pomakça

• köyden köye, bölgeden bölgeye farklılıklar da gösteren bir dildir..
  
  yeni öğrendiğim üç pomakça deyimi buraya yazayım da unutmayayım bu arada..
  
  oçi davidat: görmeden inanmam
  varigu peçigu sesi toy: kaynatsan da, pişirsen de değişmez
  zaaman zave naş: bütün zaman tek bir an içindir
• konuşabildiğiniz takdirde ukraynalılarla sohbet edebilmenize olanak sağlayan dil.
  
  ruslar ise anlamakta biraz zorlanarak kulağa çok eski bir slav dili gibi geldiğini söylüyorlar genellikle.
• çaka=bırak!(emir kipli)
  svejna=yıldız
  kokoşka=tavuk
  koko prişka=napıyorsun?
  şantava=aptal
  gvuna=bok
  lebenisa=karpuz
  pipon=kavun
  bop=fasulye
  magarisen=eşek
  trandopel=gül
  kupa=bardak
  bulka=gelin
  milako=süt
  krava=inek
  kon=at
  nati mua=al sana sinek(iskambil oynarken)
  
  gibi kelimeleri barındıran,bazılarına göre türk kökenli oldukları,bazılarına göre de bulgar,slav kökenli oldukları söylenen pomakların kullandıkları dil.pomaklar arasında konuşulduğu için hatalar barındırabilen,söylem farklılıkları olabilen dildir ayrıca.
• etrafta bunu konuşan biri varsa boşnaklar kahkahalarla gülebilir, komik aksanlı bir slav dili bu, çok acayip.
• bulgarca'dır. slav dilidir. konuşan ahalinin müslüman olması ve türklerle yüzlerce yıl tanışıp kaynaşması neticesi yüzlerce türkçe kelimeyle bezenmiştir. ama gramer yapısı, etimolojisi herşey ile slaviktir. aslında böyle bir ismi de yoktur. torbeş halkın kullandığı dile benzer. torbeşçe diye bir dil yoktur ama şivesi dahil olduğu ana dilden farklıdır. bu da onun gibidir.
  fiilen böyle bir dili kabul dersek şöyle diyelim şarkıları çok güzeldir.
• doğrularının nasıl yazıldığını bilmem ama çocukken kullandıklarımız bunlardı:
  
  - deyba. (en çok kullandığımız.)
  - udeyba. (deybanın vurgulusu..)
  - mayka da putka. (mayka anne demek...)
  - naşni pravni pangallık. (nedir ne değildir hiç bilmiyorum, dilimize nasıl dolaştı tam bir muamma.)
  - udre. (bunu saldırın olarak biliyorum. pomak köylerinin birinde duyarsanız hızla uzaklaşınız.)
  
  aklımda bir kaç cümle daha var ama yazıya nasıl dökebilirim hiçbir fikrim yok.
  
  şöyle de bir kullanımına tanık olmuştum bir keresinde. festivalde^* son model traktörler yanyana dizilmiş tanıtım yapılmaktadır. her biri de uzay aracına benzemektedir, öyle fantastik araçlar. yaşlı bir amca yanaşıp traktörlerden(halk arasında motor) birinin fiyatını sordu:
  
  - kaç para be bu motor?
  - 300 bin lira.
  - deyba da motor.
  
  en az 2 yıl dilimizden düşmedi bu cümle, her şaşırdığımız şeye "deyba da motor" ile tepki veriyorduk.
  
  pomaklar candır bu arada.
• nadejdata krepi choveka atasözüne sahip dil. "ümit, insanı dinç tutar" anlamında.
• babaannemin halen kullandığı dil
  istanbul'da gezerken bir ruş ile dakikalarca sohbet etti ve güldüler
  mükemmel bir dil öğrenince %100 bulgar %80 yunan %70 rus ukrayna %30 sırp bu bildiklerim
  en sevdiğim cümle: anna gulavata şatapanna şata udre yazılışı yanlış olabilir :) ama söylenişi böyle kafana bir vurcam düşçen yere gibi bir cümle çocukken öğrenmiştim
• sayılar
  
  1 - edin
  2 - dva
  3 - tri
  4 - cetri
  5 - pet
  6 - šest
  7 - sedem
  8 - osem
  9 - devet
  10 -deset
  20 - dvedeset
  50 - petdeset
  100 - sto
  200 - dvesto
  500 - petsto
  1000 - hiljada
  
  pratik cümleler
  
  znaješ li pomaški? - pomakça bilir misin?
  je sam pomak - ben pomakım.
  da, ubavo znajem - evet, iyi bilirim.
  da prikazvaš pomaški znaješ li? - pomakça anlatmayı bilir misin?
  je samo malko pomaški znajem - ben sadece biraz pomakça bilirim.
  kak ta zuvat? - adın nedir?
  zuvot ma sulejman - adım süleyman.
  kolko si godini? - kaç yaşındasın?
  je sam na sedem godini - ben yedi yaşındayım.
  va den vremeto je 'nogo ubavo - bu gün hava çok güzeldir.
  kade ideš - nereye gidiyorsun?
  je vodam na seloto - ben köye gidiyorum.
  je še varvim na kasabota - ben kasabaya döneceğim.
  
  bazı kelimeler
  
  bulgarski - bulgarca
  turcki - türkçe
  semejstvo - aile
  majka - anne
  bubajko - babacık
  nina - nine
  deda - dede
  koašta - ev
  daje, dajco - dayı
  midzu- amca
  tetja - teyze
  ınište - enişte
  kaka - abla
• pomashki ezik, umeniya i gramatika. glagoli i mestoimeniya. pomakça dil bilgisi ve gramer yapısı, fiil çekimleri.
  
  fiil çekimleri
  
  bilmek
  znam..............esam (ben) / es..............................es znam / ben biliyorum
  znaeş.............ti si (sen)........................................ti si znaeş / sen biliyorsun
  znae...............toy (erkek için o) / kâ (kadın için o)...toy-kâ znae / o biliyor
  znaem............neye (biz).......................................neye znaem / biz biliyoruz
  znaete............vie (siz)..........................................vie znayete / siz biliyorsunuz
  znaet-znayat...tie (onlar)........................................tie znayat / onlar biliyor
  
  içmek
  pia ..............esam (ben) / es..............................es pia voda / ben içiyorum su
  pieş .............ti si (sen)........................................ti si pieş voda / sen içiyorsun su
  pie ...............toy (erkek için o) / kâ (kadın için o)...toy-kâ pie voda / o içiyor su
  pieme ............neye (biz).......................................neye pieme voda / biz içiyoruz su
  piete ............vie (siz)..........................................vie piete voda / siz içiyorsunuz su
  piet.................tie (onlar).......................................tie piet voda / onlar içiyor su
  
  bulmak
  nayduh............esam (ben) / es..............................es nayduh / ben buldum
  nayde(ş)..........ti si (sen).......................................ti si nayde / sen buldun......ti naydeş sen bulmuşun
  nayde...............toy (erkek için o) / kâ (kadın için o)...toy-kâ nayde / o buldu
  naydem............neye (biz).......................................neye sa naydem / biz bulduk
  nayduhte...........vie (siz).........................................vie nayduhte / siz buldunuz
  nayduha............tie (onlar)......................................tie nayduha / onlar buldular
  
  yemek
  yem..............esam (ben) / es.............................. es yem piperki / ben yiyorum biberleri
  eydeş.............ti si (sen)........................................ti si eydeş piperki / sen yiyorsun biberleri
  eyde...............toy (erkek için o) / kâ (kadın için o)...toy-kâ eyde piperki / o yiyor biberleri
  eydem............neye (biz).......................................neye eydem piperki / biz yiyoruz biberleri
  eydete............vie (siz)..........................................vie eydete piperki / siz yiyorsunuz biberleri
  etdet..............tie (onlar)........................................tie eydet piperki / onlar yiyor biberleri
  
  konuşmak
  golça..............esam (ben) / es..............................es golça / ben konuştum
  golçiş.............ti si (sen)........................................ti si golçiş / sen konuştun
  golçi...............toy (erkek için o) / kâ (kadın için o)...toy-kâ golçi / o konuştu
  golçem............neye (biz)......................................neye golçem / biz konuştuk
  golçehte..........vie (siz)..........................................vie golçehte / siz konuştunuz
  golçet ............tie (onlar)........................................tie golçet / onlar konuştu
  
  yapmak
  pravi...............esam (ben) / es..............................es pravi/ ben yapıyorum
  praviş.............ti si (sen)........................................ti si praviş / sen yapıyorsun
  prave...............toy (erkek için o) / kâ (kadın için o)..toy-kâ prave / o yapıyor
  pravim............neye (biz).......................................neye pravime / biz yapıyoruz
  pravite............vie (siz)..........................................vie pravite / siz yapıyorsunuz
  pravet.............tie (onlar)........................................tie pravet / onlar yapıyor
  
  gitmek
  (geçmiş zaman)
  ida..............esam (ben) / es...............................es ida / ben gittim
  ideş.............ti si (sen)........................................ti si ideş / sen gittin
  ide...............toy (erkek için o) / kâ (kadın için o)...toy-kâ ide / o gitti
  idem............neye (biz).......................................neye idem/ biz gittik
  idete............vie (siz)..........................................vie idete/ siz gidin
  idat.............tie (onlar)........................................tie idat / onlar gittiler
  
  (şimdiki zaman)
  vrive ..............esam (ben) / es..............................es vrive / ben gidiyorum
  varviş.............ti si (sen)........................................ti si varviş / sen gidiyorsun
  varvi...............toy (erkek için o) / kâ (kadın için o)...toy-kâ varvi / o gidiyor
  varvim............neye (biz).......................................neye varvim / biz gidiyoruz
  varvite............vie (siz)..........................................vie varvite / siz gidiyoruz
  varvot.............tie (onlar)........................................tie varvot/ onlar gidiyor
  
  (mişli geçmiş zaman)
  utiduh..............esam (ben) / es.............................es utiduh / ben gitmiştim
  utideş.............ti si (sen).......................................ti si utideş / sen gittiydin
  utide..............toy (erkek için o) / kâ (kadın için o)...toy-kâ utide / o gitmişti
  utime............neye (biz)....................................... neye utime / biz gitmiştik
  utidume.........vie (siz)..........................................vie utidume / siz gitmiştiniz
  utidua............tie (onlar)........................................tie utidua / onlar gitmişlerdi
  
  (gelecek zaman)
  şida..............esam (ben) / es..............................es şida / ben gideceğim
  şideş.............ti si (sen)........................................ti si şideş / sen gideceksin
  şide...............toy (erkek için o) / kâ (kadın için o)...toy-kâ şide / o gidecek
  şidem............neye (biz).......................................neye şidem / biz gideceğiz
  şidete............vie (siz)..........................................vie şidete / siz gideceksiniz
  şidat .............tie (onlar)........................................tie şidat / onlar gidecek