osmanlı'da aleviler hakkında yazılan fetvalar

• müslümanlar!
  bilin ve öğrenin ki şu kızılbaşların yaptığı hiçbi şey uymaz edebe!
  bu sapıklar ve onların islam dışı dinleri yok edile!
  kapusundakü köpeğüne kadar kesüle,
  gebertülmeden önce de,
  suratlarına bakıp "türk!" denüle!
  etrakı biidrak sövüldüğünü anlamaz ise,
  bu kez suratına tükürüle!
  
  hala dönmez iseler bin yıllık yollarından,
  kızıl gomünüst denüle,
  cümlesü aleve verüle!
  alevine yanar iken,
  'nası olsa aleviydi' denüle...
  
  leşlerü kuyulara tepüle,
  'murat the hırvat' bu işe memur edüle!
  yenüçerülerün başu,
  esküçerülerün mezar taşu ezüle!
  
  hala dönmez iseler bin yıllık yollarından,
  kızıl gomünüst denüle,
  cümlesü aleve verüle!
  alevine yanar iken,
  'nası olsa aleviydi' denüle...
  
  haşmetlümüzün haremünü gözlerken not ettüğüm binbir türlü sapukluk,
  her fırsatta onlara mal edüle!
  erkeğü işine yaramaz ise kesile,
  karısını kızını al evine, yap köle!
  
  hala dönmez iseler bin yıllık yollarından,
  kızıl gomünüst denüle,
  cümlesü aleve verüle!
  alevine yanar iken,
  'nası olsa aleviydi' denüle...
  
  bunların köyüne elbet cami dikile
  bir dene yetmezüse camileri ikile
  hala giderlerse kafalarının dikine
  beslemeyelim, asalım bunları netekim!
  
  hala dönmez iseler bin yıllık yollarından,
  kızıl gomünüst denüle,
  cümlesü aleve verüle!
  alevine yanar iken,
  'nası olsa aleviydi' denüle...
  
  ara sıra yüz verip yemeğe davet edile!
  aralarından bir kaçu meclüse getürüle!
  onlaru kullanulup hepüsü sünni edüle!
  cemlerüne imam dahi yetüştürüle!
  bizim dilden konuşsun deyu maaş bile verüle!
  
  hala dönmez iseler bin yıllık yollarından,
  kızıl gomünüst denüle,
  cümlesü aleve verüle!
  alevine yanar iken,
  'nası olsa aleviydi' denüle...
  
  hiç olmadı, topuna ermenü denüle!
  
  (ebusuud dediniz çorumlu çıktı efendi'nin bab-ı ali'ye gönderecekken yanlışlıkla listesindeki herkese forward ettiği elektirikli postasından - 1524)
• özellikle 14. ve 17. yüzyıllar arası yoğunluk kazanmış fetvalardır. osmanlı siyasal yapısının en güçlü olduğu zamanlarda müktedir olanın hikmetinde sual etmemenin ne denli olumsuz birşey olduğunun birebir resmi yazmalar eliyle kanıtı olması hasebiyle de önemlidir.
  genellikle cinsellik üzerinden yürüyen bir ahlaksızlık vurgusu fetvaların çoğunda hakimdir. hatta çoğu tarihçinin iddiasına göre aleviler için öne sürülen mum söndü ve benzeri yakıştırmaların nedeni de bu dönemdeki osmanlı politikalarıdır.
  en bilinenleri arasında i. selim döneminde yazılanlar sayılabilir. bir tane örnek için müftü hamza gören'in bir fetvasına bakılabilir:
  “fetva verdik ki; adı geçen toplum –kızılbaşlar- kafir ve dinsizdirler ve de her kimse ki onlara uyup o sapık dinlerine razı ve yardımcı olursa, onlarda kafir ve dinsizdirler. bunları öldürüp toplumlarını darmadağın etmek tüm müslümanlara vacip ve farzdır. müslümanlardan ölenler said ve şehit olup cennete giderler, onlardan ölenlerin yeri ise aşağılık cehennemin dibidir. bunların hali kafirlerin halinden daha fena ve çirkindir. zira bunların kestikleri ve avladıkları mundardır.nikahları, gerek kendilerinden, gerek başkalarından olsun batıldır, bunlara kimseden miras yemek yoktur."
• dersim'i güncel politikaya alet ederek yaklaşanların nasıl gizleyeceklerini bilemedikleri fetvalar.
  
  işin trajik yanı alevilere karşı her türlü baskı ve sindirme politikasını miras olarak devralmışların bu konuyu gündeme taşıyıp timsah gözyaşları dökmeleridir. bugünden geriye doğru bakıp, yerse, tek tek hesabını verip özür dilemeye başlayın.
  
  suradan:
  
  gazi olayları
  sivas katliamı
  çorum katliamı
  maraş katliamı
  ...
• kızılbaşlar ile ilgili ilk dini hüküm (fetva) muhtemelen 16. yüzyılın başlarında ıı. bayezid tarafından yayınlanmıştır. ancak günümüze kadar ulaşan en eski fetva, ıı. bayezid'in hükümranlığı altındaki osmanlı müftüsü hamza saru görez'e aittir:
  
  "ey müslümanlar! bilin ve haberdar olun ki, reisleri erdebil oğlu ismail olan kızılbaş topluluğu, peygamberimizin şeriatını, sünnetini, islam dinini, din ilmini, iyiyi ve doğruyu beyan eden kuran'ı küçük gördüler. yüce tanrı'nın yasakladığı günahlara helal gözü ile baktılar. kutsal kuran'ı, öteki din kitaplarını tahkir ettiler ve onları ateşe atarak yaktılar. hatta kendi melun reislerini tanrı yerine koyup ona secde ettiler. hazreti ebu bekir'e, hazreti ömer'e sövüp, onların halifeliklerini inkar ettiler. peygamberimizin karısı ayşe anamıza iftira ettiler ve sövdüler. peygamberimizin şeriatını ve islam dinini ortadan kaldırmayı düşündüler. onların burada bahsedilen ve bunlara benzeyen öteki kötü sözleri ve hareketleri benim ve öteki bütün islam dininin alimleri tarafından açıkça bilinmektedir. bu nedenlerden ötürü şeriat hükmünün ve kitaplarımızın verdiği haklarla, bu topluluğun kafirler ve dinsizler topluluğu olduğuna dair fetva verdik. onlara sempati gösteren, batıl dinlerini kabul eden ve yardımcı olanlar da kafir ve dinsizdirler. bu gibi kimselerin topluluğunu dağıtmak bütün müslümanlar'ın vazifesidir. bu arada, müslümanlar'dan ölen kutsal şehitlerin yeri cenneti ala'dır. o kafirlerden ölenler ise, hakir olup cehennemin dibinde yer tutacaklardır. bu topluluğun durumu kafirlerin (kitap sahibi hristiyan ve yahudiler'in) halinden daha kötüdür. bu topluluğun kestiği veya gerek şahinle gerek ok ile gerekse köpek ile avladığı hayvanlar murdardır. onların gerek kendi aralarında gerekse başka topluluklarla yaptıkları evlenmeler muteber değildir. bunlara miras bırakılmaz. sadece islam'ın sultanı'nın, onlara ait kasaba varsa, o kasabanın bütün insanlarını öldürüp mallarını, miraslarını, evlatlarını alma hakkı vardır. ancak bu mallar islam'ın gazileri arasında taksim edilmelidir. bu toplamadan sonra onların tövbe ve nedametlerine inanmamalı ve hepsi öldürülmelidir. hatta bu şehirde onlardan olduğu bilinen veya onlarla birlik olduğu tespit edilen kimse öldürülmelidir. bu türlü topluluk hem kafir ve imansız hem de kötülük yapan kimselerdir. bu iki sebepten onların öldürülmesi vacibdir. dine yardım edenlere allah yardım eder, müslümana kötülük yapanlara allah da kötülük eder."
• (bkz: alevilerin canları malları namusları size helaldir)
• (bkz: muftu nurettin hamza)
• başlığı hortlatalım. epeydir yazan olmamış buralara.
  
  öncelikle, çok basit bir taramayla kısa sürede sonuca ulaştım. aşağıdaki fetvaları maddeler halinde yazdım. cumhurbaşkanlığı devlet arşivi'ne aşağıdaki cümlelerden birkaçını yazarsanız resmi belgeye de ulaşabilirsiniz. kopyalayamadığım için koyamadım, zaten çoğu da osmanlıca.
  
  1) niksar kasabası ahalisinden ali kulu abdal ve diğer iki kişi ehl-i sünnet itikadına aykırı olarak bizim tanrımız alidir, namazımız kılınmıştır gibi şeriatin hükümlerini inkar ettiklerinden muhakeme edilip icabının yapılması.
  2)hacı el muzaffer'in bağdad beyi ibrahim sultan'a sünni mezhebini kabul ederek, kızılbaşlarla alakasını kesmesi ve padişaha sadakat göstermesi tavsiyesi.
  3)amasya ve merzifon'da şer'a aykırı hareketlerde bulundukları ve kızılbaş oldukları sabit olan şahısların tutuklanarak südde-i saâdet'e gönderilmesi.
  4)amasya beyine ve ladik ve havza kadılarına hüküm: koyluhisar'da sakin halveti şeyhlerinden muslihiddin adam gönderip mısmilağaç nam karyeden şaban ve ramazan nam kimselerin kızılbaş olduklarını bildirmekle tahkik edip hakikatı yazması.
  5)rum beylerbeyisine, mecidözü ve çorum kadılarına hüküm: mecidözü kadısı mektup gönderüp isimleri yazılı kimselerin kızılbaş olduklarını bildirmekle gizlice tahkik edüp doğru ise şer'le cezalarının verilmesi.
  6) anadolu'da kızılbaşlarla ermenilerin müslümanlar için tehlike arz ettiğinden gerekli tedbirlerin alınması.
  
  bu liste uzar gider. osmanlı'nın örgütlenme tarzı ve devlet anlayışı - özellikle anadolu özelinde- islam dışı (ki bundan kasıt sünnileşmiş/siyasallaşmış islam) unsurları kontrol ve yok etmek üzerine inşa edilmiştir.
  ek olarak şunlara da bakılabilir;
  osmanlı 'da alevilere yapılan haksızlıklar
  
  (bkz: büyük kaçgunluk)