kefal

• mugilidae familyasından mugil cephalus bilim adlı balık. has kefal. ancak bir çok cins adı altında başka türü de bulunmaktadır. altınbaş kefal (liza aurata), platerina (liza ramado), kobar (nubar- liza saliens), dudaklı kefal (oedalechilus labeo) ve rus kefali (mugil soiuy) bunlardan başlıcalarıdır.
  
  20 cm den 100 cm e kadar boylarda olabilir. has kefalin ufağına gambot, platerinanın ufağına ilarya denir. ama günümüzde hepsine birden ilarya denmektedir. kefalin ismi latince cephalos dan gelir. latince cephal da kafa demektir. kalın ensesi ve üstten basık geniş kafası sebebiyle bu isim verilmiş olabilir. kefal torpil şeklinde, kuyruğu palet gibi gelişmiş, çevik bir balıktır. sırtı genelde koyu lacivert, yanları lacivert ve sarımsı hareli duman rengi, karnı beyazdır. kafası geniş, buna rağmen gözleri ve ağzı küçüktür. yemini emerek ve süzerek yer. hem alışmadığı yemi yememesi hem de beslenme şekli bana sazanı hatırlatan bir balıktır.
  
  avcılığı:
  füze şeklinde ve çok zeki ve kıvrak bir balıktır kefal. kefal gibi atlamak tabirini çürütürcesine kıbrıs olta takımı hariç belki de yakalanması en zor balıklardan birisidir. ağ atarsınız üstünden sıçrar, olmadı altından kumu deşip çıkar, yemi uzaktan içine çekerek iğneye değmeden yutar. kefal, mehtaplı gecelerde suyun dışına sıçrar bazen ve varlığını belli eder. kefal kurtçuk, mayasız hamur, ekmek veya balık içorganı dışında pek bir yeme atlamaz. bu yemlere de alışık ise atlar. kimi usta balıkçılar kefali günlerce bir yemi denize dökerek alıştırır sonra oltaya aynı yemden takıp avlarlar. avda kullanılacak iğne çok küçük olmalı (10 no ve altı) ve yem bütün iğneyi kaplamalıdır. balık oltaya vururken eli hiç oynatmamalı, yem iyice ağzına girip kefal sürüklemeye başladığı zaman kuvvetle çekilmelidir. çarpma ile de avlanır kefal, serpme ile de. hatta en verimli av şekli serpmedir. ancak bu son ikisi bence amatör avcılık ruhuna uygun değildir. mantarlı kıbrıs takımı ve kepçe de kefal avında kullanılmaktadır.
  
  kefallerin garip davranışları da vardır: kimi kefal sürülerinin önden öncü olarak yavru kefalleri gönderdiği ve sonra kendilerinin geldiği bilinmektedir. eğer yavrulara bir şey olursa sürü yerini değiştirir. ayrıca su ısısının ani değişimlerinde kefal vurgun yemiş gibi su yüzeyine çıkar ve elle bile tutulabilir. kışın da çok ani bastıran kar yağışı zamanlarında kefalin iris tabakası yağlanır ve etrafını fazla göremez, hayatta girmediği dalyana bile girer(miş).
  
  kefal yavruları, ispari ve zargana ile birlikte levrek avcılığının bir numaralı canlı yemidir. aynı zamanda lüfer, kofana avında yaprak olarak da kullanılabilir.
  
  ekonomik değeri;
  orta derecededir. genelde bataklık ve çamurluk yerleri seven kefalin kayalık ve temiz yerlerde yakalananları fırında lezzetli olur. ancak nerede yakalanırsa yakalansın, balık temizlenirken karın içindeki siyah zar bir gazete parçası sürtülerek çıkartılmalıdır, aksi takdirde ete pis bir tat ve acılık verir. kılçığı da dikkatli olmayı gerektirecek kadar keskindir kefalin, dile damağa girer.