divan edebiyatından şahane beyitler

• hayretî'den:
  
  "ne süleymân’a esirüz ne selîm’üñ kulıyuz
  kimse bilmez bizi bir şâh-ı kerîm’üñ kulıyuz
  
  (biz, ne süleyman’a tutsağız ne de selim’in kuluyuz
  bizi kimse bilmez ki biz, kerem sahibi bir şah’ın kuluyuz)"
  
  yavuz sultan selim ve kanuni sultan süleyman dönemlerinde yaşamış vardar yeniceli hayretî, boyun eğmeyen bir kişiliğe sahiptir. rivayete göre saraya sunduğu kasideyle pargalı ibrahim paşa'nın dikkatini çeker ve paşa; bu konuda hayâlî'ye, "hemşehrin hayretî'yi bilir misin? geçenlerde bize bir kaside sundu. hoşça bir şaire benzer." der. hayâlî de hayretî'yi gözden düşürmek için ayağına gelen bu fırsatı tepmez ve "bilirim paşam, cesurdur. ne padişah huzurunu ne de paşalara yakınlaşmayı arzular. istiğna sahibidir. hatta bu konuyla ilgili bir gazel söylemiştir. öyle kuvvetli bir matlası (gazelin ilk beyti) vardır ki ona nazire bile diyemedim." yanıtını verir ve üstteki beyti okur, över gibi gözüküp yerer hayretî'yi. pargalı ibrahim paşa hem sinirlenir hem korkar çünkü beyitte yavuz ve kanuni geçmektedir. paşa, yine de hayretî'nin kasidesini karşılıksız bırakmaz ve ona düşük bir tımar verir. hayretî onurlu davranarak tımarı reddeder ve "gam-ı dünyadan el yumak dilersen hayretî cehd it / gözün yaşı gibi yüz üzre var vardar'a azm eyle" diyerek vardar'ın yolunu tutar. daha ayrıntılı anlatım burada.