saflarına geçmesini sağlayan, galip hoca lakaplı celal bayar olmuş ki eskinin efesi, bir anda bayar'ın yakın korumasına dönüşmüş. gökçen efe 1919'da tire'de yunanlılar tarafından öldürülünce yetim kalan aynı adlı kızı gökçen'i ise celal bayar evlat edinmiş. 1950'de demokrat parti'nin iktidar gelmesiyle cumhurbaşkanı olan bayar, gökçen'i taksim'deki şehit muhtar caddesi’nin en gözde apartmanlarından demirkurt apartmanının en üst katındaki daireye yerleştirmiş.
  
  "bazı geceler, ama geç vakitte siyah bir araba gelirdi. plakası 'hususi'. arabadan önce biri çıkar. sonra da cumhurbaşkanı celal bayar. manevi kızını sık sık ziyarete gelirdi".**
  
  işte gökçen hanım teyzenin oturduğu bu apartmanın en alt katında ise fenerbahçe'nin efsanevî kalecisi şükrü ersoy ile ailesi ve ersoy'ların karşı dairesinde ise şükrü'nün boğaziçi lisesi'nden sınıf arkadaşı ve dönemin en ünlü ses sanatçısı oturuyormuş. (bkz: zeki müren)
  
  eğilmez başın gibi gökler bulutlu efem
  
  **aktaran, erkan altaca. kaynak ise şu: radi dikici, aşkın kavurduğu güneş zeki müren, 2018, s. 39.
• en guzel ege turkulerinden biridir. nerden esti derseniz, esecek bir durum yok, zira her sabah evden otobus duragina yururken gaza gelmek icin dinliyorum bunu, dusunun o derece manyagiyim. dort sene tavsanli senin, atabari benim folklor oynamis bir insan olarak da, diyebilirim ki ege yoresi oyunlarina en uyumlu sarkilardan biri, ha keza yunan danslarina da. gecen sene yunan festivalinde halay basi olmusluga kadar bu isi tirmandirdim, bu konularda iddialiyim. ki iyi bok dediginizi duyar gibiyim, cok ayip. oyle demeyin, ne kadar zor gunler gecirdik folklor ekibi olarak ortaokul lise yillarinda; hayvan arkadas enflasyonu sebepli zurnacinin karsisina gecip limon yalayip^*gosteriyi pic edenler mi arasin, calismalara gelip karsidan gerdan kiranlar mi ararsin, hayat folklor ekibi kizlarina zordu a dostlar. sonuc olarak gokcen efe'ye geri donmek gerekirse, "ah altin gu-mu-hu-hu$$ pa-haa-raa dogg-luu da! kes-se-sii am-maaannn" kisminin dokuz sekizlik gaziyla dansederken spontan donusler yapmayan folklorcunun alnini karislarim gencler (de haydin vre diyerek sahneyi terkediyorum bu noktada).
• kurtuluş savaşı'nın adı ilk duyulan direnişçilerindendir.1892'de ödemiş'de doğdu.tire'de gümce dağı'nda birkaç yıl eşkıyalık yaptıktan sonra mahmud celal bayar aracılığıyla 1914'te bağışlandı.izmir ve yöresinin yunanlılarca işgali üzerine gönüllü olarak kurtuluş savaşı'na katıldı. 57. tümen komutanı miralay şefik aker'in gözetiminde oluşturulan kuvayi milliye örgütlenmesinde yer aldı.
• "çakırcalı mehmet efe'nin bu yadigarı, nasıl olup ta düze inerek yunan'a ilk kurşun attığını soranlara şöyle demişti:
  
  - biz, nereden fitil aldık, bilir misin, bey? bak birini söyliyeyim: izmir'den ilerleyen yunan zabitleri kudurmuş itler gibi namusa, iffete salarlarken bir köylü kızın fistanını yırtıyorlarmış, bahtsız kız neylemişse başa çıkamamış ve o çırpınma didişme esnasında avazı çıktığı kadar haykırmış:
  
  - bunu size komazlar!
  
  işte, bizi çileden çıkaran bu kızın sesidir. elbette, yaptıklarını yunan'ın yanına koymazdık ve komadık ta."
  
  kaynak: (bkz: kutsal isyan)^*
• tolga candar'dan dinlemesi ayri guzel. hastasiyim gari goca egelilee be http://www.youtube.com/watch?v=k3yyn8di3zg
• efe turun kurucu ortaklarından biri.^*
• ödemişli zeybek, ege dağlarının hakimi çakırcalı'nın akrabası ve kızanı eşkıya, sonradan tire çevresinde işgalci yunana karşı gayrinizami harp milisi çeteci. göğüs göğüse çarpışmada süngüyle şehit düşmüş kurtuluş savaşı şehidi.
  
  asıl adı hüseyin'dir. ela gözlerinden dolayı ''gökçen'' diye anılan adı, çarpıştığı bölgedeki bir beldeye verilmiştir. adına yakılan türkü, ege türkülerinin en güzellerinden birisi.
  
  tolga çandar'dan. https://www.youtube.com/watch?v=sgypfoh7mlq
  
  muammer ketencoğlu'ndan. https://www.youtube.com/watch?v=pxbakck9rns
• ödemiş ve tire bölgesinde yaşamıs olan ve oradaki bir ormanlık alana da adını veren zeybek. bozdağ civari zamanından ondan sorulurmus.
• 1891-1919 yılları arasında yaşamış türk zeybeği. efsanaleşmiş ünlü çakırcalı çakcı efenin akrabasıdır. çakırcalı kolunun nüfuzlu kişilerinden. tire civarında gümce dağı sırtlarında 16 yıl zeybeklik yaptı. sonra kendini affettirmek için mahmut celal beyin aracılığını istedi. izmir valisi rahmi bey ile jandarma yüzbaşısı sarı efe'nin de ilgilenmeleri sonunda kızanları ile beraber ortaya çıktı. yunanlıların izmir ve civarını işgali sırasında gönüllü olarak milli mücadele cephesine katıldı. tire'nin düşman istilasına uğraması üzerine ilk tepkiyi o gösterdi. fata'da bulunan jandarma karakolunu ve ilkokulu karargah olarak kullanan düşmana 19 ağustos 1919'da başarılı bir baskın yaptı. yunanlılar ve yerli rumlar ile yaptığı çarpışmalarda da başarı kazandı. kemerdere'de yunanlıları mağlup etti. poslu mestan efe, mürselli ismail efe ile anlaşarak torbalı-ödemiş tren yolunun geçtiği küçük menderes üzerindeki köprüleri atarak yunanlıları zor durumda bıraktı. ödemiş'e baskın yapacağı sırada hastalandı. yunanlılar bulunduğu siğeri keşfedip top ateşine tuttular. muharebeyi bir süre yattığı yerden idare etti. iyileştikten sonra savaşmakta olan arkadaşlarına katıldı. boğaz'daki düşmanı önlediği sırada yaraladığı yunanlılar tarafından arkasından vuruldu. yerine arkadaşı hacı halil ağa geçti. hükümet, kahramanlıklarından dolayı onun şehit düştüğü fata nahiyesine gökçen adını verdi.
• tolga çandar'dan dinlerken enstrümantal giriş kısmı estetik haz denen kavramı iliklerime kadar hissettiriyor.