les conquerants

• dilimize attila ilhân tarafından kanton'da isyan" adıyla çevrilmiş bir andre malraux eseri. les conquérants, 1967 yılında çevrilip, varlık yayınları tarafından basılmıştır. eserin başına bir "çeviri günlüğü" eklemiş olan attilâ ilhan, 29 mayıs tarihine şu notu düşmüş:
  
  "
  kitabın adını olduğu gibi çevirmek bana yanlış görünüyor. les conquérants, fâtihler anlamına bir kelime. gerek osmanlıcadaki tarih yükü gerekse ünlü fâtih'le çağrışımlara sebep olması yönünden, biz, bu kelimeye fransızların verdiği- burda malraux'nun altını çizdiği- ikinci anlamı veremiyoruz. türkçenin somut karakteri de bunda rol oynuyor olmalı. fetih bir yeri almak bizim için, fâtih o yeri alan, fâtihler de alanlar; dil kurumu sözlüğü, il açan demiş, o biraz daha yatkın kelimenin fransızcasına ama yine de tam kapsamıyor. gerçekte malraux fâtih diye moskovalı "tutucu" komünistlere göre daha atılgan, bilinçli ve insan saydığı garine tipi devrimcilere diyor: eylemi dogmaya değil doğrudan hayata uyarlıyanlara, sonucunu dogmaya göre değil, insana göre değerlendirenlere! bu anlamda onun fâtihleri durmaksızın kendilerini aşmaya çalışan, bu yüzden durmaksızın koşullarını zorlayan eylem hızlıları. bir yerde nasıl demiş: ' eylem felsefeden önce gelir'. claude mauriac hemen tamamlıyor arkasını: ' bunu sakın felsefeyi ihmal ediyor, anlamına almayınız'. türkçesine "kanton'da isyan" demeyi düşünüyorum. bakın neden: bir kere kanton kendisi emperyalizme isyan etmiştir, ayrıca general tang, sonra ingilizlerin adamı, general çeng-tiyung-ming kanton'a isyan ederler, romana "kanton'da isyan" demek için daha ne olsun?
  29 mayıs 1967, pazartesi
  karşıyaka, izmir
  "