rastignac

• goriot baba'da ki bir karakter.
• cevdet bey ve ogullari'ndaki ömer'in lakabi. bir digeri ise fatihti.
• (bkz: boyle bir yazar aslinda yok)
• orhan pamuk'un "cevdet bey ve oğulları" adlı kitabında geçer. doğu illerinden birinde, alman bir mühendisle beraber, mühendislik yapan roman kahramanı, rastignaca benzetilir. daha sonra balzac'ın meşhur goriot babasını okudum tabii. ama aradığım edebiyat zevkini bulamadım rastignac'ta. goriot babanın baba yüreğinin acıtan tarafı dışında.
• tam adı eugène de rastignac'tır. honoré de balzac'ın la comédie humaine'indeki başlıca karakterlerindendir ve 18 romanda onu anlatmıştır balzac. karşımıza ilk kez henüz 21 yaşında hukuk eğitimi almak amacıyla taşradaki charente'tan paris'e gelmiş ve vauquer oteline yerleşmiş bir genç olarak le père goriot'da çıkar. sanırım herkesi en çok etkileyen rastignac portresi de bu romanda bulunmaktadır.
  
  le père goriot'da jacques collin ile tanışacak, büyük şehrin büyüsüne kapılacak, "ulan paris seni yenicem ulan!" hırsıyla sosyeteye kendini tanıtmaya çalışacaktır. fakat rastignac'ın sorunu şudur ki, o hırslı olduğu kadar ve hatta belki de hırslarından daha da fazla "insani" bir karakterdir. collin'in verdiği tavsiyeler sık sık aklını çelse de o bunlara fazla itibar etmeyecektir. evet dünyasını genişletmek, sosyetenin tepelerine çıkmak istemektedir, evet ihtirasları çok büyüktür ve bu ihtirasları elde eltmek için çeşitli uygunsuz yollar kullanılabilir ama bunun sınırı nerededir? (benzeri bir sınır sorunu için (bkz: raskolnikov)). onun kaderini değiştirecek olan olay, goriot babanın hayırsız kızı delphine de nucingen ile tanışması ve onun kalbini kazanması olacaktır. artık iddiayı başlatmıştır rastignac ve seslenir parise "à nous deux maintenant !".
  
  toplumsal basamakları birbir tırmanacaktır artık eugène. bankacı olacaktır, iş hayatında toplumsal statüsünü, daha doğrusu delphine'in toplumsal statüsünü kullanacaktır, iki kez bakan olacak, kont olacaktır, deli gibi servetler kazanacak, dün kendisini buraya getiren delphine'i bir anda terk edecek, sonra yine onun kızını almakta bir beis görmeyecektir rastignac.
  
  fakat sonunda les comédiens sans le savoir'da karikatürist jean-jacques bixiou 48 yaşındaki rastignac hakkında şunu söyleyecektir; "300 bin lira gelir elde etti, adalet bakanı oldu, kral onu kont yaptı, nucingen onun oldu, temmuz ihtilalinin iki, hadi bilemediniz üç adamından biri oldu, ama güç onu bazı bazı kısmaktadır ve işte bunun için o bizim yanımıza gülmeye gelir."
  
  evet eugène o kirli pansiyonda kalırken hayal ettiklerinden çok ötesini elde etmiştir ama geri dönüp bakınca ne goriot baba ile ne de o kokuşmuş collin ile ettiği sohbetlerindeki adam olamayacak, o kadar hayal edemeyecektir. artık, paris sokaklarına dişlerini sıka sıka haykırdığı hayallerindeki delikanlı olamayacaktır bir daha. aslında kaybetmiştir iddiasını rastignac. sonunda yine paris kazanmıştır.
  
  işte bu yüzden insanlık komedisidir belki de...
• (bkz: eugene de rastignac)
• rastignac'ın bakanlığa yükselmesi hangi kitapta görülüyor? goriot baba'dan sonra okuduğum balzac romanlarında hep bu konuyla karşılaşmaya çalıştım. kitap ismi verebilir misiniz?