uzlaştırma

• diyalektik sentez.
• cmk m. 253'e göre bazı suçlarda tarafların tazminatta anlaşarak ceza soruşturmasını sona erdirdikleri yolun adıdır.
• yapılan son değişiklik ile 'uzlaşma' olarak bilinen kurumun evrildiği kurum. şimdiki adı olan uzlaştırma ile daha etken bir niteliğe bürünmesi amaçlanmaktadır. ayrıca her ağır ceza mahkemesi çevresinde bulunan cumhuriyet başsavcılıkları bünyesinde kurulacak uzlaştırma bürolarında uygulanacaktır. amaç her ne kadar mahkemelerin iş yükünü hafifletmek olsa da umalım ki uzlaşma kültürüne katkısı daha fazla olsun.
• ceza hukukunda yer alan bir müessesedir.
  fail ve mağdurun uzlaştırılması ve ceza hukukunun onarıcı halinin ortaya çıkması şeklinde de tanımlanabilir. bu müessesede fail ve mağdurun uyuşmazlık konusunda irade serbestliği söz konusudur. bu müessese ceza muhakemesi kanunu madde 253'de düzenlenmiştir.
  (bkz: uzlaştırma kapsamına giren suç)
• adalet bakanlığı'nın yaptığı merkezi sınavı kazananların yapabileceği kamu görevi.
• uzlaştırma nedir, ne değildir? deyi google araştırması yapıp yolu buraya düşenlere gelsin... hemen her kesimden tanıdık , dost olduğu için bu konuda da gerçekçi bilgiler verebilirim. dinleyiniz...
  
  basit yaralama (kavga, dövüş vb.),tehdit, hakaret, basit hırsızlık vb. dava açılması şikayete bağlı suçları işlediyseniz ya da bu suçların mağduruysanız, polis yada savcılığa yaptığınız şikayetler yasa gereği hemen davaya dönüşmez, önce savcılık uzlaşma bürosuna gelir. şak diye dava açılmaz yan. hatta suçun üstünden biraz zaman geçmesi beklenir, siniriniz yatışsın diye. yasa koyucular böyle suçlarda hemen dava açıp iş yükü ve maliyet çıkmasın diye, tarafların uzlaşmak isteyip istemediğinin sorulmasını ister. bu nedenle şikayetinizle ilgili olarak savcılık mecburi olarak sizi uzlaştırmacıya yönlendirir. dosyanız artık uzlaştırmacıdadır. unutmadan, dosyanız uzlaştırmacıya verildiğinde size bir bilgi mesajı gelir. (filan kişi uzlaştırmacıdır diye) haberiniz olur yani. bu aşamadan sonra naçizane tavsiyem, eğer gerçekten uzlaşmak istemiyorsanız, kararlıysanız, bir an evvel uzlaştırmacıyla irtibata geçip teklifi reddettiğinizi yazılı olarak iletmeniz. böylece siz teklifi reddettiğinizde uzlaşma olmaz ve uzlaştırmacı dosyayı savcıya geri verir, dava açılma süreci başlar. bu işin bir ayağı.
  
  diğer ayağı ise; uzlaştırma doğru şekilde ve kişiyle uygulanırsa kesinlikle yararlıdır. şöyle ki, bir hakaret ya da tehdit aldınız, bunu yapan kişi bir anlık kızgınlıkla yaptı ve sonra pişman oldu. hakaret eden ya da edilen olabilirsiniz. uzlaşma sayesinde özür dileyerek, helalleşerek ya da bir vakfa bağış karşılığında ya da para teklif ederek (nasıl anlaşacağınıza bağlı) uzlaşabilirsiniz. bu sayede dava açılmadan konu sonsuza dek kapanacak, adliyeye git gel olmayacak, mahkeme masrafı vb. çıkmayacak. sicilinize hiçbir şey işlenmeyecek. üstelik tüm bu süreçlerde hiçbir ücret ödemeyeceksiniz. devletin bir lütfu diyelim.
  
  gelelim olayın riskli boyutuna... uzlaştırma işini yapan kişiler, bu işi ücret karşılığında yapıyor haliyle. uzlaştırmacının dosyadan alacağı ücret tarafları uzlaştırıp uzlaştırmamasına göre artıp azalıyor. uzlaşma sağlanan dosya için uzlaştırmacı belirlenen ücreti alırken, uzlaşma sağlanamazsa sadece cüzi bir miktar harcadığı emek için ücret alır. işte bu nedenledir ki, ulaştırmacılar ücretini tam alabilmek için tarafların uzlaşmasını daha çok isteyecektir. devlet uzlaştırmacıyı başarılı olmaya teşvik ediyor. buraya kadar her şey normal... tarafların uzlaşma sırasında dikkatli ve bilinçli davranması gereken husus, uzlaştırmacılar arasında bu işi sırf para için yapan muhterisler de olabileceği için bu kişilerin uzlaştırma baskılarına boyun eğmemenizdir. bu kişiler siz bir an önce uzlaşın, parasını tam alsın isteyebilir, hatta bunun için bazı şeyleri abartabilir, olmayan şeyler söyleyebilir, gözünüzü korkutabilir. sizin bilgisizliğinizden istifade edebilir. örnek; basit yaralama suçunun mağdur tarafısınız, şüpheli kişi uzlaşırsa dosyadan yırtacağı için dünden razı, siz uzlaşırsanız olay bitecek ama yaralama suçu sizi çok yıprattı ve kırıldınız, talepleriniz olacak ya da gerçekten uzlaşmak istemiyorsunuz. burada uzlaştırmacı size "bak kardeşim, şikayetçi olsan da bu adam ceza almayacak. alsa da 3 gün yatıp çıkar. zaten dava 3-5 sene sürer. her ay adliyeye duruşmalara gitmek zorunda kalırsın. burnundan gelir! uzlaş, kurtul." diyebilir. siz de eğer adli süreci bilmiyorsanız ikna olursunuz, lanet olsun diyerek uzlaşma formunu imzalarsınız. tercih sizi tabi ama ben dikkatli olmanızı öneririm. böyle bir teklifle gelen uzlaştırmacıya, düşünmek istiyorum, çok kırıldım bu kişinin burnu sürtsün istiyorum, 10 bin tl tazminat verirse onunla uzlaşırım vb. tekliflerle gidebilirsiniz. tabi tüm bu anlattıklarım uç örnekler, karşılaşma ihtimaliniz olabilir diye tedbiren anlattım.
  
  başta dediğim gibi uzlaştırma işi doğru ellerle yapıldığı sürece asıl amacı olan onarıcı adalete hizmet eder. bir yönüyle gönüllülük işidir. insanların en az kayıpla ve azami yararla süreci atlatmalarına yardımcı olur. suçlunun gerçekten ıslah edilerek topluma kazandırılabileceği, mağdur tarafın maddi manevi zararının karşılanabileceği bir süreç bu. yeter ki bu iş emin ellerde; taraflar bilinçli ve duyarlı olsun.
  
  edit: şunu da okuyunuz (bkz: #117513978)
  
  edit2: son yıllarda sosyal medyada yazılanlarla ilgili kişiler hakkında suç duyurusunda bulunup uzlaştırma üzerinden para talep etme süreci yaygınlaştı. baya baya para kazanma aracı olarak görülüyor yani. on binlerce lira uzlaşma ücreti talep edenler duyuyoruz.
  
  merak edenler için şöyle diyeyim. işlediğiniz suçun cezai karşılığına bakın. örneğin 3 aydan 2 yıla kadar (hakaret ettiniz birine) ceza alma ihtimaliniz var. dosya uzlaştırmaya gidecek. karşı taraf sizden para isteyebilir, hakkıdır. ama b..unu çıkarmadan. kabaca şöyle diyeyim, alacağınız ceza maksimum hadden olsun, 24 ay, yani 730 gün. sabıkanız yoksa filan cezanız ertelenir genelde ama varsayalım ki ceza verdi hakim size onu da genelde paraya çevirir. bu da günlük 20 tl falan (her yıl değişiyor sanırım). totalde alacağınız ceza 730 x 20 tl = 1460 tl 'dir. bu, en azılı halinizle alacağınız üst limit cezadır. pratikte 3-5 ay verildiği görülür (gördüklerim öyleydi en azından). hadi karşı tarafın davada avukatı olsun, ona da 3400 tl ödemeniz gerekir. yani en kötü halde 5 bini geçmez. dolayısıyla uzlaştırma aşamasında da sizden abartı rakamlar talep etmeleri yerinde görülmez pek. uçuk rakamlar karşısında uzlaşmayabilirsiniz, hakkını var. tercih meselesi yani. ekşi sözlük, kutsal bilgi kaynağı, hakkını vermiş olmaya çalışalım.
• onarıcı adalete ilişkin bir müessese olan uzlaştırma hakkında daha önce değinilmemiş birkaç hususu paylaşmak istedim.
  
  alternatif uyuşmazlık çözüm yollarından biri olan uzlaştırma: soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı suçlarda, tarafların mahkeme sürecinden geçmeden anlaşmaları olarak da tanımlanabilir. taraflar uzlaştırmacı tarafından görüşmelere çağrılır. şüpheli, mağdur veya suçtan zarar gören kendisine uzlaşma teklifinde bulunulmasından itibaren üç gün içinde kararını uzlaştırmacıya bildirmelidir, aksi takdirde teklifi reddetmiş sayılır.
  
  uzlaştırma müzakeresinin en önemli özelliği gizli olmasıdır. uzlaştırmacı, cumhuriyet savcısı veya taraflar uzlaştırma görüşmelerinin içeriğini hiçbir şekilde açıklayamaz. uzlaştırma müzakereleri, herhangi bir soruşturma ve kovuşturmada ya da hukuk davasında delil olarak kullanılamaz (cmk md. 253/20).
  
  soruşturma evresinde uzlaştırma ediminin def'aten yerine getirilmesine karar verilmesi durumunda kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilirken kovuşturma evresinde ise davanın düşmesi kararı verilir. verilen karara ilişkin kayıtlar, ancak bir soruşturma veya kovuşturmayla bağlantılı olarak cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından görülebilir. sabıka kaydında gözükmez.
  
  ülkemizde, ceza mahkemesinde uzlaştırma yönetmeliğinde sayılan şartları sağlayanlar, bazı üniversiteler ve özel kurumlar aracılığıyla verilen eğitim programı aldıktan sonra uzlaştırmacı olabilmektedir.
  
  uzlaştırma ücreti, uzlaştırmacının tarafların yaşı, eğitimi, sosyal ve ekonomik durumu gibi belirgin farklılıklarını değerlendirmede ve tarafları uzlaştırmadaki becerisi, süreçte gösterdiği gayret, taraf sayısı, uyuşmazlığın kapsam ve niteliği dikkate alınarak her yıl yayımlanan uzlaştırmacı asgari ücret tarifesi'nde gösterilen alt ve üst sınırlar arasında belirlenir. ücret takdirinde uzlaştırma raporunun tamamlandığı tarih esas alınır.
  
  uzlaştırmacı ücreti ve diğer uzlaştırma giderleri, yargılama giderlerinden sayıldığından uzlaşma sağlanamaması durumunda davayı kaybeden taraf bu giderleri ödemekle yükümlüdür. uzlaşmanın gerçekleşmesi halinde ise bu giderler devlet hazinesi tarafından karşılanır.
• bir alternatif uyuşmazlık çözüm yoludur.
  aslında bir arabuluculuk türüdür. adı 2005 yılında değil de bugün konsaydı "fail mağdur arabuluculuğu" olurdu. sanılanın aksine anlaşma değil diyalog odaklı bir süreçtir. mağdurun suç nedeniyle uğradığı travmayı ve zararlarını gidermeyi, failin ise yaptıklarını idrak ederek ıslah olmasını ve yaptığının sorumluğunu üstlenmesi üzerine kuruludur.
• ceza muhakemesinde uzlaştırma yönetmeliğinin 7. maddesinin 6. fıkrası; "uzlaşmanın sağlanması hâlinde, soruşturma veya kovuşturma konusu suç nedeniyle tazminat davası açılamaz; açılmış olan davadan feragat edilmiş sayılır." şeklindedir. uzlaşmanın edimli veya edimsiz olmasına göre ayrım yapmadan böyle bir hüküm getirilmesi uzlaştırmanın amacına aykırıdır. mağdurun uzlaşacağı varsa da özel hukuktaki tazminat hakkı güme gitmesin diye uzlaşmaz.
  
  uzlaştırma ceza davalarında gördüğümüz bir süreç olduğu için hukuk davalarını etkilememesi gerekir aslında. edimli uzlaşma olsa bile karşı taraf ceza almaktan kurtarıldığı için edim alındığı düşünülmeli, zarar karşılanmasının yeri yine hukuk mahkemeleri olmalıdır.
  
  bununla beraber yukarıdaki yönetmelik hükmünün farklı bir şekilde yorumlanabileceğini düşünüyorum. suç nedeniyle tazminat davası açılamaz denmiş, suç konusu fiilden dolayı tazminat davası açılamaz denmemiş. yani suç konusu fiil haksız fiil niteliğinde ise dava açılabilmesine açık kapı var gibi gözüküyor.
  
  edit: konunun cmk’deki kaynağı olan 253/19 fıkrasındaki tazminat davası açılamayacağı hükmü anayasa mahkemesi tarafından iptal edildi. yönetmeliğin de dayanağı kalmadı böylece.
• istanbul sözleşmesi gereğince onarıcı adalet
  yoluna kadına şiddet konusu söz konusu olduğunda kesinlikle başvurulamaz
  
  flört şiddeti ve kadına uygulanan her türlü şiddette uzlaştırma yoluna gidilmesi hukuka aykırıdır!