asker kaçakları

• milli mücadele sırasında hayli ciddi bir sorun olan ve hatta bunun için özel bir kanun (bkz: firariler kanunu) çıkarılan asker kaçakları meselesine hâl çareleri aramak amacıyla toplanan 1920 tarihli tbmm gizli oturumunda, hem kuva-yı milliye (bkz: #158711168) hem de diğer asker firarilere değinen konya milletvekili mehmet vehbi efendi şöyle bir yorum yapmış:
  
  vehbi b. (konya) — ordudaki firarı; arkadaşlarımızın hepsi biliyor. konyadan 200 kişi bindiriyorlar, karahisara ancak 30 kişi muvasalat ediyor. 300 kişilik bir asker kafilesi 3 gün sonra 150 kişiye iniyor. (s.3) https://www5.tbmm.gov.tr/…01/cilt01/gcz01001028.pdf
  
  300 kişinin 3 günde yarı yarıya azalmasına benzer bir durumu, tbmm'deki gizli oturumdan 4 yıl kadar önce, yani 1916'da, osmanlı ordusunda görevli alman subayı friedrich freiherr kress von kressenstein da yaşamış. filistin'e gitmek üzere istanbul'dan 10.057 adamla ayrılan 24. tümen, hedefe vardığında 4.635'e düşmüş!
  
  "the german general friedrich freiherr kress von kressenstein, in a report he wrote to army group headquarters on 20 october 1917, describes how a division (the 24th) that departed from istanbul-haydarpaşa terminal with 10,057 men arrived at the palestinian front with only 4,635. 19% of the men had to be admitted to hospitals since they were suffering from various diseases, 24% had deserted and 8% were allocated on the way to various local needs"
  
  mevzuya dair hayli faideli bir eric jan zührer makalesi bırakayım buraya: osmanlı'nın son dönemi ve milli mücadelede asker kaçakları