bilgi ekonomisi

• neoklasik iktisat çerçevesinden biraz uzaklaşalım, yani bağlamımıza süreçleri de dahil edelim. çünkü neoklasik çerçevede bu alan sadece sahte bir "belirsizlik" kavramının anaakım iktisat'a eklemlenmesi yönünde uğraşları içermektedir. aslında neoklasik iktisatın bu alana verdiği ad bile bizim için önemli ipuçları taşıyor. nitekim hem "information economics" hem de "knowledge-based economics", hangisi kullanılırsa kullanılsın, "öğrenme" (hatta unutma!) iktisadının aksine, bilginin akışkan değil durağan olduğunu ima etmekte ve "süreç"i dışsallaştırmaktadır.
  
  ayrıca.. neoklasik iktisatçılar farklı bilgi çeşitleri olacağını düşünmez. halbuki lundvall, "öğrenme iktisadı" (the learning economy) kavramını takdim ettiği makalesinde bilginin dört farklı çeşidinin olduğunu söylemektedir:
  
  ne olduğunu bilmek (know-what): bu bilgi türü vaka ve olgularla (facts) ilgilidir. her türlü bilişim (enformatik) bilgisi bu türe girer.
  neden olduğunu bilmek (know-why): doğada, insan zihninde yahut toplumda süreçlerin ilke ve kurallarını açıklayıcı bilimsel bilgi türüdür bu. üniversitelerde falan öğrenilir.
  nasıl olduğunu bilmek (know-how): bir şeyi yapma yetisini mümkün kılan bilgidir. daha çok üretimle ilişkilendiriliyor olsa da iktisadî kürenin hemen her alanında verimliliğin artırılmasına vesile olur.
  kim olduğunu bilmek (know-who): diğer üç bilginin hangilerinin kimler tarafından biliniyor olduğunun bilgisidir. önemi son zamanlarda gittikçe yükselen ve öyle görünüyor ki yakın gelecekte en fazla belirleyici olacak olan bilgi türüdür.*
  
  * lundvall, b., "the learning economy: challenges to economic theory and policy", "a modern reader in institutional & evolutionary economics" içinde, s. 28-9
• bilgi iktisadıyla ilgilenen anaakım iktisatçıların göz ardı ettiği, bilginin farklı düzeyleri olduğuna dair bir açıklama da geoffrey hodgson nam şukela kurumsal iktisatçıdan gelmiştir. hodgson duyu verileri (sense data), malumat (information) ve bilgi (knowledge) arasında ayrım olduğunu söyler ve bunları tanımlar. buna göre
  
  duyu verileri: beyne ulaşan görsel, işitsel veya diğer uyarıların muazzam bir yığını iken
  malumat: duyu verilerini idrak etme, seçme ve birşekilde anlamlandırma ve dönüştürme süreci ve
  bilgi: ise işlenmiş malumat, yani şu bağlamda bu anlamdayken, başka bir bağlamda çok farklı bir şekilde şu anlamda anlaşılan malumat anlamına gelmektedir.*
  
  * hodgson, g., “economics and institutions: a manifesto for a modern institutional economics” s. 6
• bu ekonomi türü tüm iktisadi sistemlerde bir devrim yaratmak üzeredir.iktisadın spesifikleşmiş mertebesine kaymıştır.bilgi ekonomisinin yaratıldığının çok daha iyi anlaşıldığı şu günlerde neoklasik ya da keynesyen ekonomik sistem teorilerinin pek azımsanmayacak bölümü çürümeye yüz tutmuş durumdadır.çünkü söz konusu dönemlerde üretim faktörleri emek ve sermaye olarak algılanmış ve bilgi hesaba katılmamıştır.ayrıca bu teoriler arz yanlı iktisat düzleminde düşünülmüş, talep hesaba katılmamıştır.ancak günümüzde her konuda patlayan sistemli bilgi veri tabanlarıyla paralel olarak gelişen teknoloji; o çok meşhur emek, sermaye, doğal kaynaklar ve girişimcilik olarak belirlenen üretim faktörlerine teknoloji ve bilgiyi de dahil etmiştir.
  
  bir önemli nokta da, bilgi ekonomisinde artan verimler(azalan maliyetler) kanunun geçerli olmasıdır.duruma şu açıdan yaklaşmakta fayda var: klişe iktisat bilimi tanımları nelerdir?genellikle kıt kaynakların reel bir şekilde kullanılması için gereken tüm faktörler olarak tanımlanabilir.ancak işin içine bilgi girdiği zaman kıt kaynak diye bir olgu söz konusu değildir.bilgi sınırsızdır ve artmaya devam eder.kullanıldıkça verimi de artar.nitekim konuya aşina olanlar leontief paradoksu'nun ortaya çıkmasının nedeninin bilgiyle(abd'li işçilerin yüksek verimi) yakından ilgili olduğunu hatırlayacaklardır.ayrıca bilgi ve teknoloji kullanıldıkça üretim de artar ve maliyetler düşer.bu da klasik ve keynesyen iktisat teorilerinin güncellenmesi gerektiğinin en önemli kanıtıdır.
• bilgi ekonomisi, entelektüel sermayeye dayanan bir tüketim ve üretim sistemidir. çoğu gelişmiş ülkede tüm ekonomik faaliyetlerin büyük bir bölümünü temsil etmektedir. bir bilgi ekonomisinde, değerin önemli bir bileşeni, çalışanlarının bilgilerinin değeri veya fikri mülkiyet gibi maddi olmayan varlıklardan oluşabilir. daha az gelişmiş ülkeler tarım ve imalat temelli ekonomilere sahip olma eğilimindedir. bilgiye dayalı ekonomiler insan uzmanlığı ve ticari sırlar gibi bilgi kaynaklarının ekonomik büyümede önemli faktörler olduğunu söyler.