aziz mahmud hüdayi

• 16 ve 17. yy'larda yaşamış molla/şair.
  
  1541 yılnda koçhisar'da doğdu. istanbul'da molla nasırzade'den dersler aldı. hocasıyla birlikte edirne'ye gitti. sultan selim medresesi'nde hocalık yaptı. şam ve mısır'ı dolaştı. bursa'da müderrislik görevinde bulundu. şeyh üftade'ye intisap etti. celvetiye tarikatını kurdu. çeşitli yerlerde irşad görevini sürdürdü. istanbul'da tekke açtı. aruz ve hece vezniyle şiirler yazdı. dinî-tasavvufî şiirin önemli temsilcilerinden biri sayıldı. 1628 yılında öldü.
• doneminde padisah ruyalari tabir etmis, saray cevresinde hep etkili olmasina ragmen tarikati ile paralel olarak siradan insanlar tarafindan da takip edilmisdir. cargah makamini hakiindaki on yargilari kirip, kendinden once kadizadeler^** tarafindan islam ile iliskili degildir diye yasaklanan semai'yi ve musikiyi savunmustur. turbesi uskudar'dadir.
• menkibe bu ya aziz mahmud hudayi hazretlerinin devlet erkaniyla iyi gecinmesiyle ilgili su olay anlatilir... genclik yillarinda intisab ettigi seyhi uftade hazretlerinden devamli -evladim padisahlar rikabinda yurusun diye dua alirmis. yillar gecip istanbul uskudarda ilim ve irsad ile ugrasirken osmanli padisahi birinci ahmet ile karsilasir. padisah seyhi gorunce hemen atindan inmis ve yerine seyhini oturtmus ve atin dizginlerinden cekip yurutmeye baslamis bir muddet ilerledikten sonra aziz mahmud hudayi attan inip padisaha: - hunkarım, bu revis devlet gelenegine yakismaz. siz sultansınız, ata siz bininiz. benim birkac adım da olsa at ile gitmem, sırf seyhimin duası yerini bulsun diye idi demis. menkibe bu ya...
• türbesinde yazılı bir duası vardır.
  "sağlığımızda bizi, vefatımızdan sonra kabrimizi ziyaret edenler ve türbemizin önünden geçtiğinde fatiha okuyanlar bizimdir. bizi sevenler denizde boğulmasın ahir ömürlerinde fakirlik çekmesin, imanlarını kurtarmadıkça göçmesin."
  amin
• şöyle bir duası vardır. ya rabbi! kıyamete kadar bizim yolumuzda bulunanlar, bizi sevenler ve ömründe bir kere türbemize gelip ruhumuza fatiha okuyanlar bizimdir. bize mensub olanlar denizde boğulmasınlar; ahir ömürlerinde fakirlik görmesinler; imanlarını kurtarmadıkça ölmesinler; öleceklerini bilsinler ve haber versinler ve de ölümleri denizde boğularak olmasın.
• azîz mahmûd hüdâyî efendi, celvetiyye meşâyıhindendir. koçhisârlıdır. bursada, hâcı bayram-ı velînin halîfelerinden, muhammed üftâde hazretlerinden feyz aldı. 1007 de üsküdârda câmi’ ve tekke yaptı. 4. murâd hân tahta çıkınca eyyûbde kılıncını hüdâyî efendi taktı. 1628'de vefât etti. tekkesi yanındaki türbesindedir.
• cok firtinali bir gun de bogazda kayigiyla dalgalari yara yara giderken actigi daha sonra hudayi yolu diye anilan bir yol vardir. en firtinali havada bile bu yolun sakin oldugu, hala bilenlerin o yolu bulabildigi soylenir.
• hakimiyet i milliye caddesi üzerinden girişi olan bir türbesi vardır. (bkz: aziz mahmut hüdayi efendi türbesi)
• (bkz: çilehane)
• (bkz: hudayi yolu)