• "önümdeki kız ne düşünüyor" diye düşünüp durmaktan dinleyemediğim ders.hoca tahtaya yanlış formül yazdı.6 saat ders sonunda herkes gözleri açık uyuduğundan farkedemedi.önümdeki bölüm birincimiz olacak canım arkadaşımın atılıp:"hocam formül yanlış" demesini bekledim ama söylemedi.ben ona bakarak düşünürken ders bitti ve ben bir güç elektroniği dersinden daha bi şey anlamadım.ilginç bi ders.
  • sabahtan beri oturdum bu dersin laboratuvarına çalışıyorum. bir gram da ilerleyemedim . anladım ki dersin kendisini anlamadan labını almayacakmışsın. finali de kazık oluyormuş diyorlar. 1 kredilik ders ama ebemle ilişkiye giriyor vallahi.
  • elektrik enerjisinin kontrolünün anahtarlama ile yapıldığı, hayatımıza yön veren, yokluğu düşünülemeyen teknolojiler bütünü.

    güç elektroniğindeki amaç elektrik enerjisinin biçimini/miktarını manipüle etmektir. her gün yüz göz olduğumuz cihazları kullanabilmek için farklı farklı güç elektroniği devrelerine ihtiyaç duyarız. örneğin, 230 volt ac (~230 v) bulunan prizimizden 5 volt dc (=5 v) ile telefonumuzu şarj ederiz. ya da =19 v ile laptopumuzu çalıştırırız. çamaşır makinemizde yıkama modlarını hunharca kullanırken yine çamaşır makinesindeki elektrik motorunu süren bir güç elektroniği devresinin bunu yaptığını ruhumuz duymaz. tıpkı bir elektrik süpürgesinde, bir buzdolabında, bir bulaşık makinesinde olduğu gibi. soğuk bir kış günü elektrikli ısıtıcımızı "ay çok sıcak oldu" diye kıstığımızda ısıtıcıya gelen enerjiyi bir güç elektroniği devresiyle değiştiririz. dimmer ile lambalarımızın parlaklığını ayarlarken elektrikli ısıtıcıda olandan çok da farklı bir şey yapmayız. güneş enerjisini kullanmak için ges kurarız, elektrik enerjisini dc olarak elde ederiz, ges'i ac kullandığımız şebekemize entegre etmek için yine güç elektroniği devreleri kullanırız. benzer şekilde, kullanılan generatör tipine göre ya da kontrol edemediğimiz rüzgar enerjisini istediğimiz formdaki elektrik enerjisine çevirip şebekeye basarken güç elektroniği yine bize yardımcı olur. elektrik çok kesiliyor diye özü aslında güç elektroniği olan ups alırız. anamızın babamızın kullanmadığı ama yeni gelin evlerinde sıkça karşılaşılan indüksiyonlu ocaklarda istediğimiz ayarı yaparken aslında güç elektroniği devresi kullanırız. hatta utanmayız(!), enerji iletimini gider yüksek doğru gerilim* ile yaparız (buradan, tesla süper yeaaa... ölmeseydi kim bilir neler olurdu yeaaa... şerefsiz edison alternatif akım en büyük yeaaa... diyenlere sevgilerimi yolluyorum. he, zamanında tesla haklıydı ama tesla şimdi yaşasa "boşverin ulan ac'yi burada gül gibi dc varken" diyebilirdi. sonuç olarak, buradan gerçekleşmesi çok muhtemel olan dc şebekenin müjdesini veriyorum. (bkz: güç elektroniği) yine de ytd diyeyim de gidip mahalledeki trafoları ateşe vermeyin.), sonra da gider dağıtım için ac'ye dönüştürürüz. ya da bir elektrikli aracı düşünelim; hızlanma pedalına* bastığımızda talep ettiğimiz formdaki/miktardaki elektrik enerjisini, bir güç elektroniği devresi bataryadan motora aktarır. daha bir sürü örnek verebilirim. ama genel olarak güç elektroniğinin ne olduğunu mühendis olmayan ya da bu işle alakası olmayan herhangi bir vatandaşın anladığını düşünüyorum: elektrik enerjisini manipüle ediyorsak orada güç elektroniği vardır.

    yaptığım tanımda "anahtarlama" demiştim. nedir bu anahtarlama? aslında şöyle, bir güç elektroniği devresinde anahtar ya da anahtarlar var. biz bunları açıp kapayıp enerjiyi kontrol ediyoruz. mantık bu kadar basittir. herkesin anlayacağı şekilde bir örnek vereyim; elimizde bir direnç (1 ohm), bir pil (=3 v), bir de anahtar olsun. ilkokul elektrik devresi yani. anahtarı 1 saniyelik bir periyotta 0,5 saniye açık, 0,5 saniye kapalı tuttuk diyelim. anahtarı kapattığımızda 3/1'den =3 amper, açtığımızda ise 0 amper kadar akım direnç üzerinden akar. direnç üzerinden akan akımı gayet güzel manipüle ettik. aslında yaptığımız şey bir dc/dc çeviricidir. =3 voltluk kaynaktan ortalaması 1,5 volt olan dc elde ettik. iyi de anahtarlamayı biz mi yapacağız? yapmıyoruz tabi (khz mertebelerindeki frekanslarda yapabilsek işsizliğe güzel bir çözüm önerisi olabilirdi.), bizim yerimize yarıiletken arkadaşlar yapıyor bu işi. 1900'lerin ortalarında yarıiletken diyotların ve transistörlerin ortaya çıkmasıyla güç elektroniği hayatımıza iyiden iyiye girmeye başlıyor. (daha sonraki yıllarda tristörün de icadıyla güç elektroniği alıp başını yürümeye başlıyor. günümüze kadar nice igbt'ler, nice mosfet'ler icat ediliyor. son yıllarda da galyum nitrat tabanlı yarıiletkenlerle verimlilikte daha da yüksekler hedeflenmektedir.) mesela, (evde denemeyin!) bir diyot ve bir kondansatör ile ~230 v prizden güzel güzel dc elde edebiliriz. diyot ne yapıyor burada? sinüs biçimli ac gerilimin negatif kısmını atıyor, pozitif kısmını alıyor. kondansatör de yarım sinüslerden oluşan dc'yi bir güzel filtreleyip düzeltiyor. yapmış olduğumuz şey bir doğrultucu*. (hatta ben sinüsün negatif kısmını da istiyorum diyorsanız 3 diyot daha alın, yapboz yapar gibi bir deneyin. negatif sinüsü de pozitife çevirirsiniz siz. ekşici olmak bunu gerektirir. (bkz: full wave rectifier)) dc ile çalışan her cihazımızda %100 ihtimalle bir doğrultucu devresi vardır. anlatmaya çalıştığım şey aslında şu; prizimiz 0,02 saniyede bir sinüs dalgası çizer. doğrultucu yapmak için prizin başında oturup elimizdeki bir anahtarla 0,01 saniyede bir anahtarı aç/kapa yapamayız. bu anahtarlamayı diyot kardeş bizim için yapar. güç elektroniğinin marifeti budur.

    yukarıda verdiğim diyot örneğinde dikkat edileceği üzere diyoda herhangi bir müdahale yapılmadan iş götürülür. ama güç elektroniği devrelerinde kontrollü anahtarlar da vardır. bu anahtarları aç/kapa yapmak için en çok bilinen yöntem pulse width modulation kullanılır. peki, anahtarları açıp kapatmasına açarız, kapatırız da bunu nasıl kontrol edeceğiz? saldım çayıra mevlam kayıra şeklinde bir devre olmaz. nitekim, güç elektroniği devresinin yükü değişir, devreden talepler değişir (örn: yokuş çıkmaya başlayan bir tesla model s). yani anahtarlarımızı doğru zamanda, doğru şekilde aç/kapa yapmamız lazım. aslında bir güç elektroniği devresi formu/miktarı değişen elektrik enerjisinin üzerinden aktığı bir devreden ibaret değildir. talep edilen enerjinin değişmesiyle örneğini de verdiğim gibi ekstra bir şeyler de lazım ki duruma ayak uydurulsun. bu nedenle güç elektroniği devresinin çıkışından feedback almak gerekir. alınan feedback ile doğru zamanda, doğru şekilde anahtarlama yapılır. ilk zamanlarda analog olarak kullanılan kontrolör devreleri, elektronikteki müthiş ilerlemeyle sayısal elektroniğe** kaymıştır. bu da güç elektroniğine ufuk üzerine ufuk açmıştır. mesela, elektrik motorlarının kontrolü öyle böyle gelişmemiştir. (antrparantez: (bkz: yazılım))(he tabi, burada üniversite okuyacaklara tavsiyeler, mühendislik okuyacaklara tavsiyeler gibi başlıklarda yazılım öğrenin, yazılım... bilgisayar mühendisliği okuyun, elektrik, elektrik-elektronik, elektronik haberleşme, kontrol, mekatronik mühendisliği okumayın. yazılım önemli yazılım... diyenlere de bir bulaşmak istiyorum. aslında yazılımın önemini vurgulamakta haklılar ama insanları doğru bilgilendirmiyorlar. yazılım her yerde. kullandığınız/tasarladığınız/işlettiğiniz sisteme göre zibilyon tane yazılım var. isteseniz de istemeseniz de yazılım karşınıza çıkacaktır.)

    edit: son olarak şunu da ekleyeyim. güç elektroniğinde 4 farklı şekilde enerji dönüştürülür:

    - ac'den dc'ye (bkz: doğrultucu)(bkz: rectifier)
    - dc'den ac'ye (bkz: inverter)(bkz: evirici)
    - dc'den dc'ye (bkz: dc chopper)(bkz: dc kıyıcı)
    - ac'den ac'ye (bkz: ac chopper)(bkz: ac kıyıcı)
  • güç elektroniğindeki amaç kaynaktan yüke giden elektrik gücünün kontrol edilmesidir.kontrol işlemi de anahtarlama teknikleri kullanılarak yapılır.anahtar olarak kullanılabilecek elemanlar : bjt,mosfet,sit,igbt,scr,triak,gto.
    elektronik mühendisliği bölümünün en komalık derslerindendir.seçmeliyse kesinlikle uzak durulması gerekir aksi taktirde okulun uzamasına neden olabilir.zorunluysa da geçmiş olsun.
    (bkz: gote giren semsiye acilmaz).
  • (bkz: uğur arifoğlu)
  • başlangıçta devre yapıları çok kolay görünsede, işin içine derinlemesine inildikçe zor olduğu görülen eğlenceli elektrik mühendisliği araştırma konusudur. dünyada elektrik enerjisinin %60 ı güç elektroniği devreleri üzerinden geçmektedir. elektrik enerjisi kullanan çoğu aletin içinde bu devreleri görmek mümkündür. uçaklarda, uzay uygulamalarında, enerji iletiminde, beyaz eşyalarda, elektronik aletlerde, gemilerde bu devreler bulunur.

    türkiye de genelde ups üzerinden bu teknoloji tanınsada, dünyada çok farklı uygulamaları mevcuttur. örnek olarak yeni nesil yolcu uçaklarının daha fazla elektrik enerjisi kullanması öngörülüyor. buna göre uçak motorları sadece itiş gücünü sağlayacak ve elektrik enerjisi üretecek. kanatlar vs. gibi mekanik aksamların kontrolü tamamiyle elektrik motorları ile sağlanacak. yani elektrik makineleri elektrik enerjisi üretecek, güç elektroniği devreleri sayesinde dc olarak uçak içerisinde iletilecek ve kullanıcı uygulamaları (lcd ekranlar, kokpit vs.) ve motor kontrolü için tekrar güç elektroniği devreleri sayesinde istenilen gerilim ve akım değerleri sağlanacak. aynı sistem büyük gemiler için de tasarlanıyor, türbinler enerjiyi üretecek ama itiş gücü elektrik motorları sayesinde olacak. bu sistemlere more eletric aircrafts ve more electric ships deniyor ve araştırmanın başını rolls royce çekiyor, çünkü dünyanın en büyük uçak ve gemi motoru üreticisi kendisi. ayrıca başka bir uygulama alanı çok popüler olan hibrid araçlardır efenim.
  • ilk vizesinde 4 sayfa sinav kagidina ragmen 00* aldigim daha sonra finalde 50, but.te ise 72 alana kadar ebemi siken acayip bela bir ders.
  • elektrik - elektronik öğrencilerinin hayata dair umutlarını anında yok etmeyi başaran pek güzide derscik.
  • finalinde verdiğim kağıdın hakkının ancak yarısı olan bir notu aldığım halde "geçtim gitti, ortalığı bulandırmaya gerek yok" diyerek itiraz etmekten kaçındığım, geç kurtul dersi.
  • bu alanda önemli kitaplar:
    1. power electronics: circuits, devices & applications (rashid)
    2. power electronics: converters, applications, and design (mohan, undeland, robbins)
    3. the power electronics handbook (skvarenina)
    başvuru kaynağı olarak el altında bulunması gereken bu kitapların eğitsel özelliği çok zayıftır.

    konu anlatımı ve örnekleri açıklayıcı ve öğretici olan kitaplar:
    1. fundamentals of power electronics (erickson, maksimovic)
    2. power electronics (hart)
    ayrıca birinci kitabın yazarlarından erickson, istanbul teknik üniversitesi elektrik mühendisliği bölümünde güç elektroniği devreleri dersini veren deniz yıldırım'ın hocasıdır.
hesabın var mı? giriş yap