milgram deneyi

• otoriteye itaat alanında araştırma için stanley milgram tarafından yapılmış deney..
  
  40 denekten 24 tanesi 450 volta kadar çıktı. oran %65 idi. hiçbiri 300 volttan önce deneyi bırakmadı. deney 1965-1981 arasında farklı araştırmacılar tarafından birçok ülkede tekrarlandı. almanya'da bu oran %85'e kadar çıktı.
  
  deney bir kaç kez daha farklı ortamlarda tekrar edildi. deneklerin itaatkarlıkları bilim adamına ya da öğrenciye yakın olmaları ile değişiyordu. mesela bilim adamı odaya girmeyip, talimatları telefon ile verdiğinde 450 volta kadar çıkan deneklerin sayısında azalma oldu. başka bir düzenekte öğrenci ile öğretmen yan yana oturtuldu ve denekten,öğrencinin kolunu tutması istendi. şokun etkisini gösterebilmesi için kabloları bastırması gerektiği söylendi. denekler öğrenci ile temasta bulunduklarında bilim adamına itaat edenlerin oranında azalma gözlendi. ancak asıl ilginç olan dokundukları birine 400 volt elektrik vermeleriydi! hiçbiri şokun kendisini de etkileyebileceğini düşünemedi.
  
  deneyin başka bir versiyonunda milgram, bridgeport'ta salaş bir ofis kiraladı. yale ile hiçbir ilişkisi olmayan "research associates of bridgeport" adlı bir kurumun deneyi gerçekleştirdiği izlenimini yarattı. böylece yale üniversitesi'nin deneklerin davranışlarında üzerindeki etkisi ortadan kaldırılmış oldu. ancak sonuçlarda büyük bir değişikliğe rastlanmadı.
  
  başka bir düzenekte deneğin yanına bir ya da iki öğretmen daha katıldı. tabi ki onlar da öğreci gibi ekiptenlerdi. bu iki kişinin varlığı katılanların davranışlarını büyük ölçüde etkiledi. iki sahte öğretmen de devam etmeyi reddettiklerinde 40 denekten sadece dördü 450 volta kadar çıktı. diğer versiyonda deneğin yanına sonuna kadar itaat eden bir öğretmen vardı. bu şartlarda da 40 denekten sadece 3 tanesi bilim adamına karşı geldi.
  
  bütün deneylerde erkekler kullanılıyordu, bir deney kadınlar üzerinde yapıldı ve sonuçlarda değişiklik olmadığı gözlendi. ancak kadınlar erkeklerden daha sinirli ve stresli davranışlar gösterdiler.