texas

• abd yüksek mahkemesinin yasağına rağmen ulusal muhafızları sınıra sevkediyorlar. oklahoma valisi kevin stitt de komşularının eylemlerine tam destek verdiğini ifade ediyor.
  
  "düzensiz göçmen" ayağına demokratların eyaleti işgale açmasına başkaldırdılar.
  
  elbette iç savaş çıkmaz ama çok ciddi bir kırılma yaşanıyor şu an.
• bir texas analizi
  
  birlesik devletler tarihinde ve bugununde onemli yer tutan eyaletlerden biridir. hatta kulturel ve cografi olarak bir bolgeye konumlandirilmakta zorlanilan ve bu nedenle kendi kategorisinde degerlendirilecek kadar buyuk bir eyalettir. zira bunyesinde hem guney, hem midwest, hem de west karakteristikleri tasidigi icin tek basina bu kategorilerden hicbirine girmez ama hepsinden izler barindirir. (bkz: 30 milyon nufus) (bkz: 700 bin kilometrekare)^*
  
  saniyorum tarihin her doneminde vahsi bir yer olmus texas. burasi hakkinda ilk yazili kayitlar 1527 yilinda narvaez kesif seferine katilan 600 kisilik ekipten geliyor. ispanyol, italyan, yunan karisimindan olusan bu ekipten 1538 yilinda mexico city'e sadece 4 kisi ulasabiliyor. bunlardan biri olan cabeza de vaca da 1542 yilinda sefere iliskin anilarini basiyor. eger benim gibi tarih manyagiysaniz buradan okuyabilirsiniz. baska kaynaklarda da mevcut sahsin ismini aratirsaniz.
  
  bu anilarda da gorulebilecegi gibi tarihin her doneminde savasci niteliklere sahip insanlarin yasadigi yer olmus texas. sanirim duz topraklarda siginilacak dag, tepe olmadigi icin sadece en sert insan gruplari hayatta kalabiliyor. yahut mukimleri sertlesmek zorunda kaliyor. ancak texas'in tarihin her doneminde boyle basina buyruk, sert bir karakteri olmus. bence bu karakter bir sekilde de olsa bugun de devam ediyor.
  
  1789 fransiz ihtilalinin devamindaki bagimsizlik hareketlerinin bir dalgasi da texas'a vuruyor ve yogun sekilde anglosaxon goc alan eyalet yavas yavas meksika'ya baskaldirmaya basliyor. 1835 yilinda cikan isyan, 1836'da bagimsizligin kazanilmasini getirirken texas anglosakson demografisinin de etkisiyle ayni yil birlesik devletler'e katilmak icin basvuru yapiyor. o donemlerde kolelik oldugu icin hemen birlige alinamiyor cunku alinirsa kongredeki kole/ozgur eyalet dengesini bozacagindan endiseleniyor. ancak bir sekilde puruzler halledildikten sonra 1845 yilinda birlesik devletler'e dahil oluyor ve bu sebeple meksika ve amerika arasinda buyuk bir savas cikiyor. bu savasi amerika kazandigi icin 1848 guadalupe hidalgo antlasmasi imzalaniyor ve texas ile beraber bugun amerikanin batisindaki bircok meksika/ispanya kokenli bolge de birlige katiliyor. (bkz: california) (bkz: arizona) (bkz: new mexico)
  
  texas, yuzolcumu neredeyse turkiye kadar olan, ancak 30 milyonun yasadigi bu arazide turkiye'nin 100'de biri kadar cesitlilige sahip olmayan bir eyalet. bu kulturel tekduzeligin arkasinda muhtemelen cografyasinin insan davranislarini belirleyecek ve donusturecek unsurlardan yoksun olmasi ve duz arazilerinin kulturun homojenlesmesine yol acmasi oldugunu dusunuyorum.
  
  texas'ta nufus 160 bin kilometrekarelik texas triangle bolgesinde yogunlasmis durumda. eyalet turkiye kadar olsa da insanlar bir sekilde bu ucgenin icinde yasiyor ve daha batidaki ve kuzeydeki yerlesimlerde ciddi bir nufus yogunluguna rastlanmiyor. (bkz: el paso haric de lan)
  
  entry'nin devaminda hizlica bu sehirlerden bahsedecegim.
  
  dallas: amerika'daki ruhsuz suburban sehirlerin epitomu. sehirde duz bir banliyo karakterinden baska hicbir sey yok. inanilmaz fazla sayida insan dallas fort worth metroplexinde yasiyor ancak kognitif bir cesitlilik, bir ruh, bir heyecan bulmak mumkun degil. internette amerika cografyasi arastirmalari yaparsaniz, city-data gibi yerlerde dallas neden bu kadar bland tartismalarina rastlarsiniz. fort worth biraz daha west kimligini sahiplense de, dallas kendini daha kapsayici bir amerikan kenti olarak konumlandirmaya calisiyor ancak bunu capalayacagi bir kulturel derinlikten yoksun oldugu icin downtown'inda bile karakter olmayan genis bir banliyo denizinden baska bir sey vaat edemiyor. zengin ama hillbilly beyaz amerikalilarin ikametiyle ucuzlugun cazibesine kapilan dusuk bir sosyoekonomik kitleyi harmanliyor. bu demografinin okumus, kulturlu kismini austin temsil edecek.
  
  houston: eyaletin en kozmopolit sehri. her kulturun kendine yer bulabildigi bu sehir meksika korfezinin getirdigi nemin sicaginda kavrulur. duzenli olarak birkac yilda bir meksika korfezinden gelen^* hurricane'lerle sehir islatilir, serinletilir ve tekrar bastan insa edilir. ekonomisinin onemli bir kismini galveston kiyilarindan gorebileceginiz petrol istasyonlarindan saglasa da, texas eyaletinde uluslararasi bir firma sube acacaksa bunu genelde houstan'da yapar. limanin getirdigi bir heyecan houston'in belki de texas ozellikleri en az olan sehir olmasini sagliyor. ucuzlugu, kozmopolitligi ve is imkanlari sayesinde amerika'da baslangic yapan bircok gocmenin ilk adreslerindendir.
  
  san antonio: turumuzun devamindaki bu sehir aslinda texas'taki meksika^* kulturunun en yogun devam ettigi bolge oluyor. ilk ispanyol misyonerliklerinin kuruldugu sehir texas bagimsizlik savasinda da onemli rol oynuyor. bu yonuyle amerika'nin en tarihi sehirlerinden biri oldugunu soylemeden gecmemek lazim.
  
  sehre birakilan birinin meksika'da mi yoksa amerika'da mi oldugunu anlamasi icin biraz zaman gecmesi gerekebilir. restoranlarda, sosyal hayatta ingilizce bilmeden sadece ispanyolca ile yasayan ciddi bir nufus bulunuyor. (bkz: miami) ayni zamanda six flags, seaworld, riverwalk gibi yapilarla sehir ciddi turistik bir huviyet kazaniyor. (bkz: orlando)
  
  birkac dolara lezzetli meksika mutfagiyla doymak isteyenlerin gitmesi gereken san antonio amerika'da temsil ettigi kulturel onemle her amerika seyahatinin bir parcasi olmasi gereken hayati bir sehir olarak on plana cikiyor. eger texas'a geliyorsaniz dallas ve houston'in nufuslarina aldanmadan san antonio'yu ziyaret etmeniz onemle rica olunur.
  
  austin: dallas'a donup triangle'i tamamlamadan onceki son durak austin olacak. austin cografi olarak edwards platosu'nu san antonio ile paylastigi icin cografi guzellik noktasinda texas standartlarinin ustunde yer aliyor. platonun tepelerinden^* kivrilarak akan colorado nehri sehrin icinden salinarak geciyor ve nehrin her iki yakasi da insaattan korundugu icin outdoor ozellikleri baskin olan bir sehir olusuyor. (bkz: barton springs) (bkz: colorado river)^*(bkz: zilker)
  
  ayni zamanda eyalet baskenti olan austin vergi avantajlari sayesinde ekonomik olarak buyuse de, bu buyume gordugum kadariyla sehrin karakterini bozmadan cevre banliyolerle yapiliyor. bu noktada austin sehir merkezi capitol, universite ve altinci cadde etrafinda sekillenen lokal sehir ozelliginden siyrilamiyor ve buyuk sehir olma huviyetine cok yaklasamiyor. bu sehrin dokusunu korumasina yardim edecek ancak kisa vadede seattle, boston, atlanta gibi sehirlerin arasinda anilmasini engelleyecektir. yine bu sebeple dis dunya ile baglari kisitli seviyede kalacak ve bircok uluslararasi kurum ve kurulus dallas ile houston'in gravitasyonundan kacamayarak austin'in kimligini korumasina yardimci olacaktir.
  
  beyaz ve liberal nufus sehrin belkemigini olustursa da, is ve okul sebebiyle akin eden gocmenlerle saglikli bir demografik cesitlilik yakalaniyor. bu ve yukaridaki diger sebeplerle texas'ta en yasanacak sehir olma bayragini kimseye kaptirmiyor austin.
  
  oyle ki, amerika birlesik devletleri'ni tanimlayacak kulturel bir baskent secilse bunun austin olmasi gerektigini dusunurum. cunku yukarida bahsettigim midwest, south ve west'in kulturel kesisimi olma ozelligini en belirgin sekilde tasiyan yer austin'dir. bu 3 kulturden de esintiler bulmak mumkundur. ^*
  
  ozetlemek gerekirse kirsaldaki muhafazakar nufusunu buyuk sehirlerindeki liberal havayla biraz da olsa kiran ancak cografi duzluk ve sosyal gecirgenlik sebebiyle kirsal kulturun, hillbilly'ligin bu sehirlere kolaylikla sokulabildigi ve sirf bu nedenle muhafazakar kimliginden kolay kolay siyrilamayacak eyalettir texas. amerika'daki entelektuel olarak kisitli, buyuk arabalar kullanan, silahindan vazgecemeyen, sahip oldugu zenginligi nasil kullanacagini bilemediginden obeziteyle bogusan nufus texas'i tanimlamaya uzun yillar devam edecektir.
  
  bu nedenle austin ve san antonio gibi tatli sehirlere ev sahipligi yapsa da; kendi basina buyruk baskin bir kimlige sahip olsa da, flyover country ile gereginden fazla ortaklik barindirdigindan ve cografi handikaplarindan^** dolayi hicbir zaman bati yakasi veya dogu yakasinin cazibesine yaklasamayacaktir.
• meteorların büyüklüğünü ifade etmekte kullanılan birim. örneğin hollywood yapımlarında meteorlar "texas'ın tam 6 katı" şeklinde ifade edilir.
• bu gün tek başına bir ülke olsa dünyanın en büyük 9. eğer abd'yi saymazsınız 8. ekonomisi olan eyalet.
  
  ancak üstünde kalan diğer ülkelerden texas'ı çok daha güçlü kılan bir nokta var.
  
  bütün gezegenin enerji sektörü texas'a bağımlıdır.
  
  fosil yakıt tekonolojileri, fosil yakıt sahası teknolojileri, sondaj, boru hatları, endüstriyel otomasyon petrokimya, rafinerileme, etc den bahsedebiliriz.
  
  ama asıl olay rotary-steerable system isimli sondaj teknolisidir.
  
  bu teknolojinin birincil üretici texas'tır.
  
  bu gün, 2021'de, insanlar sibiryadan venezuelaya texas şirketlerinin teknolojilerine muhtaçtır.
  
  sibirya'nın da ötesinde, rus rosneft şirketinin vietnam denizine kurduğu petrol sondaj platformdan 2.1 trilyon değerindeki çin merkezli sinopec şirketinin kullanacağı rsslere iki ülke de texas'a muhtaçtır.
  
  çin halk cumhuriyeti de tek tane bir kullanılabilir, prototipin ötesine geçmiş bir rss üretmeyi başaramamıştır rusya federasyonu da.
  
  japonya, belçika, ingiltere gibi birinci dünya ülkelerinin karada ve denizde bulunan sondaj platformlarında faal durumlarda kullanılan neredeyse tüm rss'ler national oilwell varco yapımıdır.
  
  karadeniz'deki doğalgaz arama çalışmalarını yürüten türkiye petrolleri anonim ortaklığı(tpao) 540 milyar metreküp doğalgaz barındıran sakarya sahasının ihalesini chevren ve exxonmobil'i verirken kurulacak yada transfer edilecek platformlardaki rss sistemleri de yine national oilwell varco yapımı olacak.
  
  günümüzde bilgisayar, işlemci ve yazılım teknolojilerini silikon vadisi göğüslemis olsa da boomerların ti 83 hesap makinesinden tanıyacağı texas instruments, özellikle işlemciler ve dsp konusunda dünyaya muazzam tekonolojik inovasyonlarla katkıda bulunmuş ve bu noktaya gelmesine yadsınamaz faydalar sağlamıştır.
  bunun yanında texas instruments, arayıcı başlıklar, telekomünasyon, hedefleme podları, füzeler ve termal kameralar gibi birçok konuda dünyayı askeri tarihinde önemli bir yer oluşturur.
  
  texas yüzölçümü olarak çok büyüktür (268,596 sq mi yani 695,662 km2) ve pek şaşırtıcı olmayan bir şekilde metropolitan yerleşkeleri de çok çok çok büyüktür.
  
  istanbul'un şehir yerleşkesinin büyüklüğü 1,536 km2'dir houston'un ise 26,000 km2.
  
  exxonmobil'den dell'e birçok önemli şirket texas bazlıdır ve gerek askeri alanda, gerek fosil yakıt ve fosil yakıt teknolojileri alanında, gerek bilgisayar teknolojilerinde, gerek havacılıkta u.s.'ın en önemli powerhouse eyaletlerinden biridir, gezegenin sahibi olmasında payı büyüktür. bu güne kadar üretilmiş 4,604 f-16'nın 3,620'si forth worth, texas'ta üretilmiştir. fort worth'te bulunan air force plant 4 almanya'yı bombalamışb-24lerden, saddam'ın hangarlarını bombalamış f-111e on binlerce uçak üretmiştir, aynı zamanda f-35'in de üretildiği yerdir.
  
  texas ikinci dünya savaşında tüm dünyanın toplamından daha fazla petrol üretti.
  
  750,000 texaslı ikinci dünya savaşında savaştı
  
  şu an amerikada aktif olarak nükleer silah üreten tek tesis texas'tadır.
  
  ev arkadaşım olan kız, round rock, texaslı. kalçasında "succubus" yazan bir dövmesi var.
  
  biraz tehlikeli insanlar oldukları söylenebilir (:
• 1992'de amerikanın kesfinin 500. yılında, abd eyaletlerinin adlarının anlamlarının acıklandıgı bir yazıdan okuduguma gore, texas, kızılderili dilinde arkadas demektir.
• hala bakmadiysaniz (bkz: teksas)
• 1982'den 2017'ye kadar idam ettikleri bütün mahkumların dosya bilgilerini ve infaz edilmeden önceki son sözlerini internete koyan çılgın eyalet.
  
  35 yılda 543 kişiyi infaz etmişler.
  
  incelemek için: texas department of criminal justice
• günlük 10.000 kişilik düzensiz göç almalarından aşırı rahatsızlar şu sıra. anayasalarında yazan federal hükümet her birlik devleti işgale karşı korumalıdır. koruyamıyorsa birlik devlet kendi kendini korur gibi bir ibareyi federal hükümetin anayasa mahkemesi vasıtasıyla görevlilerin konulan telleri kesebileceğine dair çıkarttırdığı karara karşın mahkemede okuyorlar.
  
  yani özetle bu iş kabak tadı vermeye başladı, biz kendimiz hallederiz diyorlar. birçok vatandaş da gerekirse silahla bu düzensiz göç olayına karşı aksiyon alalım diyor.
  
  bu düzensiz göç olayı küreselcilerin her ülke yönetimine emrettiği, ulus devletlerin homojen yapılarını bozarak kontrolü sağlama planlarından biri.
• bir eyalet hayal edin: covid vakalari o kadar cok ki hastanelerin yogun bakim birimleri %100 dolmus, her gun ortalama 5000 kisiye covid tanisi konuyor ve bu eyalette kiliseler hala acik ve mike pence pazar duasina gidiyor. evet, o hayal ettiginiz eyalet texas. bunun bir aciklamasi, mantigi falan yok. dogal seleksiyonla yok olup gidecek nufusun belli bir bolumu, durum onu gosteriyor.
  
  ilave: dun gunluk yeni vaka sayisinin 8000’i devirmesinin ardindan bugun vali, en az 20 hasta bulunan county’lerde, kamusal alanlarda maske giyme zorunlulugu getirdi. kiliseler hala acik sanirim, hala dua ile virusten kurtulacagini dusunenler olduguna eminim.
• california'dan sonra, abd'nin ve tüm dünyanın yeni teknoloji merkezi olacak olan eyaletidir. yazın bunu bir kenara. tüm teknoloji şirketleri texas'a (özellikle austin ve houston'a) o kadar yüklü miktarda yatırım yapıyor ki, son zamanlarda bu durumun farkında olmamak için gerçekten saf olmak lazım.