dirgen

• tarim i$lerinde kullanilan, sap saman olayinda kaldirmaya yarayan alet.
  ayrica (bkz: yaba) (bkz: saban) (bkz: kagni) (bkz: bkz da bkz)
• bazı yörelerde girebi olarak adlandırılan büyük bir üçlü çatala benzeyen ve tahtadan yapılan ziraat aleti.
• klasik seytan tiplemesinin elinde bulunan alet. en azindan o aletin olasi adlarindan birisi. ([senelerdir gormemis olmama ragmen] gozumun onune arabesk'teki kaya^* tiplemesi geliyor surekli ya, hadi hayirlisi...)
• iki ya da üç dişli, uzun sapı olan, tarımda biçilmiş ve toplanmış ekinleri traktörün kasasına ya da patos'un içine atmak için kullanılan el aletidir.
  (şeytan figürlerinin elindeki üç başlı dirgen)
• melmeket pontusa yakın. sense göçebe. tarım falan bilmezsin. ama rum/urum bilir. haliyle bu döven/düven/ilistir/dirgen/anadut/çatal/yaba/üvendire benzeri tarım kökenli kelimeleri ordan almış olman doğal. zira tarımı rum komşularından öğrenmişsin.
  ne denir : urumu sev urumu koru.
  dirgen bi yerden başka yere harmanöncesi tahıl destelerini ötelemeye yarar. harmanda düvenin altına serili başakları/sapları karıştırmaya.
  patoza sap da atılabilir bununla. ama dirgeni sakın sapla birlikte atmayın. korkup sizi de içine çeker diye. bırakmayın.
• çatal (tamamı tahtadan, uçları kaba bir eşkenar üçgen oluşturacak şekilde yerleştirilmiş) ve yabadan (tahtadan büyük bir spork şeklinde, dişleri sivri değil) farklı bir şeydir. başı metaldendir, gayet sivridir, iki, üç ya da dört uçlu olabilir, günümüzde dört uçluları daha sık bulunur. köy ya da tarım yapılan ilçelerde çarşıya giderseniz demircilerde bulabilirsiniz.
• (bkz: diğren)
• bununla sap traktörün üstüne de atılır.
  
  saman işinde kullanılması mümkündür ama çok etkin değildir.
  saman için (bkz: yaba)
  
  resim1
• fethiye'den bildiğim kadarıyla, akdeniz ve göller bölgesinde dirgen ince dilli ve metal ana aksamlı olan (sadece sapı ağaçtan), yaba tümden ağaç soylu, dilleri görece daha kalın olan çiftçi aygıtı. dirgenin şekli çatala benzer, çoğu çatal gibi hafif içbükey yani çukurcadır. tipik dirgen dört dillidir, beş veya üç dilli de tasarlanabilir. yabasa saman yüklemek veveya depmek için özelleşmiş yabadır. poseidon'un üçlü aleti de metal olduğu halde ona nedense "poseidon'un üçlü yabası" denmiştir. poseidon'un aleti hem şeytanın, hem psikoloji/psikiyatri yani psi simgesidir. (şeytanın özellikleri arasında hades ile poseidon özellikleri en belirgin olanlardır. şeytan kimliği tarih içinde böyle damıtmalarla şekillenmiştir.) (bkz: anazıt), angıç, dartı.
  
  nişanyan'a göre kökü eski türkçe tirmek, yeni türkçe dermek. bu durumda terki, dirgen, dergi, tırmık, dernek akraba olurlar. ama nişanyan dirgen için esas yunanca köke yatırım yapıyor. yeni yunanca dikranion (iki uçlu çatal) sözcüğünden gelme sayıyor. dikranion eski yunanca dikranon (iki boynuz, iki uçlu çatal) sözcüğünden evrilmiş. dikranon eski yunanca di- (iki) ve eski yunanca kranon (boynuz) sözcüklerinin bileşiğiymiş.
  
  (bkz: dikran/@ibisile)
• patoza sap atarken elden kayıp patozun içine düşmesi durumunda fantastik olaylara yol açan çiftçilik aleti.
  
  dirgen'in patozun içine düşmesiyle birlikte patozdan garip sesler gelmeye başlar, çevredeki herkes mümkün olduğunca uzağa kaçmaya çalışır. korku ve gergin anlar, kızgın dirgen parçalarının patoztan fırlayarak etrafa saçılmasıyla sona erer. sonrasında yeni bir dirgen ile harman devam eder.
  
  eder-di aslında; çünkü artık patoz ile harman kalmadı sayılır.