torna a surriento

• napoliten şarkıların en ünlüleri ve bence en güzellerindendir. "sorrento'ya geri dön" demektir "torna a surriento". surriento, italyancasıyla sorrento, bugüne bugün napoli eyaletinin, campania bölgesinde ufak bir sahil şehri; şarabıyla, zeytinyağıyla, turunçgilleriyle ünlü bir sayfiye mekanıdır.
  herkes gibi ben de bu şarkıyı giden sevgilinin ardından yazılmış bir aşk şarkısı sanmıştım önce. ama ignorance is bliss deyip yerimde oturmayınca, araştırmaya yeltenince gördüm ki, aslen bir devlet adamına, başbakana yazılmış. şöyle ki, o yıllarda (1900'lerin en başı) medeniyetten nasibini alamamış, her türlü hizmetin eksik olduğu, viranelik bir yermiş sorrento. kasabayı ziyarete gelen dönemin başbakanı giuseppe zanardelli'yi etkilesin de yatırım yapsın gibi hesaplarla çabuk tarafından yazılıp bestelenmiş curtis nam bir şahsiyet tarafından.
  zenardelli'yi ne kadar etkilemiş bilemiyorum, ama beni gayet etkiledi. şarkıyı aşk şarkısı sandığım ve o bağlamda biraz daha büyülü bulduğum dönemde, arkadaşlar üzerinde baskı kurmak (bizde öyle) ve yolculuk programını değiştirmek suretiyle sorrento'ya gitme fırsatını da buldum. bütün yol boyunca şarkıyı mırıldandım, bu şekilde sinir yarattım arkadaşlarda hafif sanıyorum. gözlemim şudur ki, sorrento güzel, sevimli ama doğrusu bu şarkıdan başkaca da fazla özelliği olmayan bir yerdir. üzerinde şarkının aşağıdaki sözleri yazılı bir kartpostal kaldı oralardan hatıra. sözleri napolitence olduğu için çok net anlayamıyordum, lakin sağolsun ingilizceye çeviren acar arkadaşlar olmuş sanal alemde, onların da yardımıyla, buyrunuz..
  ayrıca içinde sorrento geçen bir başka şahane şarkı için (bkz: caruso).
  
  vide 'o mare quant'è bello!
  spira tanta sentimento...
  comme tu, a chi tiene mente,
  ca, scetato, 'o faje sunna'!
  
  (denize bak, nasıl da güzel! insanda nasıl da duygular uyandırıyor, sanki seni düşünen birine senin yaptığın gibi, ona ayaktayken rüya gördürdüğün gibi!)
  
  guarda gua' chisti ciardine,
  siente sie' 'sti sciure 'e arancio...
  nu prufumo accussí fino,
  dint' 'o core se ne va...
  
  (bak, şu bahçelere bak, şu portakal ağaçlarının kokusunu duy, öylesine güzel bir koku ki, direk kalbine gidiyor)
  
  e tu dice: "io parto, addio!"
  t'alluntane da 'stu core,
  da la terra de ll'ammore,
  tiene 'o core 'e nun turna'?!
  
  (ve sen diyorsun ki, "ben ayrılıyorum, elveda", ve bu kalpten, bu aşk ülkesinden uzaklaşıyorsun, buraya geri dönmeyecek yüreğin var mı?!)
  
  ma nun mme lassa',
  nun darme stu turmiento...
  torna a surriento:
  famme campa'!
  
  (ama beni terk etme, bu acıyı verme bana, sorrento'ya geri dön: yaşamama izin ver!)
  
  vide 'o mare de surriento
  che tesore tene 'nfunno:
  chi ha girato tutt''o munno,
  nun ll'ha visto comm'a ccà!
  
  (sorrento'nun denizine bak, derinliklerinde ne hazineler var: bütün dünyayı gezmiş olanlar bile bunun gibilerini görmemiştir!)
  
  guarda, attuorno, sti ssirene
  ca te guardano 'ncantate
  e te vònno tantu bene:
  te vulessero vasa'!
  
  (etrafına bak, bu deniz kızları sanki büyülenmişçesine sana bakıyorlar ve seni o kadar sevdiler ki: seni öpmek isterlerdi!)
  
  e tu dice: "io parto, addio!"
  t'alluntane da 'stu core,
  da la terra de ll'ammore,
  tiene 'o core 'e nun turna'?!
  
  (ve sen diyorsun ki, "ben ayrılıyorum, elveda", ve bu kalpten, bu aşk ülkesinden uzaklaşıyorsun, buraya geri dönmeyecek yüreğin var mı?!)
  
  ma nun mme lassa',
  nun darme stu turmiento...
  torna a surriento,
  famme campa'!
  
  (ama beni terk etme, bu acıyı verme bana, sorrento'ya geri dön: yaşamama izin ver!)
• ingilizcesi de come back to sorrento seklinde soylenmiştir. dean martin versiyonu harikadır.sözleri surdan.
  
  hear the music of the waters,
  bars of tender passion sighing
  like thy heart to which go flying,
  all my thoughts in wakeful dream.
  
  see the lovely dewey garden,
  breathing orange perfumed greetings;
  nought can set my heart a-beating,
  like the frangrance of its bloom.
  
  now i hear that thou must leave me,
  thou and i will soon be parted
  can'st though leave me broken hearted ?
  will thou never more return?
  
  now i hear that thou must leave me
  thou and i will soon be parted
  can'st thou leave me broken hearted ?
  will thou never more return ?
  
  then say not 'goodbye'
  come back again, beloved
  back to sorrento, or i must die
• deniz ne kadar güzel hoş
  haydi koş dalgalara koş
  o sarsın bağrına bizi
  sevelim güzel denizi
  
  kalbimi sana verdim ben
  kucağında uçuşurken
  hep ufuklar tutuşurken
  seni gördüm ben seni
  
  ey mavi sular
  sana bütün duygular
  deniz ne kadar güzel hoş
  haydi dalgalara koş...
  
  sözleri ile türkçeleştirilmiş napoliten şarkı.
  
  www.sinematurk.com/film.php?2512 - 42k
• (bkz: yasemenler solmadan gel)
• yaw işte seviyorsun ama bazen sıra ona en son geliyor neredeyse bu napolitan uyarlama da böyle bir şey işte. günayde gezinirken dinleye dinleye kaybolup gideceksin ara sokaklarda. özellikle de bütün balkonlardan çamaşırları sarkan ara sokaklardan.
• sevdiceğin göndermesiyle 6 aylık ayrılığı bi tarafa bırakıp kendimi sorrento da bulmamı sağlamış şarkı. bi de beirut'un postcards from italy'si var bu etkiyi yapan
• (bkz: jardinero)
• hassaz uzuvlarin buz kestigi bir kis gununde en kuvvetli napoliten likoru.
  
  artik boyle guzel sarkilar yapilmiyor diyecegim ama bu guzide eserin sadece kayitli tarihi zaten en az yüz yil, bir nevi gesi bağları esasen
  
  buradan buyurun
• elvisin `surrender` şarkısında fazlaca esinlendiği bir napoliten klasiği.
• vide ‘o mare quant’è bello!
  spira tanta sentimento...
  comme tu, a chi tiene mente,
  ca, scetato, ‘o faje sunna’!
  
  guarda gua’ chisti ciardine,
  siente sie’ ‘sti sciure ‘e arancio...
  nu prufumo accussí fino,
  dint’ ‘o core se ne va...
  
  e tu dice: “io parto, addio!”
  t’alluntane da ‘stu core,
  da la terra de ll’ammore,
  tiene ‘o core ‘e nun turna’?!
  
  ma nun mme lassa’,
  nun darme stu turmiento...
  torna a surriento:
  famme campa’!
  
  vide ‘o mare de surriento
  che tesore tene ‘nfunno:
  chi ha girato tutt’’o munno,
  nun ll’ha visto comm’a ccà!
  
  guarda, attuorno, sti ssirene
  ca te guardano ‘ncantate
  e te vònno tantu bene:
  te vulessero vasa’!
  
  e tu dice: “io parto, addio!”
  t’alluntane da ‘stu core,
  da la terra de ll’ammore,
  tiene ‘o core ‘e nun turna’?!
  
  ma nun mme lassa’,
  nun darme stu turmiento...
  torna a surriento,
  famme campa’!