hazarlar

• rivayete göre bizans "hristiyan olun" diye araplar da "müslüman olun" diye kulis yapmaya başlayınca hazar hakanı üç semavi dinden bulabildiği en büyük din alimlerini çağırtmıştır. sonra da müslüman din adamına sormuştur:
  - hristiyanlık mı size daha yakın musevilik mi?
  - musevilik ehven-i şerdir. hiç olmazsa şirk koşmazlar.
  sonra hristiyan din alimine dönerek:
  - müslümanlık mı size daha yakındır musevilik mi?
  - musevilik daha yakındır. onların kitabı eski ahittir. müslümanların kitabının ise bizde yeri yoktur.
  
  hazar hakanı da bu beyanlara dayanarak: "ikiniz de museviliğin hak yol olduğunda mutabık olduğunuza göre biz de museviliği seçiyoruz" demiş ve hazar imparatorluğu'nun yüksek halk tabakası musevi olmuştur.
  
  rivayet bir yana, hazarlar o zamanın bizansından da araplarından da ayrı bir güç odağı oldukları için ikisinin dışında bir din seçmiş olmak için museviliği seçmişlerdir.