erzurumlu ibrahim hakkı

• "hakka yaklaşmak yalvarmakla olur. insanlara yaklaşmak ise onlardan bir şey istememekledir."
• evrim teorisi ile ilgili bilgileri, (bkz: #8828024), muhtemelen ibn miskeveyh kaynaklıdır. niyeyse kaynağını saklı tutmuştur, ki erzurumlu bir dadaşa bu davranış hiç yakışmamıştır.
• "deme şu niçin şöyle
  yerincedir o öyle
  bak sonuna sabreyle
  görelim mevla neyler
  neylerse güzel eyler"
• zakir ve şakir adında iki oğlu vardı.
  zakir, ibadetine düşkün, oldukça dindar birisiydi.
  şakir ise, meyhaneden çıkmayan alkol bağımlısı...
  bir gün ibrahim hakkı efendi zakir'i yanına alır.
  "benimle gel, bir yere gideceğiz." der.
  koyulurlar yola...
  giderlerken meyhanenin önüne gelirler.
  zakir'e, "burada bekle" der ve girer meyhaneye.
  şakir köşede bir masada sızmış...
  ibrahim hakkı efendi meyhaneciye sorar:
  "oğlumun ne kadar borcu var size?"
  meyhaneci şaşırır ve utanarak borcunu söyler.
  ibrahim hakkı efendi oğlunun tüm borcunu öder ve çıkar.
  zakir ile devam ederler yürümeye.
  bir uçurumun kenarına gelirler ve zakir'e şöyle der:
  "bugün kırklardan biri vefât etti. atla, kırklara karışasın."
  o sırada havada da otuz dokuz tane kuş dönerek uçmaktadır.
  zakir bütün ilmine rağmen bir an tereddüt eder.
  o esnada meyhanede sızmış olan şakir uyanır.
  borcunu ödeyip çıkacaktır. meyhaneci:
  "baban tüm borcunu ödedi." der...
  şakir, büyük bir utanç duygusuna kapılır ve düşer yollara.
  ağlaya ağlaya babasının yanına, uçurumun kenarına gelir.
  ve tam o esnâda şakir, "hakkını helal et baba." der.
  "bismillâh!" diyerek tereddütsüz bir şekilde atlar uçurumdan.
  göğe, kırklara karışır...
  erzurumlu ibrahim hakkı -kuddise sirruh- zakir'e döner ve der ki;
  
  harâbat ehlini hor görme zakir,
  defineye mâlik virâneler var.
• 1700'ün başlarında erzurum'da doğmuş.6-7 yaşlarındayken annesi ölünce babası onu amcasına emanet edip tasavvufun peşine düşmüş ve tillo'da ismail fakirullah'ın öğrencisi olmuş.ibrahim hakki da babasini bulmak için oraya gidince o da ismail fakirullah'ın öğrencisi oluvermiş.serpilmiş, yetişmiş gel zaman git zaman bi' alim olmuş.gökbilimi, felsefe ve edebiyat konularıyla ilgilenmiş.hocası ismail fakirullah öldükten sonra, ona olan saygısını göstermek için ölçmüş, biçmiş , hesaplamış ve ismail fakirullah'ın türbesinin (türbe i. mahmud`un isteği üzerine yapılmış.) karşısındaki tepeye ufak bir penceresi olan harçsız bir duvar örmüş.her sene 21 martta güneş tepenin arkasından görünür görünmez bu pencereden geçer, ismail fakirullah'ın türbesinin pencerelerinden yansıyarak geçer ve çeşitli açılarla yansıtılmış ışık kısa bir süre için ismail fakirullahın kabrini aydınlatırmış.yansımayı kabrin üzerine denk getirmek için pencerelerin yerlerini, açıları felankendi belirlemişmiş. (bkz: ne gereği var)
• mersin dumlupınar lisesinde son sınıfı okurken din kulturu ve ahlak bilgisini donem odevi siralamasında birinci sıraya yazıp donem odevi olarak bu sahsın hayatı ve eserlerine bir goz atmıstım. marifetname adlı eser baya kalın olup icinde neredeyse yok yoktur. astronomi, matematik ve basının en cok hosuna giden yonuyle cima vakitlerine gore dogacak cocugun karakter analizi bile vardı. bi de guzel kadın nasıl olmalı gibisinden bisiler vardı onuda yazayım tam olsun:
  
  ey aziz, malum olsun ki filozoflar , kadin uzuvlari kiyfeti konusunda demisler
  ki:
  hus-u zenane delil otuziki resm bil
  dort yeri lazim siyah sac kas kirpik goz ah
  dort yeri ak ola zeyn levn ve diş ve zufr ve ayn
  dort yeri lazim kizil had ve leb ve lisse dil
  dort yeri vasi gerek kas goz ve sine gobek
  dort yeri ziyk ola derc enf ve simah ibt ve ferc
  dordu kebir ola niz sedy ve serin biz' ve diz
  dordu kucuk olmali enf agiz ayag eli
  savt beli ince hem seklide bir nice hem
  lahmi semin ve tari olmali kildan beri
  boyle kiyafetli ten olsa guzeldir ol zen
  boyle ki zen hub olur hulki de mahdud olur
  
  aciklamasi: kadinin guzelligine delil olarak otuz iki resim bil. dort yeri
  siyah lazim: sac, kas, kirpik ve goz. dort yeri ak ola: renk, dis, tirnak ve
  goz. dort yeri kizil lazim: yanak ,dudak, diseti ve dil. dort yeri genis gerek:
  kas, goz, gogus ve gobek. dort yeri dar olmali: burun, kulak, koltukalti ve
  ferc. dordu de buyuk olmali. gogus, kasik, biz' ve diz. dordu kucuk olmali:
  burun, ayak, agiz ve el. sesi ve beli ince, sekli de nice! eti dolgun ve taze
  olmali, kildan da beri olmali. boyle kiyafetli ten olsa ,guzeldir o kadin .
  boyle kadin guzel olur . ahlakida sevimli olur.
  
  bununla birlikte aynı sahsın bi de matematik konusunda koklu sayıları hesaplamaya yarayan bi formul gibisinden bisisi vardı ki mesela kok 2 nin 1.41 oldugu hesaplanabilmesine ragmen asal sayılarda yuzde birlik bir hata veriyodu diye hatırlıyorum.
  mezarı su an siirte baglı tillo diye bi yerde olan bu sahısın yanlıs hatırlamıyosam geceleri yıldızlar arasında dolastıgını ve yıldızları tillonun sokaklarını bildigim gibi bilirim gibi de bir sozu vardı. bunlarla birlikte bi de turbesine giren isikla ilgili bir olay vardı (bkz: ibrahim hakki).ama ben odevi yaparken bu yazılan olay restorasyon icin mi baska bi nedenlemi duvarlar onarıldıgı icin gerceklesmiyodu.
• olümünün üzerinden yillar geçmesine ragmen hala; istanbula gittigi bir vakit dört esine birden yazdigi çogulcu ask mektuplari ile, fenotip destekli kisilik yorumlari ile ve birlesme anin vakti hakkinda getirdigi ilginç ve derli toplu yorumlari ile anadolu nun renklerinden biridir kendisi.. kendisi hakkinda ilginç bir hikaya de naklolunur:
  
  birgun ibrahim hakki bir sebeple yolculuk ederkene dinlenmek ve yeme içme ihtiyacini karsilamak için bir hana girer.. girdigi handa kendisini karsilayan hancinin kisa boylu çilli ve tiknaz oldugunu görünce hemen ilmince bir yorumda bulunur ve bu tipte insanlarin hirsizklari ile meshur olduklarini hatirlar.. isin garibi uyurken bile kendini ve esyalarini kollamasina ragmen hancinin hirsizlga yeltenmemesi ve kendisine çok hurmet gösterip iyi davranmasidir.. ibrahim hakki handa konaklama isini hallettikten sonra kendince yanildigini kabul eder ve selamet ister hancidan.. yine ayni hürmet ve saygi ile yolculanan ibrahim hakki kendine kizar durur.. ama bir iki koy katettikten sonra bakar ki üzerine binmis oldugu at degil essektir.. yüzünde hakli çikmanin sinsi gulumsemesi ile elinden gitmis olan atinin üzüntü verici ifadesi ayni anda gark olur.. boyle de bir hal rivayet olunur..
• "katreyiz alemde, lakin dillerde derya olmuşuz" diyen kişi.
• murat bardakcının 2 temmuz 2000 de yazdıgı yazıya gore erzurumlu ibrahim hakkının olusturdugu cima vakitlerine gore cocuk karakteri su sekilde:
  
  meyve ağacı altında cima edenin veledi zalim olur.
  cima sırasında konuşanın veledi dilsiz olur.
  yorganın altına girmeyip yıldızların altında cima edenin veledi münafık olur.
  başkalarının yanında cima edenin veledi hırsız olur.
  ister zorla, ister rızayla yapılsın, hamamda cima edenin veledi ahmak olur.
  ayın ilk gününde, on beşinde veya son gününde cima edenin veledi deli olur. ama ayın ilk günü sabaha yakın cima edenin veledi cömert olur.
  öğleden evvel ve sonra cima edenin veledi şaşı olur.
  ramazan bayramı gecesi cima edenin veledi anaya ve babaya ási olur.
  kurban bayramı gecesi cima edenin veledi dört veya altı parmaklı olur.
  şaban ayının tam ortasının gecesinde cima edenin veledi münafık olur. erle avratın bundan sakınmak için üzerlerini örtmeleri şarttır.
  güneşe karşı ve ayakta cima edenin veledi altına işeyici olur.
  baldızını düşünüp cima edenin veledi hünsá yani çift cinsiyetli olur.
  cimada kadının cinsel organına bakan erkeğin veledi ya orta malı olur, yahut kör olur.
  cimada öpüşenin veledi sağır olur, ezan okunurken cima edenin veledi yalancı olur.
  yolculuğa çıkılacak günün gecesinde cima edenin veledi malını-mülkünü asilik yolunda harcayıcı olur.
  karnı aç iken cima edenin veledi zayıf, tok iken cima edeninki ise şişman olur.
  hasta avratla cima edenin veledi de zayıf ve hasta olur.
  boşalma sırasında hatıra ne gelirse, veled öyle yaratılır. çirkin yüzler hayal edenin veledi çirkin ve ayıplı, güzelleri hatıra getirenin veledi ise güzel yüzlü olur
  pazartesi gecesi cima edenin veledi álim ve sofu olur.
  salı gecesi cima edenin veledi cömert ve şefkatli olur.
  çarşamba gecesi cima edenin veledi katil ve kavgacı olur.
  perşembe günü öğleden evvel cima edenin veledi álim olur ve şeytan o çocuktan kaçar.
  cuma namazından evvel cima edenin veledi ya cennete girer yahut şehid olur. cuma gecesi cima edenin veledi ise ibadetine düşkün, içten ve samimi olur.
  cumartesi gecesi cima edenin veledi şárib-i hamr (şarap içici, bugünkü anlamıyla alkolik) olur.
  pazar gecesi cima edenin veledi eşkiya olup yol keser.
  
  murat bardakcı yazmamıs ama bunların altında kitapta yanlıs hatırlamıyosam bu yazılanların tecrubeyle sabitligi ve denenmemesi hakkında bir de yazı vardı.
• gerçek bir jeoloji, astronomi ve matematik bilgini.
  
  en ünlü kitabı marifetname'yle aydınlanmaya başlamak isteyenler için:
  
  şimşek ve yıldırımların kaynağı:
  
  "allah'u teala bulutların sevki için ra'd adında bir melek yaratıp,bu meleği mikail (a.s)'a tabi kılmıştır - ki bu melek,meleklerin en küçüğüdür-
  bu meleğin demirden bir kamçısı vardır.onunla bulutları deve güder gibi sevk eder.şiddetli vurduğunda kamçısından çıkan ateşe şimşek derler.bu ateşin yere düşen kıvılcımlarına yıldırım derler.korkutucu ses olan gök gürültüsü,meleklerin en küçüğü -ra'd-'ın sesidir ki,allah'u teala'yı hamd ile tesbih eder.böylece bulutları gidecekleri yerlere götürür"
  
  yıldız kayması nasıl oluşur?
  
  "allah'u teala küçük bir melek tayin ederek,batan gezegen ve yıldızları,kaf dağının arkasındaki bir derya içinde kendi doğuş yerlerine getirirler.ayrıca yıldızlardan kopan ateş parçaları ile de,haber almak için semaya çıkan şeytanları taşlarlar ve yakarlar.halk arasında buna "yıldız kayması" denir."