kült film

• bunu söylediğim için baya eksileneceğim diye tahmin ediyorum ama başlığa girilen filmleri gördükten sonra kült filmin ne olduğunu bilen insanın harbi sınırlı sayıda olduğunu farkettiğimdir.
• kult filmler genelde ilk dagitim aninda farklilik gosterirler. mainstream denilen gisede yogun ilgi cekmesi beklenen filmlerin aksine genis capli daigitimlari ve buyuk butceli reklamlari olmaz. hatta film vizyon gordugu veye goremedigi ilk bir kac yil pek taninmaz. film kulaktan kulaga kisiden kisiye kar topu etkisiyle zamanla unlenir. cogu zaman unlenmesinin sebebi yapimcilar tarafindan bile tahmin edilemeyen bir olay olur. son derece kotu olmasi, kitch'e kacmasi, sacmaligi, pornografiye varan yapisi ya da beklenenin otesinde iyi olusu bu unun arkasinda yatan motivasyon olabilir.
  lars von trierîn avrupasi turkiyedeki kult filmlere guzel bir ornektir. yamulmuyorsam vizyona ilk girdiginde bir hafta bile tutunanamamis daha sonra ozel gosterimler ve festivaller sayesinde turk seyircisinin bas taci olmustur. film gecen yillar icinde avrupa sanat sinemasi gibi bir baslik icin anahtar sozcuklerden biri haline gelmistir. entryleri bitirirken sorunlar yasiyorum
• cultin kelime anlamiyla "rituelleri olan dinsel anlayis" gibi bir icerik tasidigi goz onunde bulunduruldugunda, bu turun bazen yanlis anlasildigini soylemek mumkundur.
  
  bu filmlerin cogu mainstream amacli yapilmasa da, populerliklerini bu anlamda kaybettiklerinde dahi, bazi topluluklarca hala bir tur dini inanc gibi siki takipcilere sahip olduklari surece, kendi donemlerinin mainstream filmleri de cult film olarak adlandirilabilirler (bkz: star trek)...bu sartlar altinda, her ne kadar cok tartismali olsa da, kisisel fikrimce matrix cult olmaya ciddi bicimde adaydir.
  
  kult filmler genelde tuhaf, alisilmadik, iyi mi kotu mu oldugu tartismali, gercekustu filmlerdir. bunlarin, biraraya geldiklerinde keyiften deliren, zaman zaman filmdeki aksesuarlari, kostumleri gunluk yasamlarinda kullanan hastalari mevcuttur. david lynch, coen brothers, sam raimi gibi yonetmenler ise, bu filmlerin en bilinen ustalarindandirlar.
  
  bazi kult filmler muzik temellidir. bunlara en belli basli ornekler olarak blues brothers, rocky horror picture show ya da tommy sayilabilir. bazi durumlarda ise, tamamiyle kel alaka bir film, zaman icinde cesitli fanatikler edinerek kult filme donusebilir.
  (bkz: sleepless in seattle)
  
  kult filmlerin cok zekice, ille de dusuk butceli, mutlaka kili kirk yarip da yapilmis olmalari gerekmez. onlari kult yapan, sadik muridleridir.
  
  (bkz: monthy pyton)
  (bkz: attack of the killer tomatoes)
  (bkz: barbarella)
  (bkz: un chien andalou)
  (bkz: the wizard of oz)
  (bkz: delicatessen)
  (bkz: a clockwork orange)
  (bkz: the man who fell to earth)
  (bkz: akira)
  
  daha gider bu... ama eklemeden edemeyecegim, ozellikle sozlukte:
  (bkz: donnie darko)
• hastalık derecesinde sevilen filmler..
  
  bir filmin kült sıfatını alması için bikaç özelliği olması gerekiyor:
  
  i) filmin konusunun geçtiği dönem...
  i a) kendi döneminde geçen bir filmin kült olabilmesi için:
  *: toplumun o dönemdeki yapısını aynen yansıtması: '68 ve '80 kuşağı filmlerinin kült olarak nitelendirilmesinin sebeplerinden biri (psych out, ferris blueller s day off vs)..
  **: toplumun o dönemdeki yapısına zıt, hatta distopik bir üslupla yaklaşması. (das deutsche kettensagen massaker, pink flamingos vs)...
  
  i b) uzak/yakın bir geleceği betimleyen filmler:
  *: geleceğe dair varsayımı ütopik olsun olmasın, o zamana ait tasvirinde gerçekçilik/absürdlük olması (dünyayı kurtaran adam absürdlük örneği iken; star wars belki de en çok tartışılacak olan matrix serileri -nasıl olur demeyin, on-on beş yıl sonra bu pek mümkün: ama şimdi değil).
  
  ii) filmin sinematografik özellikleri:
  a) görüntü: kitsch, camp hatta groteks olması (the wizard of oz, desperate living, south park bigger longer uncut vs)..
  
  b) konu: kült filmi, mainstream'den ayıran en önemli nokta: çoğu kült film katharsis ilkesine ters düşer, bu yüzden sadece belli gruplarca tapılması normaldir (acid delirio dei sensi the beatniks) vs..
  
  c) müzik: sadece bu bile yetebilir: ( the rocky horror picture show, 24 hour party people, diva) vs..
  
  iii) filmin fetişi..
  çoğu kült filmin bir fetiş kişisi/objesi vardır: (gremlins'ten gizmo, ingagi, e t, freddy kazağı vs)..
  
  iv) filmin türü:
  daha çok korku, absürd mizah, noir, fantastik ve bilimkurgu..
  
  hollywood filmlerinin kült olmamasının sebeplerinden bazıları da şunlardır: oldukça geniş bir kesimi (mümkünse herkesi) kucaklama çabası.. pink flamingos'a tapanlar gay-addictlerken, wonderwall'ı kült yapanlar filmdeki desenlere hayran olanlardır..
  
  hollywood klasikleri kült değildir, bir noktaya kadar kabul: çünkü filmin hayranı olan kişi sayısı o kadar fazladır ki, homojen bir özelliği yoktur bu grubun: fakat, star wars, the silence of lambs, natural born killers gibi filmlerin kült olabileceği/olduğu doğrudur; filmden hoşlanan kesimi hakkında belli bir yargıya varılabilir. ancak, bir citizen kane, casablanca gibi tür tanımı yapan, ya da ait olduğu türün tüm özelliklerini bünyesinde barındıran filmlerin kült olma olasılığı azdır...
  
  bunun dışında bir filmin kült özelliği o filmin çok iyi olduğu olduğu, sinemasal bir değer taşıdığı anlamıza gelmez.. sadece bir grup tarafından beğenilmiş olduğu anlamını taşır..
  
  siz de kendi kültlerinize tapabilirsiniz, "bak şu kült, bu değil" diye ayıran yetkili bir merci yoktur.. izlerken garip bir zevk aldığınız film varsa, o da sizin kültünüzdür.. mesela lars von trier'den nefret ettiğim halde, deli gibi izlerim her filmini..en büyük aşklar kavgayla başlar dememişler boşuna... belki, bi gün lars; ama şimdi değil...
• en bilindik ornekler olarak sunlari sayabiliriz haliyle:
  starship troopers, mars attacks, trainspotting, pulp fiction, dunyayi kurtaran adam vb.
• "en sevilen filmlerden biri" anlamina gelmeyen, hatta genellikle cogu kisinin sevmedigi bazi filmlere ancak cekildikten uzun sure sonra uygun gorulebilen bir tanim...
  yani hakedilen ya da begeni esliginde yakistirilan bir tanim olmaktan cok, konu ya da tarzdan bagimsiz farkli bir kategorizasyondaki dogal kategorilerden biridir aslinda... bir film kulttur ya da degildir.
  kult filmler icin, siradisi olan, yani klasik olmayan, ama klasiklesen ve fakat unique olan ve bunun ustune bir de taninirligi unwritten literatur tarafindan tescillenen filmler diyebiliriz. evet evet... deriz...
• sözlük yazarları tarafından "iyi film hoş film, hafif de ilginç sayılır" anlamında kullanılır genelde, çok iplemeyin.
• tüm zamanların en iyi 50 kült filmini içeren liste..
  
  ilgini çekiyorsa;
  
  (bkz:http://www.nerve.com/…atest-cult-movies-of-all-time)
• pink flamingos
• her zaman klasik film ile karıştırılır.
  sizin; ay bu filmi her izlediğimde zırıl zırıl ağlarım, aman hayatımı değiştirdi, aşk filmi denince aklıma bu gelir, romantik-komedi dedin mi şu, dediğiniz filmler klasik,
  size; oha o filmin neresini seviyosun yaa korku filmi mi dram mı anlamadım, ya bu filmi sıkılmadan izleyenle işim olmaz, o ne be ilk defa duydum, dedikleri filmler külttür.
  klasik bir filmi seviyorsanız, sizin gibi pek çok dost bulabilir, kaynaşıp evlenebilirsiniz.
  kült bir filmin hayranıysanız, başka bir hayran bulduğunuzda şaşırıp kendisine sonsuza kadar yapışmaya, ya da anında köşe bucak kaçmaya karar verebilirsiniz.