telmessos

• (bkz: termessos)
• karya sınırında bir kıyı kenti olan fethiye’nin antik çağlardaki adıdır telmessos. akdeniz kıyı bandında kurulduğundan günümüze değin yerleşimin kesintisiz sürdüğü tek merkez olan telmessos antik kentinin, -ss sonekli ismi nedeniyle, filolojik tespitlere dayanılarak m.ö üçbinli yıllara gitmesine karşılık bunu kanıtlayacak somut bilgilere henüz ulaşılmamıştır.
  kent, likyalı tanrı apollonun ve antenorun kızının oğlu telmessos adına kurulmuştur.
  fethiye de bulunan birçok yazıtta antik kentin ismi olan telmessos sözcüğü okunabilmektedir.
• (bkz: telmessos tiyatrosu)
• (bkz: termilae)
  (bkz: beşkaza), meğri, makri
  
  herodot'a göre fethiye zamanında kahinlik/orakl merkezlerinden biriymiş. lidyalı kral krezüs/kroisos pers kralı kyros'a karşı savunma savaşına hazırlanırken sardes kentinin çevresini yılanlar sarmış. atlar ise otlamayı kesip yılanlara saldırıp yemeye girişmişler. olayı yorumlamaya telmessos kahinlerine haberci gönderiliyor, yorum şu: "krezüs üzerine yabancı dil konuşan bir ulusun yürümesini beklesin. bunlar ülkeye yayılacak, boyunduruk altına alacak. yılan toprağın oğludur, at ise savaşçı ve göçebe hayvandır."
  
  bu orakl cevabı yolda gelirken zaten krezüs savaşı kaybetmiş, ölümden son anda kurtulup esir alınmış durumdaymış. kiros artık onu yenik kral ama bilge danışman gibi yanında gezdirecektir.
• (bkz: aristander)
• fethiye'de antik kent. çevresinde görülen kaya mezarlarının cephesi genellikle ev ya da tapınak şeklinde düzenlenmiş.
• likya'nın karya ile sınır bölümünde yer alan antik bir kenttir. antik yerleşimin bulunduğu yerde günümüzde fethiye yerleşimi bulunmaktadır. tunç çağı'ndan beri yerleşime sahip olan şehir hititler tarafından kuvalapaşşa, likyalılar tarafından telebehi olarak bilinmekteydi. ııı. hattuşili'nin yıllıklarına göre şehir o dönemde lukka adıyla bilinen likya'nın bir parçasıydı. başka bir hitit dökümanı ise kuvalapaşşa (telmessos) ve dalava (tlos) şehirlerinin iyalanda ile olan savaşta hititlere yardım gönderdiğinden bahsetmektedir.
  
  yunan sömürgeciliği döneminde, batı anadolu'daki diğer şehirlerde olduğu gibi yunan yerleşimciler şehrin kuruluşuna dair efsaneler yaratmışlardır. şehrin kurucusunun, kardeşi minos tarafından sürgün edilen sarpedon adında giritli bir prens olduğuna dair bir yunan efsanesi bunlardan biridir. antik yerleşim, deniz ve kara yoluyla ulaşım ağı üzerinde hinterlandının geniş olmasının ticari yaşamı zenginleştirmesinin yanı sıra verimli kıyı ovasına sahip olması nedeniyle önemli bir yaşam merkezi olmuştur. telmessos'taki yerleşimin, bölgedeki diğer yerleşmelerle benzer şekilde mö 2. binlere, hatta isminin filolojik değerlendirmesi neticesinde mö 3. bin yıla tarihlenebileceği yönünde görüşler bulunmaktadır. mö 5. yüzyıla ait sikkelerde şehirden likçe telebehi adıyla bahsedilmektedir. mö 446'da batı anadolu'ya gelen atinalı siyasetçi ve general olan kimon, karya ve likya'daki şehir devletleriyle birlikte telmessos'un da attika-delos deniz birliği'ne katılmasını sağlamıştır.
  
  birliğin dağılması sonrasında likyalılar, birçok hanedanın iç mücadelesine sahne olmuştur. antik yunan tarihçisi theopompus'un yazdıklarına göre şehir önce xanthus hanedanlığından arbinas/erbbina tarafından ele geçirilmiştir. mö 380'sen sonra da yine likyalı olup küçük bir prenslik kuran perikles tarafından kuşatılmış ve bir süre sonra telmessoslular şehri kendisine teslim etmek zorunda kalmıştır.[4] ahameniş imparatorluğu tarafından yoğun çatışmalardan sonra ele geçirilen antik şehir, likya bölgesiyle birlikte satraplık yönetimine bağlanmıştır. mö 4. yüzyılda yoğun bir şekilde likya kültürünün etkisine girmeye başlayan şehir, mö 334'de makedon kralı iskender'e savaşsız teslim olmuştur. iskender şehrin yönetimini arkadaşı giritli nearchus (nearkos)'a vermek istese de antipatrides adlı kişi şehri ele geçirmiş, ancak kısa süre sonra şehir nearkos tarafından ele geçirilebilmiştir.
  
  iskender'in ölümünden sonra krallığının bölünmesiyle lisimahos ve akabinde antigonid hanedanlığı topraklarında yer alan şehir, mö 301 yılında gerçekleşen ipsos savaşından sonra cassander'in hakimiyetine girmiştir. şehir sonrasında da ptolemaios krallığı topraklarına katılmıştır. ptolemaios krallığı hakimiyeti sırasında mö 258'den itibaren şehir, lisimahos'un oğlu olup bir dönem ptolemaios krallığı'nda eş kral olan ptolemy epigonos'un vassal krallığının merkezi olmuştur. sonrasında da ptolemy'in oğulları telmessoslu lisimahos ve telmessoslu epigonos'de lisimahos hanedanlığı üyeleri olarak telmessos merkezli bu vassal krallığı yönetmiştir. mö 197'de seleukos imparatorluğu egemenliğine geçen yerleşim, mö 188'de yapılan apamea antlaşması uyarınca pergamon krallığı'na bağlanmıştır. pergamon krallığı'nın mö 133'de roma cumhuriyeti'ne katılmasıyla, telmessos şehrine roma senatosunca bağımsızlık verilmiştir. sonrasında likya birliği'ne katılan şehir, mö 1. yüzyıl ortalarında kesin olarak roma egemenliğine katılmıştır.
  
  yerleşim, antik çağ'dan başlayarak helenistik dönem boyunca önemli bir ticari merkez konumunu sürdürmüştür. ancak roma hakimiyetiyle birlikte italya'nın ana merkez olmasıyla ege denizi kıyılarındaki şehirlerin transit geçiş merkezi olma konumunun ortadan kalkmasından olumsuz etkilenmiştir. benzer şekilde ticari kara yolu güzergahının da değişmesiyle diğer birçok liman şehri gibi telmessos'un da ticari hayatının düşüşüne bağlı olarak nüfusunun azalmasına ve bunun sonucunda da küçük bir liman şehrine dönüşmesine sebep olmuştur. ms 43 yılında yeni kurulan likya eyaletine dahil olan yerleşimin adı, latince uzak anlamına gelen makri olarak değiştirilmiştir. bizans döneminde myra (demre) metropolitliğine bağlı bir piskoposluk merkezi olmuştur. 7. yüzyılda arap saldırılarında yağmalanan şehir, ıı. anastasios döneminde yeniden imar edilmiş ve bunun üzerine de şehrin ismi anastasiupolis olarak değiştirilmiştir. ancak 9. yüzyılda şehrin adı yeniden makri olmuştur.