karya

• tarihin babası bodrumlu herodot'a göre, karyalıların ismi efsanevi kurucu kralları kar'dan türemiştir. dilbilim araştırmaları karya dilinin yunan dillerinden biri değil, yerli bir anadolu dili olduğunun kanıtlarını ortaya koymuştur. keza halikarnas balıkçısı da bunun böyle olduğunu çok önceden söylemişti. karyalıların anadolu'nun yerlileri olduğu inancını taşıdıkları yine herodot tarafından belirtilmektedir.
  
  karyalıların, anadolu'nun daha eski bir halkı olan lelegler ile ilişkileri olduğuna dair işaretler bulunmaktadır. lelegler hakkında tarihçi strabon, karyalıların ve leleglerin aralarında birbirlerini ayırt edemeyecek ölçüde karışmış olduklarını yazmaktadır. karyalıların ve leleglerin bir arada anadolu'ya yerleştiği kabul edilir. diğer taraftan leleglerin en azından bir kısmının uzun süre özgün bir kimlik taşıdıkları, karya satrabı mausolos'un (hani bodrum'da adına mozolesi olan) halikarnas'ı başkent edindikten sonra çevredeki leleg yerleşimlerinin nüfusunu yeni başkentinde iskan etmiş olmasından anlaşılmaktadır. karya sözcüğünün de, hititçe ile akraba olan luvi dilinde "uç ülke, sarp ülke" anlamına gelen "karuwa" sözcüğünün eski yunanca'ya geçmiş hali olduğu söylenir.
  
  karyalılar, bir deniz halkı olarak başlangıçta denizcilikle uğraşmış, kıyılarda eski yunan kolonilerinin kurulmaya başlamasından sonra iç bölgelerde de karya hakimiyeti ve kültürü devam etmişti. milattan önce altıncı yüzyılda karya, pers imparatorluğu'nun bir satraplığı haline gelmiştir. yerli hanedanın ve pers satrabının yaşadığı en önemli şehri ve başkenti halikarnas (bodrum) olmuş, diğer önemli yerleşimleri arasında mylasa (milas), latmos (bafa gölü kıyısındaki kapıkırı köyü), laodikeia (denizli), tabae (kale), mindos (gümüşlük), ve alabanda (çine) yer almıştı. başka bir karya kenti olan afrodisias ise, karya bölgesinin milattan önce 334'de büyük iskender tarafından fethedilmesinden sonraki dönemde önemini bizans imparatorluğu kurulana kadar sürdürmüş bir antik çağ merkezi haline gelmişti. ilki halikarnas'da hüküm sürmüş, ikincisi ise mylasa merkezli kurulduktan sonra karya'nın bu liman kentine sonradan taşınmış iki hanedan öne çıktı. idima'da (akyaka) üçüncü bir hanedanın hüküm sürmüş olabileceğine dair ihtimaller de öne sürülmektedir.
  
  en bilinen karyalılar arasında salamis deniz savaşı'na (mö 480) katılmış olan dünyanın ilk kadın amirali 1. artemisia, en meşhur satrap olan mausolos, karısı 2. artemisia ve ada sayılabilir. (bodrum kalesi müzesinde mumyası bulunan ada'yı, büyük iskender satrap olarak tayin etmişti.)
  
  roma imparatorluğu döneminde ismini duyurmuş bir diğer karyalı da milattan sonra 49'dan itibaren birkaç olimpiyatta şampiyonluk elde eden boksör melankomas olmuştur.
  
  aydın inciri de botanik bilimine "ficus carica" şeklinde geçmiştir.
• karya genel olarak dağlar prensesi su perisi olarak tanımlanır.
  ayrıca karya veya karia güneybatı anadolu'da ana hatlarıyla büyük menderes nehri güneyi ve muğla ili kuzey kısımları arasındaki bölgeye denk gelen coğrafyanın eski çağlardaki ismidir. homeros, ilyada destanında karyalıllar’ı anadolu’nun yerli halkı olarak anar ve troyalılar’la birlikte anadolu’yu yunanlılar’a karşı savunduğunu söyler. günümüzde erkek ve bayan ismi olarak kullanılır. tolga çandar' ın oğlunun ismi de karya' dır.
• ayni zamanda buyukada'da karacabey koyu'nun bulundugu bolge...eski bir bizans yerlesimi olup iv. hacli seferi sirasinda yakilmis, kimi zaman korsanlarin saldirilarina ugramis, 16. yy'daki depremde olusan cokuntuler sonucu buyuk hasara ugramis bir bolgedir.merkezinde ayakta kalan tek buyuk yapi olan aya nikola manastiri yer alir.
  
  karacabey koyu ne yazik ki sonradan doldurulmus olup eski adalilar koy doldurulmadan once karya limaniyla kimi harabelerin kiyiya yakin derinliklerden gorulebildigi rivayet ederler.
  
  karya'da her yıl 6 aralık'ta aya nikola yortusu yapılır. çesitli ulkelerden gelen pekçok insan karya'yı ziyaret ederler ve manastırdaki anma törenlerine ve ayinlere katılırlar. bu küçücük ve sakin yerleşke hiç olmadığı kadar kalabalık ve canlı olur o gün...
• eskiden bakırköy'de istanbul caddesinde bu adda bir sinema vardı.
• kar kraliçesi
• dilleri çözülebilmiş değil. bilinen dil ailelerinden birine mensup değil. homeros, onlar için, ''bar bar konuşan karyalılar'' diye yazmış. bizim barbar diye ''medeniyetsiz'' manasında kullandığımız kelime, eski çağda yunanca konuşmayan kavimler için kullanılıyordu. homeros'un bu saptaması, halikarnas balıkçısı'nın karyalıların ve grek kökenli bilinen, anadolu'da mukim pek çok diğer halkların da yunan kökenli kavimler olmadığını, anadolu uygarlıklarından olduklarını kanıtlar nitelikte. karyalıların yunan sayılmalarının - yanlış - kaynağı da, zamanla kendi dillerini yitirip yunancayı benimsemiş olmalarıdır.
• antik yunan'da bir uygarlık ismi olup, anadolu'nun sönmeyen ateşi demek imiş.
• yeni nesil ebeveynler arasında meşhur olan isim. tabi ebeveynlerin annesinin adını da ön ad olarak ekleyince ilginç kombinasyonlar da ortaya çıkabiliyor.^*
  
  (bkz: neriman karya)
• anadolu'nun likya, hurri, luvi, kaşka, hatti, hitit, frigya ve lidya uygarlıkları gibi en eski, temel uygarlıklarındandır.
  
  karia, anadolu'nun güneybatı kesiminde yer almakta olup batıda ege denizi ile sınırlanmıştır. kuzeyde iyonya, kuzeydoğuda lidya, güneydoğuda likya bölgeleriyle çevriliydi.
  
  pers imparatorluğu yönetimindeki karya'nın satrabıydı.mausolus en ünlü ve başarılı satrap olarak bilinir kendisi için halikarnassos'ta yaptırılan ve maussollos mozolesi olarak bilinen anıt mezarla tanınır. bu mezar o kadar ünlüydü ki, büyük mezarlar için 'mozole' teriminin ortaya çıkmasına neden oldu.
  
  karia, m.ö. 6. yüzyılda pers egemenliğine girmiştir. helenistik dönemde büyük iskender'in fetihlerinin ardından karya, yunan ve yerel kültürlerin bir karışımını yaşamıştır.
  
  roma döneminde karya, asya eyaletinin bir parçası haline geldi. şehirleri gelişmeye devam etti ve sanatsal ve mimari güzellikleriyle tanınmıştır.
• kadıköyde dr esat ışık caddesinin sonunda bulunan bir eğitim ve danışmanlık kurumu. sloganı da karya var ya!